Đắk Nông: Thêm một vụ để mất hơn 4.600ha rừng

Gỗ rừng ở Đắk Nông bị khai thác trái phép ngày càng nhiều. Ảnh: NP

Trong thời gian từ tháng 4/2009 đến cuối năm 2016, việc lấn chiếm đất rừng, xây dựng nhà trái phép, cư trú bất hợp pháp trên địa bàn do Cty LN Quảng Sơn quản lý diễn ra thường xuyên, liên tục; làm mất hơn 4.640ha/15.600ha được UBND tỉnh Đắc Nông cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho Cty (chiếm khoảng 30%). Trong đó, số hộ dân chiếm, sử dụng trái phép là 1.344 hộ, cư trú không hợp pháp là 313 hộ.

Cty đã sử dụng hơn 30ha đất lâm nghiệp để giao khoán cho cán bộ, nhân viên và người dân trồng cà phê, nhưng chưa được chuyển đổi từ đất lâm nghiệp sang đất trồng cây lâu năm; một số hộ đã lợi dụng chủ trương giao khoán để chuyển nhượng hợp đồng. Cty LN Quảng Sơn hợp đồng trồng rừng 34ha, các hộ dân tự khai thác, lấn chiếm trồng hoa màu, làm nhà trái phép; cư trú không hợp pháp và cuối cùng chuyển nhượng trái phép 14,7ha.

Hai cán bộ kiểm lâm của Cty là ông Phan Quốc Anh (hiện công tác tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng) cùng vợ sử dụng 1,6ha, ông Ngân Văn Thỏa (Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung) cùng anh rể sử dụng 5ha tại tiểu khu 1644, có nguồn gốc lấn chiếm từ đất rừng của Cty.

Cty LN Quảng Sơn còn buông lỏng quản lý đất đai trong việc hợp đồng hộ ông Trần Anh Bằng và Nguyễn Thi Băng Tâm nhận trồng 3ha keo, nhưng để hộ này lấn chiếm, đốt phá 3.000m2 đất. Mặc dù không có chủ trương cho phép nhưng lãnh đạo Cty để ban tự quản thôn Quảng Tiến phá đất rừng, san ủi để xây dựng công trình trên diện tích 2.000m2 đất.

Cty LN Quảng Sơn còn tự thỏa thuận cho Cty Nguyên Vũ và Cty Ngọc Hương nhận 500ha rừng tại tiểu khu 1680 đang quản lý, bảo vệ rừng tập trung; để Cty Nguyên Vũ tự thuê lập dự án trồng, quản lý, bảo vệ rừng trong khi chưa có chủ trương của UBND tỉnh.

Tháng 10/2015, UBND tỉnh có quyết định thu hồi của Cty LN Quảng Sơn gần 163ha để giao cho Cty Nguyên Vũ làm dự án, nhưng trước đó Cty LN Quảng Sơn đã để mất gần 113ha rừng thông, chỉ còn quản lý 63,7ha. Trên diện tích đất bị mất đã có 51 ngôi nhà được dựng lên, trong đó có 9 ngôi nhà xây dựng kiên cố. Đáng chú ý, có 14 hộ xây dựng nhà đã được cấp GCNQSDĐ nông nghiệp.

Ngoài ra, tình trạng lấn chiếm đất rừng tại khoảnh 7, tiểu khu 1680 diễn ra trong nhiều năm nay với diện tích bị thiệt hại gần 25ha; hiện một số hộ làm nhà, trang trại trái phép nhưng Cty LN Quảng Sơn không có văn bản báo cáo hay biện pháp xử lý gì...

Từ tháng 10/2009 đến tháng 3/2016, Cty hợp đồng bảo vệ rừng với Hợp tác xã (HTX) Hợp Tiến, nhưng HTX này để mất 733,5ha rừng và tình trạng mua bán, chuyển nhượng đất rừng được giao bảo vệ xảy ra rất công khai, phức tạp mà chủ rừng không hay biết, không phát hiện, xử lý kịp thời, dẫn đến mất tầm kiểm soát về rừng.

Liên quan đến HTX Hợp Tiến, ngày 12/10/2011, Cty LN Quảng Sơn ký hợp đồng với HTX để bảo vệ rừng tại tiểu khu 1644, 1645; nhưng từ đó cho đến tháng 10/2013, diện tích rừng tại 2 tiểu khu trên bị mất là 615,3ha; trong đó rừng tự nhiên chiếm 604,5ha. Diện tích này bị các hộ dân xâm chiếm, chuyển mục đích sang trồng cây công nghiệp và đất khác; đã và đang mua bán, chuyển nhượng trái phép.

Tiếp đó, vào ngày 3/2/2016, UBND tỉnh Đắk Nông có quyết định thu hồi của Cty LN Quảng Sơn 1.215ha giao cho HTX Hợp Tiến bảo vệ rừng và đầu tư sản xuất nông - lâm nghiệp.

Núp dưới hình thức mượn mô hình HTX với thành phần xã viên là đồng bào dân tộc thiểu số để xin giao hiện trạng rừng tại tiểu khu 1644, 1645 thực hiện dự án nông - lâm chất lượng cao, ông Lê Văn Vui, Phó Giám đốc HTX hợp đồng mang danh nghĩa “xúc tiến đầu tư” với nhiều cá nhân để thu hơn 4 tỷ đồng một cách trái pháp luật; sau đó mới trả hơn 1,8 tỷ đồng, còn lại gần 2,2 tỷ đồng cá nhân đang chiếm dụng.

Chưa hết, tại tiểu khu 1620, 1630, Cty LN Quảng Sơn tạm giao cho Cty Trường Thành 196ha để tiến hành trồng cây mắc ca vào năm 2015, nhưng Cty Trường Thành chưa lập hồ sơ thiết kế đã trồng 87,5ha cây mắc ca và 42,5ha cây keo; hiện đang xảy ra tranh chấp 66,7ha đối với người dân. Trong tổng số 796ha Cty Trường Thành lập dự án xin giao rừng, giao đất; diện tích đất có rừng là 353,6ha, đến nay riêng diện tích rừng bị đốt phá, lấn chiếm hơn 349ha.

Từ hậu quả mất rừng cho thấy, lãnh đạo Cty LN Quảng Sơn qua các thời kỳ chưa phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn xã Quảng Sơn và huyện Đắc Glong để thực hiện công tác quản lý, bảo vệ rừng. Lực lượng quản lý, bảo vệ rừng của Cty không có mặt thường xuyên tại nơi có rừng, dẫn đến tình trạng rừng bị đốt phá tràn lan, vô tội vạ; diện tích rừng bị thiệt hại ngày càng nhiều.

Những khuyết điểm, sai phạm về quản lý đất, bảo vệ rừng tại Cty LN Quảng Sơn, các dự án của HTX Hợp Tiến, Cty Nguyên Vũ, Cty Trường Thành... liên quan đến trách nhiệm của các tập thể như: Chi cục Kiểm lâm tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Đắc Glong, Đồn Công an Quảng Sơn, Công an huyện Đắc Glong...

Vì thế, Thanh tra tỉnh Đắk Nông chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc tại Cty LN Quảng Sơn sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh tiếp tục điều tra đối với hành vi thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 285, Bộ luật Hình sự năm 1999.

Nguyên Phê