Đặc sắc Lễ hội truyền thống mùa Xuân Côn Sơn – Kiếp Bạc 2018

Mở đầu các nghi lễ diễn ra trong lễ hội mùa xuân Côn Sơn là lễ dâng hương, lễ tế khai hội mùa Xuân vào ngày mùng 10-1 âm lịch tại đền thờ Kiếp Bạc và chùa Côn Sơn. Trọng tâm là lễ khai hội hằng năm được tổ chức vào ngày 16-1 âm lịch, trước đó các đại biểu cùng nhân dân tham gia nghi lễ rước nước (mộc dục).

Lễ rước nước một loại hình văn hóa dân gian, một nghi thức tâm linh đặc sắc biểu hiện tín ngưỡng cầu nước của những cư dân sống với nền văn minh lúa nước ven sông Hồng. Đây cũng là một nghi lễ quan trọng trong Lễ hội mùa xuân Côn Sơn, mục đích lấy nước làm lễ mộc dục (tắm tượng), đồng thời biểu dương sức mạnh cộng đồng làng xã, gợi mở sự gắn kết tình cảm cộng đồng; biểu hiện ước muốn cầu mùa, cầu nước, cầu nhân khang vật thịnh, phong đăng hòa cốc...

Nếu lễ rước nước tượng trưng cho việc ra sông, biển cầu các vị thủy thần phù hộ cho mưa thuận gió hòa, sản xuất nông nghiệp thuận lợi không bị lũ lụt, hạn hán, mùa màng bội thu thì nghi lễ tế trời đất trên núi Ngũ Nhạc linh từ thường được tổ chức vào sáng ngày 17-1 âm lịch hằng năm, là nghi lễ kính cáo với trời đất vào ngày linh thiêng nhất của lễ hội đầu năm, cầu mong trời đất chứng kiến lòng thành kính và phép ứng xử trong đời sống xã hội của cộng đồng đúng đạo làm người, hợp với đạo trời - từ bi hỷ xả mà trời đất, Thánh Phật phù giúp cho quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh.

Nghi lễ được tổ chức tại Trung Nhạc Miếu (một trong 5 ngọn núi, đây là năm ngọn núi thiêng tượng trưng cho năm phương (tứ phương và trung phương) mỗi phương ứng với một hành, Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ).

Sau khi thực hiện xong các nghi lễ cúng, tế, đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước và địa phương ban Ngũ cốc cho nhân dân cùng du khách thập phương. Ngũ cốc dâng tế là 5 loại hạt: thóc, ngô, đỗ, vừng, lạc đã được chọn lọc kĩ, lại được Phật, Thánh, Trời, Đất chứng giám… mang về trộn vào Thóc giống, Ngô giống, Đỗ giống, Vừng giống, Lạc giống gieo trồng; mùa màng bội thu, muôn dân no ấm, thanh bình… để đầu năm sau lại mang Ngũ cốc lên tế tạ ơn Trời, Đất.

Lễ đàn Mông Sơn thí thực diễn ra vào tối ngày 23-1 âm lịch, đây là một nghi lễ quan trọng và là nét văn hóa tâm linh tiêu biểu trong lễ hội truyền thống mùa xuân Côn Sơn.

Lễ hội Côn Sơn được coi là “quốc lễ”. Bởi vậy, tổ chức lễ đàn Mông Sơn thí thực tại chùa Côn Sơn là nét đẹp văn hóa Phật giáo, thể hiện uy linh của tam tổ Trúc Lâm, Tư đồ Trần Nguyên Đán và Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi; đồng thời bố thí cho các cô hồn âm thế trong toàn quốc Việt Nam để cứu độ chúng sinh, cầu cho quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh, thiên hạ thái bình...

Lễ hội mùa xuân Côn Sơn không chỉ hấp dẫn du khách bởi các nghi lễ, diễn xướng linh thiêng, độc đáo mà còn hấp dẫn bởi các hoạt động hội đa dạng, phong phú mang tính đặc thù.

Các trò chơi dân gian tại Lễ hội hấp dẫn du khách thập phương

Năm 2018, lễ khai hội gắn với tưởng niệm 684 năm ngày mất của Đệ tam tổ Trúc Lâm Huyền Quang Tôn giả (1334 – 2018), đồng thời công bố Bảo vật quốc gia là “Bia Côn Sơn Tư Phúc tự bi”. Ban tổ chức cũng đã tiến hành dẹp bỏ toàn bộ các hàng quán trong khu vực nội tự chùa Côn Sơn nhằm trả lại vẻ đẹp tôn nghiêm cho không gian nơi đây.

Chuẩn bị chu đáo cho trước, trong và sau lễ hội, lực lượng Công an còn bố trí các tổ CSGT cơ động, sẵn sàng phân luồng, tuyến, có mặt kịp thời điều tiết giao thông khi xảy ra ách tắc.

Ban quản lý di tích phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức cho các hộ dân trong khu vực di tích ký cam kết không tăng giá và đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm trong dịp diễn ra Lễ hội; không để hình thức kinh doanh đổi tiền lẻ, hưởng chênh lệch trong khu vực di tích, khu vực lễ hội, không cài, giắt, đặt rải tiền tùy tiện, gây phản cảm, bố trí bàn công đức hợp lý để phục vụ nhân dân…

Ban tổ chức bố trí các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp hành nghề mê tín, dị đoan, nâng giá, chèo kéo du khách thập phương. Lễ hội kéo dài từ ngày 1-3 đến ngày 10-3-2018 (tức từ 14 đến 23 tháng Giêng năm Mậu Tuất 2018).

Trân Trân