Đại biểu Quốc hội đề xuất hỗ trợ học phí cho sinh viên y khoa

Đại biểu Trần Khánh Thu - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên. Ảnh: Media Quốc hội.

Ngày 2/12, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Liên quan chính sách đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực y tế, đại biểu Trần Khánh Thu - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên cho hay, về cơ sở chính trị tại khoản 3 mục I quan điểm chỉ đạo Nghị quyết 72 đã nêu: Quan tâm đào tạo, phát triển nguồn nhân lực y tế chất lượng, cân đối. Có chính sách ưu đãi, đãi ngộ đặc biệt trong suốt quá trình từ đào tạo, tuyển dụng, sử dụng.

Bên cạnh đó, cũng Tại Khoản 3 phần nhiệm vụ giải pháp cũng đã nêu: Thực hiện chính sách ưu đãi tương xứng với quan điểm nghề y là nghề đặc biệt, phải được đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt.

Bà Thu cũng nhắc tới ở nội dung thứ 4 trong 12 nhóm nội dung được Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập đến trong bài phát biểu khi làm việc và giao nhiệm vụ cho Bộ Y tế nhân kỷ niệm 70 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam là: Cải thiện chính sách đãi ngộ và đào tạo nhân lực y tế chất lượng cao; hỗ trợ tài chính cho sinh viên y khoa cam kết làm việc tại y tế cơ sở sau khi tốt nghiệp.

Tuy nhiên đại biểu đánh giá, trong Dự thảo Nghị quyết mới nêu đến chính sách đào tạo sau đại học ở một số chuyên ngành chứ chưa thấy có giải pháp đột phá liên quan đến tạo nguồn nhân lực từ sớm từ xa.

Trong khi đó, nguồn nhân lực đặc biệt là nhân lực y tế luôn có vai trò quan trọng, quyết định đến việc thành công hay thất bại trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Nhân lực Y tế tuyến cơ sở hiện nay chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu, chưa thể là nơi hấp dẫn và đảm bảo điều kiện phát triển chuyên môn của mỗi bác sỹ.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, cả nước có 214 cơ sở đào tạo nhân lực y tế, gồm 66 trường đại học. Số bác sĩ tốt nghiệp năm 2024 trong toàn quốc là gần 11.300, mặc dù quy mô nhân lực y tế của Việt Nam tăng 2,33% trong 10 năm qua. Nhưng số này không đáng kể, theo đánh giá của Bộ Y tế, tổng số nhân lực ngành y tế hiện khoảng 431.700 người, thấp hơn nhiều so với mức 632.500 người trong Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực y tế, giai đoạn 2011-2020.

Đại biểu phân tích, thực tế thi vào ngành bác sỹ y khoa tại các trường công lập đào tạo khối trường sức khỏe điểm chuẩn luôn ở mức cao nhất trong 10 năm qua; thời gian học lại dài, mức học phí cao do các trường công lập hoạt động tự chủ tài chính nguồn thu chủ yếu từ học phí.

"Việc học phí các trường đều đang rất cao, vượt khả năng của các gia đình có thu nhập trung bình thấp điều này, đôi khi đã trở thành rào cản đối với nhiều sinh viên muốn theo đuổi ngành y," theo đại biểu Trần Khánh Thu.

Từ phân tích trên bà Thu kiến nghị bổ sung đối tượng đào tạo bác sỹ y khoa của các cơ sở đào tạo công lập vào nhóm đối tượng được ngân sách Nhà nước bảo đảm, hỗ trợ học phí trong thời gian đào tạo với cam kết sau khi ra trường sẽ làm việc theo sự phân công của Nhà nước.

Như vậy vừa đảm bảo nguồn sinh viên, đặc biệt là sinh viên có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội đạt được nguyện vọng trở thành bác sỹ, đồng thời giải quyết được vấn đề nguồn nhân lực y tế tại các vùng sâu, vùng xa, vùng thiếu bác sỹ.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội. Ảnh: Media Quốc hội.

Trăn trở các chính sách thu hút nhân lực cơ sở

Cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trần Thị Nhị Hà - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội cho rằng, các chính sách về chế độ, chính sách, tiền lương cho nhân viên y tế chưa tạo được sự đột phá để thu hút và giữ chân đội ngũ bác sĩ có trình độ.

