Cựu lãnh đạo Liên Xô Gorbachev: Mỹ rút INF là bốc đồng

Ngày 20/10, tại một cuộc vận động tranh cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ rút khỏi Hiệp ước về các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) với Nga vì cho rằng Moscow đã vi phạm thỏa thuận này và không có lý do gì Mỹ phải theo đuổi một hiệp ước mà phía bên kia không tôn trọng.

Nhận định về những bước đi của ông Trump, cựu lãnh đạo Liên bang Xô Viết Mikhail Gorbachev, là người ký vào hiệp ước INF với cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan hơn 30 năm trước cho rằng hành động của ông Donald Trump là không thể chấp nhận được.

Ông Gorbachev đánh giá: "Đây chỉ là một hành động bốc đồng thiếu cân nhắc thấu đáo". Nếu tuyên bố này được Tổng thống Mỹ hiện thực hóa, cựu lãnh đạo Liên Xô cho rằng ông Trump đã gạt bỏ mọi nỗ lực của các nhà lãnh đạo Mỹ với Liên Xô (Nga) để đạt được mục tiêu giải trừ vũ khí hạt nhân.

Nhà lãnh đạo Liên Xô trước đây cho rằng nếu Mỹ đơn phương rút khỏi INF sẽ tạo ra một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân như thời kỳ Chiến tranh lạnh. Điều đáng sợ hơn, sẽ không chỉ có Nga, Mỹ tham gia vào cuộc chạy đua này mà còn có thể kéo theo nhiều cường quốc khác tham gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Israel và nhiều nước NATO.

Nhà lãnh đạo Liên Xô Gorbachev và Tổng thống Mỹ Ronald Reagan trong ngày ký INF

Về phía Nga, tuyên bố này của ông Trump đã hứng chịu cơn mưa chỉ trích. Phát biểu chính thức cho quan điểm của Moscow, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov khẳng định: "Việc Mỹ tuyên bố rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) là bước đi rất nguy hiểm. Nếu điều này xảy ra, Nga không còn cách nào ngoài áp dụng các biện pháp đáp trả trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự. Tuy nhiên, chúng tôi không muốn đẩy mọi chuyện đi quá xa như vậy".

Thứ trưởng Ryabkov khẳng định Washington mới là bên vi phạm INF, cáo buộc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang tận dụng hiệp ước này để đe dọa Moscow và đẩy an ninh thế giới vào vòng nguy hiểm. "Tất nhiên chúng tôi sẽ không chấp nhận các biện pháp đe dọa hoặc đưa ra tối hậu thư", Thứ trưởng Ryabkov tuyên bố.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Nga Konstantin Kosachev thì nhấn mạnh: ""Động thái đáp trả của chúng tôi sẽ nhằm vào những bước đi tiếp theo của Washington khi họ được tự do làm mọi điều họ muốn. Như Tổng thống Putin từng nói, Nga có tất cả khí tài quân sự để đối phó với tình huống đó, phản ứng của chúng tôi sẽ rất nhanh chóng".

Ông Kosachev cho rằng hiện giờ các đồng minh Phương Tây của Mỹ sẽ đối mặt với 2 lựa chọn hoặc ủng hộ Mỹ, động thái có thể dẫn tới một cuộc chiến tranh mới, hoặc đoàn kết lại để phản đối quyết định của ông Trump ít nhất vì “bản năng tự bảo vệ chính mình”.

Đúng như những gì mà Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Nga dự liệu, Đức, đồng minh thân thiết của Mỹ cũng đã lên tiếng. Ngoại trưởng Đức Heiko Maas nói rằng Berlin biết được “những cáo buộc về việc Nga vi phạm thỏa thuận”, song thúc giục Mỹ cân nhắc về hậu quả do INF “đã là một trụ cột quan trọng trong nền an ninh châu Âu trong 30 năm qua”.

Ngược lại, phía Anh ủng hộ quan điểm của ông Trump. Bộ trưởng Quốc phòng Anh Gavin Williamson ngày 21/10 khẳng định London ủng hộ quyết định của Washington, đồng thời chỉ trích và cáo buộc Moscow phá vỡ Hiệp ước INF.

Quyết định của ông Trump cũng nhận được ý kiến trái chiều từ lưỡng đảng Mỹ. Thượng nghi sĩ đảng Cộng hòa Bob Corker cho rằng quyết định của Tổng thống Mỹ có thể gây áp lực buộc Nga phải quay lại bàn đàm phán. Ông này cũng viện dẫn việc Mỹ thành công trong việc chỉnh sửa thỏa thuận NAFTA với Canada và Mexico nhờ Washington cảnh báo rút khỏi thỏa thuận trước đó.

Trong khi đó Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Robert Menendez cho rằng việc ông Trump rút ra khỏi một thỏa thuận khi chưa có chiến lược cụ thể, cũng như chưa tham vấn ý kiến quốc hội hoặc các đồng minh là hành động vội vàng, bốc đồng, gây đe dọa tới lợi ích quốc gia dài lâu của Mỹ.

Tân Phong