Đại biểu Quốc hội lo ngại việc sử dụng trái phép chất ma túy gia tăng

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10 Quốc hội Khóa XIV, sáng ngày 13/11, Quốc hội làm việc tại hội trường, thảo luận về Dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi).

Dẫn chứng vụ án nữ sinh Học viện Ngân hàng mới đây bị sát hại bởi hai đối tượng nghiện ma túy, hay vụ cháu bé 3 tuổi bị mẹ ruột và bố “hờ” hành hạ xuất phát từ việc sử dụng ma túy, đại biểu Nguyễn Hữu Chính (Đoàn Hà Nội) nhấn mạnh, việc sử dụng trái phép chất ma túy có xu hướng gia tăng và phức tạp.

Thống kê cho thấy, tháng 12/2009, cả nước có 146.731 người nghiện ma túy thì năm 2019 là 235.314 người nghiện, tăng 60%. Đây chỉ là thống kê người nghiện có hồ sơ quản lý, còn trong thực tiễn con số người sử dụng trái phép ma túy, người nghiện còn cao hơn nhiều.

Thực trạng này có nhiều nguyên nhân, trong đó, theo đại biểu Nguyễn Hữu Chính, có nguyên nhân Bộ luật Hình sự đã bỏ Điều 199 về tội sử dụng trái phép chất ma túy, theo đó sử dụng trái phép chất ma túy không bị coi là tội phạm mà chỉ là con bệnh, chế tài xử lý với họ là xử lý hành chính, phạt tiền hoặc đưa vào cai nghiện. Còn Luật Phòng chống ma túy chưa quy định rõ đối với đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy, hầu hết những người này không được kiểm tra, giám sát. Họ vẫn tồn tại bên ngoài xã hội và hiện Nhà nước chưa có biện pháp hữu hiệu để quản lý, nên người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện có xu hướng tăng cao.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền chưa đồng bộ, nhận thức về tác hại của ma túy và ý thức tự giác của người sử dụng trái phép chất ma túy hạn chế. Nhiều trường hợp người sử dụng trái phép chất ma túy chưa tự chủ, quyết tâm thoát khỏi ma túy.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đoàn Đồng Tháp). Ảnh: TH.

Hậu quả của việc sử dụng trái phép chất ma túy rất lớn. Nhiều trường hợp sử dụng trái phép chất ma túy tổng hợp, ngáo đá không kiểm soát được hành vi của mình, gây ra các hậu quả vô cùng đau xót, thậm chí với chính người thân của mình, gây hoang mang, bất bình trong dư luận như những trường hợp đau lòng trên.

Do đó, việc sửa đổi Luật là rất cần thiết và đề nghị tăng thêm thẩm quyền cho Công an xã trong quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy tại nơi cư trú, bởi đây là lực lượng nòng cốt trong đảm bảo an ninh trật tự ở cơ sở.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đoàn Đồng Tháp) chỉ ra, theo thống kê của cơ quan chức năng, hàng năm, khoảng 75% các tội phạm hình sự có nguyên nhân bắt nguồn từ người nghiện ma túy. Những vụ án mạng nghiêm trọng gần đây cho thấy, đối với đối tượng gây án là người nghiện ma túy thì bất cứ ai cũng có thể là nạn nhân và bất cứ hành vi tàn nhẫn nào cũng có thể diễn ra. Vấn đề đặt ra là dường như đang có nhiều bất cập trong quản lý người nghiện ma túy tại cộng đồng.

Vì vậy, Đại biểu Hoa đồng tình với việc dự thảo Luật bổ sung quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và ghi nhận Điều 54 quy định vấn đề này là biện pháp phòng ngừa, chứ không phải biện pháp xử lý hành chính.

“Đây là cách tiếp cận dựa trên quyền, tạo ra cách nhìn mới, cách nhìn nhân văn đối với người sử dụng trái phép chất ma túy, giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng và có tính nhân văn với cả cộng đồng là ngăn chặn các hành vi vi phạm của người sử dụng trái phép chất ma túy”, đại biểu Hoa nhận định.

Tuy nhiên, Đại biểu Hoa cho rằng cần cân nhắc thêm về thời hạn quản lý 1 năm với người sử dụng trái phép chất ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên và 6 tháng với người dưới 18 tuổi liệu có hạn chế quyền của người dưới 18 tuổi với người từ đủ 18 tuổi trở lên.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn Bến Tre) nêu thực tế, hiện nay chỉ có 20% số người nghiện có hồ sơ quản lý cai nghiện bắt buộc và tỷ lệ rất nhỏ cai nghiện tự nguyện; 24% người nghiện vi phạm pháp luật, 50% người nghiện có vấn đề về sức khỏe tâm thần và số người nghiện dưới 18 tuổi đang bị bỏ ngỏ. Đặc biệt, số lượng lớn người nghiện chưa được quản lý hồ sơ, đang là "quả bom nổ chậm", tiềm ản nguy cơ mất an ninh trật tự trong cộng đồng. Do vậy, đại biểu đề nghị bổ sung một chương về phòng ngừa ma túy, trong đó quy định về nội dung, giải pháp, trách nhiệm và sự phối hợp của các cơ quan trong phòng ngừa đối với người chưa sử dụng, người đã sử dụng và người tái sử dụng, phòng ngừa đối với nhóm đối tượng nhạy cảm…

Cho rằng dự thảo Luật đã có bước đột phá khi quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, tuy nhiên, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Đoàn Hưng Yên) đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ một số điểm về nội dung quy định quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, trong đó quy định xác định tình trạng nghiện. “Trên thực tế, để xác định tình trạng nghiện đòi hỏi phải theo dõi người sử dụng chất ma túy thường xuyên, liên tục trong thời gian nhất định”, đại biểu Thanh Mai nói./.

Thu Hằng