"Thực tế cho thấy tại tuyến y tế cơ sở đang thiếu hụt nghiêm trọng bác sĩ, nhưng các chính sách chúng ta đang áp dụng như đưa bác sĩ trẻ về cơ sở hay biệt phái từ 2 đến 3 năm, chỉ mang tính tạm thời. Tâm lý của bác sĩ khi được điều chuyển theo mô hình ngắn hạn thường không ổn định, khó chuyên tâm gắn bó lâu dài," đại biểu nhấn mạnh và cho biết, nếu không có cơ chế mạnh mẽ, bền vững hơn về thu nhập, điều kiện làm việc và lộ trình phát triển nghề nghiệp, thì rất khó để tuyến y tế cơ sở có được đội ngũ nhân lực đủ về số lượng, mạnh về chất lượng như kỳ vọng.

Từ những phân tích trên, đại biểu đề nghị bổ sung 2 giải pháp cụ thể.

Thứ nhất, đối với bác sĩ từ khu vực ngoài Nhà nước thu hút về công tác tại tuyến y tế cơ sở, cần được tính thâm niên và xếp bậc lương tương đương như bác sĩ làm việc trong khu vực Nhà nước. Bác sỹ được xem xét đặc cách tuyển dụng vào viên chức tại các trạm y tế (không phải qua thi tuyển) nếu đã có chứng chỉ hoặc giấy phép hành nghề.

Thứ hai, về phụ cấp ưu đãi nghề, đề nghị áp dụng mức 100% cho bác sĩ trực tiếp làm chuyên môn tại trạm y tế xã và cơ sở y tế dự phòng; đối với các vị trí chuyên môn y tế khác được hưởng tối thiểu 70%.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ. Ảnh: Media Quốc hội.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ cho biết, dự thảo Nghị quyết mới đã đưa ra nhiều cơ chế và chính sách quan trọng nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, giải quyết những khó khăn kéo dài trong ngành y tế, qua đó đáp ứng kỳ vọng của nhân dân.

Một trong những nội dung được chú ý là việc mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm chi phí y tế cho người dân. Theo dự thảo, từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí tối thiểu một lần mỗi năm, tùy theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên cụ thể.

Đại biểu nhấn mạnh quy định cần thật rõ ràng để bảo đảm tính khả thi, bởi người dân hiện đang kỳ vọng rất lớn vào việc được khám sức khỏe định kỳ hằng năm. Tuy nhiên, để chính sách đi vào thực tế, hệ thống y tế cơ sở phải được chuẩn bị kỹ lưỡng.

Hiện nay, mạng lưới y tế cơ sở còn nhiều khó khăn như cơ sở vật chất thiếu và yếu, thiết bị lạc hậu, hệ thống công nghệ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu; đặc biệt là tình trạng thiếu hụt bác sĩ và nhân lực y tế có chuyên môn, nhất là tại vùng sâu, vùng xa.

Đại biểu dẫn chứng từ các chuyến khảo sát cho thấy nhiều trạm y tế xã, phường thiếu bác sỹ, cơ sở vật chất không đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ban đầu. Nhiều thiết bị đã quá cũ, chỉ mang tính hình thức để đủ tiêu chí nhưng không thể sử dụng, không có bác sĩ vận hành, dẫn đến lãng phí.

Từ những phân tích trên, vị đại biểu này đề nghị giao Chính phủ tiếp tục ban hành định mức chi, cơ chế phù hợp và có lộ trình thực hiện ưu tiên đầu tư về con người, cơ sở vật chất ở những nơi điều kiện khó khăn.

"Phải có được cơ chế phù hợp để thực hiện đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân lực là y, bác sĩ người địa phương, nhất là những người đã gắn bó làm việc lâu năm. Có như vậy mới có thể xây dựng và giữ chân được đội ngũ y, bác sĩ ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu công tác khám, chữa bệnh ở xã, phường nơi gần dân nhất, tạo điều kiện thuận lợi, sự yên tâm của người dân," đại biểu nêu.

Về chế độ, chính sách tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế, vị đại biểu này đề nghị Dự thảo Nghị quyết nghiên cứu có chính sách đột phá, đặc thù để thực hiện đào tạo, bồi dưỡng, thu hút bác sĩ về công tác tại vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới.

Thực tế thời gian qua cho thấy, nhiều trạm y tế xã ở các vùng đặc biệt khó khăn không có bác sỹ cơ hữu hoặc chỉ có một bác sĩ phải kiêm nhiệm nhiều công việc. Bên cạnh đó, các y, bác sĩ ở tuyến cơ sở hạn chế về chuyên môn và thiếu kinh nghiệm thực tế.

Chính vì vậy, để thực hiện đột phá, trong thời gian tới cần có các chính sách thu hút nhân lực đặc thù theo vùng miền; có cơ chế đào tạo, bồi dưỡng, trong đó chú trọng phát triển đội ngũ nhân lực tại chỗ. Đồng thời, thực hiện luân phiên cán bộ tuyến trên hỗ trợ, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến xã; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số để tư vấn, khám chữa bệnh từ xa.

Kiều Chinh