Đà Nẵng đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải của Thủ tướng Chính phủ cho TP. Đà Nẵng. Ảnh: VGP/Lưu Hương

Trong chuỗi các hoạt động hướng tới kỷ niệm 160 năm ngày nhân dân Đà Nẵng cùng cả nước mở đầu cuộc kháng chiến chống liên quân Pháp-Tây Ban Nha xâm lược (1/9/1858-1/9/2018), kỷ niệm 43 năm ngày Đà Nẵng giải phóng, sáng 29/3 UBND TP. Đà Nẵng đã tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải và khởi công dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích này.

Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải được công bố theo Quyết định số 2082/QĐ-TTg ngày 25/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ.

Ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho biết, nhận thức được giá trị văn hóa, lịch sử to lớn của Thành Điện Hải, từ năm 2016 đến nay, Thành phố đã chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp cụ thể nhằm bảo vệ, tu bổ, phục hồi di tích như: Giải tỏa các khu nhà làm việc; dừng dự án xây dựng Trung tâm lưu trữ Thành phố, vận động 80 hộ dân chuyển dời nhà cửa ra khỏi tường thành; chuyển Bảo tàng Đà Nẵng hiện nay ra khỏi di tích. Thành phố cũng đang chỉ đạo khảo sát quy hoạch xây dựng ở khu vực này một quảng trường, trong đó Thành Điện Hải được xác định là Trung tâm.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ Trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Ngọc Thiện nhấn mạnh: “Thành Điện Hải có giá trị lịch sử đặc biệt, là biểu tượng về ý chí quật cường, tinh thần yêu nước mãnh liệt của con người Việt Nam trong cuộc chiến đấu bảo vệ nền độc lập của dân tộc”.

Việc Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải thể hiện sự đánh giá cao của Đảng, Nhà nước về truyền thống yêu nước, đi đầu chống giặc ngoại xâm của nhân dân Đà Nẵng cũng như trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của nhân dân.

Bộ Trưởng Bộ VTTT&DL Nguyễn Ngọc Thiện đề nghị trong thời gian tới, TP. Đà Nẵng cần tiến hành các công việc như: Triển khai lập quy hoạch tổng thể, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích gắn với phát triển KT-XH của Thành phố trình Thủ tướng phê duyệt; xây dựng phương án khai thác du lịch, văn hóa kết nối điểm di tích đặc biệt quan trọng này với các di tích danh lam, thắng cảnh khác của Thành phố và các tỉnh lân cận để di tích trở thành điểm đến du lịch thực sự hấp dẫn thu hút đông đảo du khách.

Đổi mới công tác giới thiệu, tuyên truyền về giá trị về giá trị di tích bằng những hình thức phù hợp, qua đó nâng cao ý thức, trách nhiệm, bảo vệ và phát huy giá trị di tích trong cộng đồng; kiện toàn bộ máy quản lý di tích phù hợp với những quy định của pháp luật về phân cấp quản lý di tích, đáp ứng nhu cầu bảo vệ và phát huy giá trị di tích của địa phương trong điều kiện hiện nay.

“Với ý chí và quyết tâm đã được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố thể hiện trong những năm qua, tôi tin rằng Thành Điện Hải, một biểu tượng sinh động trong công cuộc bảo vệ đất nước, sẽ trở thành một biểu tượng sinh động về xây dựng đất nước Việt Nam phồn thịnh, tươi đẹp”, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện khẳng định.

Đà Nẵng tổ chức khởi công dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích. Ảnh: VGP/Lưu Hương

Khởi công dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích

Dịp này, UBND TP. Đà Nẵng cũng đã tổ chức khởi công dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải giai đoạn 1.

Theo đó, dự án khởi công ngày 29/3 dự kiến hoàn thành vào tháng 10 với kinh phí 102,7 tỷ đồng, bao gồm các hạng mục: Giải tỏa, đền bù nhà ở, vật kiến trúc; phục hồi nguyên trạng hệ thống tường thành, kè hào, hạ tầng cấp thoát nước, tạo cảnh quan chung quanh như khuôn viên, cây xanh, bãi đỗ xe.

Giai đoạn 2 của dự án sẽ thực hiện trong năm 2019-2020, gồm các hạng mục bên trong Thành (sau khi chuyển dời Bảo tàng Đà Nẵng). Ngành văn hóa và thể thao sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo khoa học tìm giải pháp tối ưu để thực hiện dự án giai đoạn này, bảo đảm đặc điểm, tính chất của một di tích cấp quốc gia đặc biệt và sau khi dự án hoàn thành sẽ trở thành một điểm đến hấp dẫn cho việc tìm hiểu lịch sử, giáo dục, phát huy truyền thống, phục vụ tốt khách tham quan, du lịch trong nước và quốc tế.

Một góc di tích Thành Điện Hải. Ảnh: VGP/Lưu Hương

Vào thế kỷ XIX, nhận thấy vị trí chiến lược quan trọng của Đà Nẵng, triều đình nhà Nguyễn cho xây dựng ở đây nhiều công trình phòng thủ đất nước, trong đó có Thành Điện Hải. Thành này trước gọi là Đồn Điện Hải, được xây dựng gần mép nước tả ngạn sông Hàn năm 1812 dưới thời vua Gia Long. Đến năm 1823, đời vua Minh Mạng, Đồn được chuyển đến xây kiên cố ở vị trí hiện nay. Đến năm 1835, được đổi tên là Thành Điện Hải.

Thành được xây bằng gạch, phỏng theo thiết kế kiểu Vauban của phương Tây, chu vi 556 m, tường cao 5 m, hào sâu 3 m. Bên trong thành có hành cung, kỳ đài, kho đạn, kho thuốc súng, kho lương thực, vọng gác, và được bố trí 30 khẩu đại bác cỡ lớn.

Ngày 1/9/1858, liên quân Pháp-Tây Ban Nha đem 14 chiếc thuyền đánh Đà Nẵng, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta. Thành Điện Hải ngay từ buổi đầu đã cùng với các thành lũy khác dọc hai bờ sông Hàn góp phần đánh lui những cuộc tiến công của quân địch. Quân đội triều đình và nhân dân Đà Nẵng dưới sự chỉ huy của các tướng lĩnh, đặc biệt là danh tướng Nguyễn Tri Phương đã chiến đấu kiên trường, mưu trí, ngăn quân giặc không cho tiến sâu vào đất liền. Cuộc chiến đấu của quân đội triều đình và nhân dân Đà Nẵng đã làm phá sản chiến lược đánh nhanh, thắng nhanh của quân địch, buộc chúng phải rút quân khỏi Đà Nẵng ngày 23/3/1860 sau một năm rưỡi bị sa lầy và chịu nhiều tổn thất.

Thắng lợi trong cuộc khánh chiến chống liên quân Pháp-Tây Ban Nha xâm lược giữa thế kỷ 19 là một trong những trang sử vẻ vang không chỉ của Đà Nẵng mà còn là của cả dân tộc. Là tâm điểm trong cuộc đụng đầu lịch sử của dân tộc ta với chủ nghĩa đế quốc phương Tây, Thành Điện Hải vừa là chứng tích hùng hồn, vừa là biểu tượng về lòng yêu nước và sự hy sinh của nhân dân Đà Nẵng trong sự nghiệp chiến đấu bảo về chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Trải qua gần 200 năm lịch sử, chịu sự tác động của thiên nhiên, sự tàn phá của chiến tranh và của cả con người, Thành Điện Hải đã và đang bị xuống cấp trầm trọng. Năm 1988, Thành được xếp hạng là Di tích cấp quốc gia.

Lưu Hương