Đại dịch ung thư

Điều trị ung tư rất nan giải và tốn kém.

Mỗi ngày hơn 450 người Việt phát hiện bị ung thư

Năm 2018 Việt Nam có 164.671 ca mới mắc ung thư, tức mỗi ngày trung bình hơn 450 người phát hiện bệnh. Tại hội nghị ung thư Pháp - Việt mới đây, PGS Bùi Chí Viết- Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Xuyên Á Vĩnh Long, cho biết hiện cả nước có hơn 300.000 người sống chung với ung thư. Tổ chức Ung thư toàn cầu Globocal thống kê năm 2018 Việt Nam có 164.671 ca mới mắc ung thư, 114.871 người tử vong do bệnh này.

Toàn cầu hiện có khoảng 23 triệu người ung thư, trong đó mỗi năm có hơn 14 triệu người mắc mới và 8,2 triệu người tử vong. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp Việt Nam nằm trong 50 nước thuộc top 2 của bản đồ ung thư. Top một gồm 50 nước có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất. Việt Nam ở vị trí 78 trong số 172 quốc gia, vùng lãnh thổ được khảo sát về ung thư, tỷ lệ tử vong 110/100.000 người, bằng Phần Lan, Somalia, Turmenistan. Số ca mắc mới ung thư tăng từ 68.000 ca năm 2000 lên 126.000 năm 2010 và dự kiến vượt qua mốc 190.000 vào năm 2020.

Trung bình mỗi ngày Việt Nam có 315 người tử vong vì ung thư. Đa số người bệnh đến khám và điều trị ở giai đoạn muộn nên việc điều trị càng khó khăn và tốn kém. “Phần lớn ung thư đều có thể chữa khỏi khi phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng phương pháp”, bác sĩ Viết nhấn mạnh.

PGS.BS Trần Văn Thuấn- Giám đốc Bệnh viện K trung ương cho biết: “Ung thư đang là vấn đề lớn của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tỷ lệ tử vong do bệnh ung thư cao gấp 9 lần số người chết do tai nạn giao thông. Tỷ lệ tử vong cao là do đa phần người bệnh đi khám, phát hiện, điều trị muộn - ước tính có số này khoảng trên 70%

Hiện nay ở Việt Nam, 10 bệnh ung thư phổ biến ở nam giới là phổi, dạ dày, gan, đại trực tràng, thực quản, vòm, hạch, máu, tuyến tiền liệt và ung thư bàng quang. 10 bệnh ung thư phổ biến ở nữ giới là ung thư vú, đại trực tràng, phổi, cổ tử cung, dạ dày, tuyến giáp, gan, buồng trứng, hạch và ung thư máu. Viện nghiên cứu phòng chống ung thư quốc gia cũng công bố một thông tin khiến nhiều người băn khoăn, đó là tỷ lệ nam giới tử vong do ung thư ở Việt Nam đứng hàng đầu thế giới.

TS Nguyễn Quang Dũng- Bộ môn Dinh dưỡng và an toàn thực phẩm (Viện đào đạo Y học dự phòng và y tế công cộng), Trường Đại học Y Hà Nội cho biết, trong các yếu tố góp phần gây ung thư thì chế độ ăn không hợp lý chiếm tỷ lệ 30-35% yếu tố gây nên ung thư. TS Dũng cho hay, ung thư xảy ra ở mọi lứa tuổi, 80% trường hợp mắc ung thư từ 45 tuổi trở lên. Mọi bộ phận trên cơ thể đều có thể bị ung thư và ở người có khoảng 100 loại ung thư khác nhau. Các yếu tố môi trường là tác nhân lớn gây ra bệnh ung thư như hút thuốc lá, chế độ ăn, bệnh nhiễm trùng, hóa chất, phóng xạ…Với những người thừa cân béo phì tăng nguy cơ ung thư vú, đại tràng, nội mạc tử cụng, thực quản, thận, túi mật.

