Đại dịch COVID-19 khiến Exxon lâm cảnh khổ lịch sử

Lực cầu thấp cùng giá dầu giảm mạnh trong năm nay ảnh hưởng đến kế hoạch của Exxon Mobil đang đẩy Công ty giá trị nhất thế giới thế kỷ 20 dựa trên quy mô toàn cầu có thể sẽ phải cắt cổ tức.

Quang cảnh nhà máy lọc dầu Exxon Mobil ở Baytown, Texas, Mỹ. Ảnh: Reuters

Các khoản cổ tức từng được coi là điều chưa từng xảy ra tại Exxon Mobil. Hồi tháng 7 vừa qua, Giám đốc điều hành Exxon Mobil là Darren Woods đã tháng 7 đã nhấn mạnh cổ tức là “bất khả xâm phạm”.

Tuy nhiên, thực tế thì Exxon Mobil đang trong thời điểm nhạy cảm và mục tiêu mà CEO này đặt ra dường như rất khó thực hiện.

Từ khi nắm quyền điều hành Exxon Mobil, CEO Woods đã muốn tìm lại vị thế trong quá khứ bằng cách đặt cược mạnh tay vào các mỏ dầu đá phiến ở Mỹ, đường ống đẫn dầu, sản phẩm tinh chế và nhựa.

Exxon Mobil còn đầu tư vào dầu khí ngoài khơi Guyana, nơi công ty phát hiện trữ lượng lên tới 8 triệu thùng dầu, tương đương 6 năm sản lượng với tốc độ khai thác hiện tại.

Tuy nhiên, năng lực của Exxon trong việc tài trợ cho sự mở rộng toàn cầu như vậy không còn chắc chắn. Năm nay, Exxon vay 23 tỷ USD để trang trải các chi phí, gần gấp đôi so với dư nợ hiện có. Tháng 7, công ty ghi nhận lần lỗ quý liên tiếp đầu tiên.

Theo Refinitiv, Exxon năm nay có thể lỗ tới 1,86 tỷ USD, không bao gồm việc bán hoặc bút toán giảm giá trị tài sản.

Dựa trên lượng tiền mặt sử dụng cho các hoạt động, cam kết chi trả cho cổ đông và chi phí cho những chương trình mở rộng khổng lồ Exxon đã lên kế hoạch thì đến năm 2021, công ty này sẽ thiếu khoảng 48 tỷ USD.

Cụ thể, theo kế hoạch của CEO Woods, công ty này sẽ chi ít nhất 30 tỷ USD mỗi năm cho đến năm 2025 để hồi sinh sản xuất và lợi nhuận bằng mở rộng hoạt động xử lý dầu, hóa chất và sản xuất, đồng thời giữ vai trò chỉ huy trong ngành dầu đá phiến Mỹ và khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) – những thị trường trước đó có vẻ hứa hẹn.

Nhưng đại dịch COVID-19 trong năm nay đã khiến lực cầu dầu, khí đốt và nhựa đều suy yếu. Công ty đã bị loại khỏi chỉ số Dow Jones -chỉ số gồm các công ty công nghiệp hàng đầu Mỹ sau 92 năm.

Tiền mặt từ các hoạt động của Exxon – ước tính khoảng 17,4 tỷ USD – đang thấp hơn 20 tỷ USD so với mức cần thiết cho các kế hoạch đầu tư và chia cổ tức năm nay, theo kết quả một phân tích từ Reuters.

Chốt phiên 4/9, giá cổ phiếu Exxon ở 39,08 USD, thấp hơn 56% kể từ khi Woods trở thành CEO. Ông vay nợ 23,19 tỷ USD năm nay để củng cố tài chính những cuối cùng đã không quyết định vay thêm nữa.

Tình thế hiện nay khiến Exxon Mobil phải đánh giá lại hoạt động nghiêm ngặt lên tới 10% nhân viên tại Mỹ, có thể đẩy hàng nghìn người vào tình trạng thất nghiệp và cân nhắc xóa bỏ phúc lợi nghỉ hưu hào phóng – yếu tố khiến nhân viên tại đây có thâm niên trung bình 30 năm.

Chưa kể, gã khổng lồ này có thể sẽ đưa ra quyết định cắt giảm cổ tức.

