Đà Nẵng: Thành Điện Hải vinh dự xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt

Thành Điện Hải, Đà Nẵng vinh dự đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.

Được xây dựng vào năm Gia Long thứ 12 (1812), ở gần phía biển có tên gọi là Đồn Điện Hải. Đến năm 1823, đời vua Minh Mạng, Đồn được dời vào xây kiên cố ở vị trí hiện nay. Năm 1834, Đồn được đổi tên thành Thành Điện Hải. Vật liệu xây Thành chủ yếu bằng gạch, theo thiết kế kiểu Vauban của phương Tây, chu vi 556m, tường cao 5m, hào sâu 3m. Bên trong thành có hành cung, kỳ đài, kho đạn, kho thuốc súng, kho lương thực, vọng gác và được bố trí 30 khẩu đại bác cỡ lớn.

Theo ghi chép lịch sử, ngày 01/9/1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha đem 14 chiếc thuyền cùng 2500 quân lính nổ súng đánh Đà Nẵng với âm mưu là đánh nhanh, thắng nhanh vị trí chiến lược này, để làm bàn đạp tiến ra buộc triều đình Huế đầu hàng.

Tuy nhiên, dẫu phải đối mặt với một đội quân xâm lược nhà nghề, có tàu đồng súng thép, đến từ hai cường quốc phương Tây hơn chúng ta phương thức sản xuất, nhưng quân lính triều đình cùng nhân dân Đà Nẵng, dưới sự chỉ huy của các tướng Đào Trí, Lê Đình Lý, đặc biệt là danh tướng Nguyễn Tri Phương, dựa vào Thành Điện Hải và các đồn lũy giăng khắp nơi, đã xả thân chiến đấu kiên cường, dũng cảm. Sau một năm rưỡi bị sa lầy và chịu nhiều thiệt hại, kẻ thù đành chấp nhận thất bại, buộc phải rút lui khỏi Đà Nẵng ngày 23/3/1860, để lại dưới chân núi Sơn Trà một tháp hài cốt, người dân gọi là nghĩa địa Y-Pha-Nho, chôn cất nhiều sỹ quan và binh lính tử trận, tử nạn. Và từ đây, liên quân xâm lược không bao giờ trở lại Đà Nẵng bằng giải pháp quân sự.

Một góc Thành Điện Hải

Có thể nói, Thành Điện Hải vừa là chứng tích hùng hồn, vừa là biểu tượng về lòng yêu nước và đức hy sinh của nhân dân Đà Nẵng trong sự nghiệp chiến đấu bảo về chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Trải qua gần 200 năm lịch sử, chịu sự tác động của thiên nhiên, sự tàn phá của chiến tranh và của cả con người, Thành Điện Hải đã và đang bị xuống cấp trầm trọng. Năm 1988, Thành được xếp hạng là Di tích cấp quốc gia, tuy nhiên, chẳng những Thành không được bảo vệ, tu bổ mà còn bị xâm hại nặng nề hơn, cả vùng đệm và vùng lõi yếu tố gốc của di tích.

Trước thực trạng đó, từ năm 2016 đến nay, lãnh đạo TP đã chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp cụ thể để từng bước bảo vệ, tu bổ, phục hồi di tích. Cũng tại lễ, UBND TP. Đà Nẵng đã cho khởi công dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải giai đoạn 1, dự kiến hoàn thành tháng 10.2018 với kinh phí 102,7 tỷ đồng, bao gồm các hạng mục: giải tỏa, đền bù nhà ở, vật kiến trúc (đã thực hiện 80 tỷ đồng), phục hồi nguyên trạng hệ thống tường thành, kè hào, hạ tầng cấp thoát nước, tạo cảnh quan chung quanh như khuôn viên, cây xanh, bãi đỗ xe (kinh phí 22,7 tỷ đồng).

khởi công dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải giai đoạn 1

“Đây là những việc làm thể hiện trách nhiệm, tình cảm và đạo lý của chúng ta. Tôi đề nghị chủ đầu tư, cơ quan điều hành dự án, tư vấn thiết kế, giám sát, thi công nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện nghiêm túc các quy định về trùng tu di tích theo Luật Di sản văn hóa, đảm bảo công trình được thực hiện với chất lượng và hiệu quả cao nhất. Hy vọng rằng, sau khi được trùng tu, Thành Điện Hải sẽ trở thành một địa chỉ đỏ trên bản đồ di tích văn hóa lịch sử thành phố, một điểm đến hấp dẫn để tham quan, nghiên cứu, học tập, giáo dục truyền thống cho nhân dân và du khách bốn phương”, Chủ tịch UBND thành phố Huỳnh Đức Thơ nhắn nhủ.

Với những giá trị đặc biệt tiêu biểu của di tích, Thủ tướng Chính phủ đã xếp hạng Di tích lịch sử Thành Điện Hải, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng là Di tích quốc gia đặc biệt. Việc xếp hạng di tích đồng thời cũng là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước đối với những nỗ lực, đóng góp của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Đà Nẵng trong việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc.

Tại buổi lễ, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện đề nghị thành phố Đà Nẵng sau lễ đón nhận, sớm triển khai lập Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích gắn với phát triển kinh tế xã hội của TP. Đà Nẵng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, nội dung quy hoạch cần làm rõ những định hướng bảo tồn như: quy hoạch tổng mặt bằng; tiến hành tôn tạo, phuc hồi các yếu tố gốc trong khu vực nội thành, kẻ hào và di sản văn hóa phi vật thể; xây dựng không gian trưng bày hiện vật gắn với không gian tưởng niệm anh hùng, nghĩa sĩ đã hy sinh.

Xây dựng phương án khai thác du lịch văn hóa kết nối điểm di tích đặc biệt quan trọng này với các di tích, danh lam thắng cảnh khác của thành phố Đà Nẵng và các tỉnh lân cận, để di tích trở thành điểm đến du lịch thực sự hấp dẫn thu hút đông đảo khách tham quan…

“Với ý chí và quyết tâm đã được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố thể hiện trong những năm qua, tôi tin rằng Thành Điện Hải đã là một biểu tượng sinh động trong công cuộc bảo vệ đất nước sẽ trở thành một biểu tượng sinh động về xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, tươi đẹp”, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện nói.

Phạm Trọng Nghị