Phần lớn người bệnh khám và điều trị ở giai đoạn muộn

Đáng chú ý, tại Việt Nam một trong những nguyên nhân khiến con số bệnh nhân mắc và chết vì ung thư là do người bị bệnh đến khám và điều trị ở giai đoạn muộn. PGS.BS Trần Văn Thuấn cho biết theo tính toán của Bộ Y tế, tổng gánh nặng trực tiếp của 6 bệnh ung thư (ung thư vú, cổ tử cung, gan, đại trực tràng, dạ dày, khoang miệng) ước tính chiếm 0,22% tổng GDP của Việt Nam năm 2012... Đánh giá ảnh hưởng của bệnh ung thư lên tình hình kinh tế và tài chính trong 12 tháng của hộ gia đình bệnh nhân ung thư tại Việt Nam cho thấy có 24% bệnh nhân tử vong, 31% bệnh nhân còn sống nhưng gặp khó khăn về kinh tế, tài chính; 45% bệnh nhân còn sống không có khó khăn về tài chính, kinh tế.

Còn theo GS Nguyễn Bá Đức- nguyên Giám đốc Bệnh viện K trung ương - Phó Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, trước đây chỉ nghe loáng thoáng đây đó có bệnh nhân ung thư đã cảm thấy hoang mang, còn nay gần như nhà nào cũng có người có nguy cơ mắc ung thư. Từ nay đến 2020 tỷ lệ ung thư còn tăng cao hơn vì chúng ta chưa kiểm soát được các yếu tố nguy cơ.

Các nguy cơ mắc bệnh ung thư, theo GS Đức liên quan đến vấn đề ô nhiễm các chất độc hại trong quá trình nuôi, trồng, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc để bảo quản hoa quả, rau quả được lâu, thuốc tạo nạc, các chất hóa học cho thêm vào trong quá trình chế biến thực phẩm, từ rau quả, thực phẩm, thịt đến sữa, đồ dùng, đồ chơi...

Cùng với ô nhiễm môi trường, thuốc lá cũng là một trong những nguy cơ gây ung thư. Trong khói thuốc chứa hàng nghìn loại hóa chất, trong đó có gần 70 chất gây ung thư, đáng kể nhất là ung thư phổi và ung thư vòm họng…Trong khi đó, một nửa số nam giới ở nước ta nghiện thuốc lá, thuốc lào, chưa kể 1,4% nữ giới cũng hút thuốc và gần 40.000 người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc.

Thuốc lá là nguyên nhân của 30% các loại ung thư ở người như ung thư phổi, thanh quản, thực quản, tụy...Rượu, bia gây nhiều loại ung thư như ung thư miệng, họng, thanh quản, vú... Tỷ lệ mắc ung thư gan ở nam giới cao thứ ba sau ung thư phổi và dạ dày, nguyên nhân chính là do xơ gan vì sử dụng rượu bia quá mức.

GS Đức cũng cho biết, nguyên nhân từ thực phẩm bẩn đứng hàng đầu bởi những thực phẩm này có chứa các chất độc hại gây ra sự đột biến tế bào ở cơ thể con người. Theo TS.BS Lại Đức Trường- Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, bệnh ung thư nói chung cho đến nay vẫn chưa có thuốc đặc trị. Còn BS Thuấn cũng khẳng định: “Bệnh ung thư phát hiện càng sớm việc điều trị càng đơn giản, phát hiện muộn điều trị kéo dài, hiệu quả không cao. Đây là lý do chính khiến tỷ lệ chữa khỏi ung thư tại nước ta thấp, không bằng các nước phát triển. Tỷ lệ chữa khỏi bệnh ung thư tại các nước phát triển trên 80%, nhờ chiến dịch sàng lọc phát hiện sớm bệnh. Nếu người bệnh Việt Nam cũng phát hiện sớm bệnh thì tỷ lệ chữa khỏi sẽ ngang với các nước phát triển”.

* Năm 2018 Việt Nam có 164.671 ca mới mắc ung thư, tức mỗi ngày trung bình hơn 450 người phát hiện bệnh.Cả nước có hơn 300.000 người sống chung với ung thư. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp Việt Nam nằm trong 50 nước thuộc top 2 của bản đồ ung thư. Top một gồm 50 nước có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất.

Hạnh Chi