Ở thời điểm tháng 7, khi Tập đoàn này tuyên bố sẽ không cắt giảm cổ tức, họ đã thông báo về các phương án hạn chế chi tiêu

Phó Chủ tịch cấp cao Exxon là Niel Chapman đã thông báo về việc cắt giảm số giàn khoan hoạt động tại Permian từ 55 hồi đầu năm xuống 15 hoặc ít hơn.

Công ty này cũng giảm chi tiêu cho các nhà máy lọc dầu và hóa chất cần nhiều năm để vạch ra và hoàn tất. Dự án nhà máy hóa chất 10 tỷ USD ở Trung Quốc vẫn cần được cấp phép.

Người phát ngôn Exxon Casey Norton nói chi tiết cắt giảm chi phí sẽ được công bố đầu năm sau.

“Chúng tôi vẫn giữ vững cam kết với các ưu tiên phân bổ vốn – đầu tư trong các dự án ngành có lợi thế, trả nợ và cổ tức, duy trì một bảng cân đối mạnh mẽ” - ông nói. Công ty này đang đánh giá các dự án nhằm “tối ưu hóa hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhằm giúp chúng tôi có vị thế tốt nhất” khi thị trường năng lượng cải thiện.

Exxon Mobil đã đầu tư quá nhiều?

Trong bối cảnh đại dịch như hiện nay, thật khó để có thể kỳ vọng vào sự cải thiện của giá dầu trong tương lai gần. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn hơn nữa đến các kế hoạch tài chính và chia cổ tức của Exxon Mobil.

Nhà phân tích cổ phiếu Paul Sankey của Sankey Research cảnh báo rằng, cắt cổ tức sẽ là “trận đại hồng thủy” đối với cổ phiếu Exxon.

Exxon Mobil giảm chi tiêu vốn và thăm dò năm nay. Đơn vị: triệu USD.

Các nhà phân tích cũng cho rằng, CEO Woods đã mắc kẹt trong các tham vọng mục tiêu tăng trưởng năm 2019, đặt mục tiêu lợi nhuận tiềm năng năm nay là 25,1 tỷ USD với giá dầu 60 USD/thùng, giả định biên lợi nhuận lọc dầu và hóa chất đi ngang. Dự báo này bao gồm cả các mục tiêu về dòng tiền và doanh số - hiện bất khả thi vì đại dịch COVID-19.

ScotiaBank và RBC Capital Markets cho rằng, CEO Woods nên tính lại. Số tiền chi cho dự án năm sau có thể giảm còn 10,4 – 15 tỷ USD, bằng nửa dự kiến ban đầu.

Alex Munton, công ty tư vấn và dữ liệu Wood Mackenzie cho rằng, trong tương lai gần, một số dự án của Exxon Mobil cần được kéo dài để tiết kiệm chi phí.

Quá trình xây cơ sở LNG hơn 10 tỷ USD ở Texas, nơi Exxon giữ 30% cổ phần, đang diễn ra chậm chạp và giờ “không còn tính cấp bách”. Đây có thể sẽ là dự án được lựa chọn.

Một dự án LNG quy mô lớn của Exxon ở Mozambique khả năng cao không có quyết định cuối cùng về đầu tư cho đến năm 2023 do sự mở rộng xuất khẩu LNG của Exxon ở Papua New Guinea bị trì hoãn bởi quá trình thương lượng và giá bán thấp.

Tại Mexico, Exxon dường như chọn giảm hoạt động ngoài khơi sau khi giếng dầu đầu tiên không thể thương mại hóa, các nguồn thạo tin nói. Thay vào đó, công ty tập trung vào nhập khẩu nhiên liệu và bán lẻ.

Exxon đã bắt đầu khoan thăm dò ở Brazil, nơi công ty trở lại năm 2017 để trở thành bên kiểm soát diện tích thăm dò ngoài khơi lớn, chỉ xếp sau công ty quốc doanh Petroleo Brasileiro SA.

Ruaraidh Montgomery, Giám đốc Welligence Energy Analytics lại cho rằng, các dự án khác đã triển khai, bao gồm mở rộng cơ sở lọc dầu ở Beaumont, bang Texas trị giá 1,9 tỷ USD, có thể bị trì hoãn tới một năm.

Hải Lâm