Cuốn sách tiểu sử với những góc nhìn mới về vua Minh Mạng

Đây là cuốn sách tiểu sử thứ hai của ông, với nội dung viết về vị vua Minh Mạng, người kế tục sự nghiệp xây dựng đất nước của vua Gia Long. Trong tác phẩm này, Marcel Gaultier đã trình bày khái quát bối cảnh lịch sử, sự ra đời và trưởng thành của vua Minh Mạng, và quá trình kế nghiệp vua cha của ông.

Cũng như ở cuốn “Vua Gia Long” (được Omega+ ra mắt ấn bản tiếng Việt vào năm 2020), ở đây tác giả Gaultier không chỉ thuật truyện mà còn cố gắng tái dựng bối cảnh lịch sử thời bấy giờ thông qua việc khéo léo lồng ghép vào tác phẩm các chi tiết mang tính thông tin cho độc giả về lịch sử Việt Nam và thế giới xuyên suốt các thế kỷ XVII, XVIII và XIX; nhờ vậy, người đọc ở hậu thế có thể phần nào hình dung bối cảnh làm nền cho chuỗi sự kiện tiếp nối nhau.

Via Minh Mạng (1791 – 1841) là vị hoàng đế thứ hai của triều Nguyễn trị vì từ năm 1820 đến khi ông qua đời. Đã có nhiều cuốn sách về về vua Minh Mạng song những tác phẩm viết trực diện về cuộc đời của ông ở Việt Nam, đặc biệt là gắn với bối cảnh thời cuộc lúc bấy giờ có thể nói là rất ít.

Trong cuốn sách tiểu sử này, Marcel Gaultier tránh lối viết theo kiểu biên niên sử và chỉ thuần túy liệt kê sự việc cùng ghi chép quan điểm của sử quan như thường gặp trong các bộ sử trước đây, thay vào đó, ông phân tích cách xử trí và ra quyết sách của vua Minh Mạng trước những sự kiện tiêu biểu xuyên suốt thời gian trị vì để qua đó lột tả chân dung và tính cách, tư tưởng và quan điểm của vị vua này.

Trong đó, hai vấn đề được Gaultier chú tâm nhiều hơn cả là mối quan hệ của Đại Nam với phương Tây và Cơ Đốc giáo, và cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi cùng hàng loạt sự kiện binh biến rải rác trong lãnh thổ đất nước từ Bắc chí Nam.

Cuốn sách Vua Minh Mạng là một công trình nghiên cứu có giá trị tham khảo trong việc soi lại cuộc đời vua Minh Mạng tại một lát cắt lịch sử trong dòng chảy lịch sử của dân tộc Việt Nam. Dưới góc nhìn của một nhà nghiên cứu nước ngoài độc giả phần nào thấy được những cái nhìn khách quan về nhân vật và lịch sử. Song cũng khó tránh khỏi những yếu tố chủ quan của tác giả và ảnh hưởng của lối viết sử thuộc địa.

Cuốn sách này được trông đợi mang đến cho độc giả những tư liệu và những gợi mở trong nghiên cứu về nhân vật và lịch sử để có những cái nhìn đa chiều hơn. Như tác giả cuốn sách chia sẻ, “trong một xã hội mới, Minh Mạng vẫn là con người của thế giới cũ. Không thể hiểu được tính cách của vị vua này nếu trước hết ta không đặt ông vào bối cảnh quen thuộc, trong thời đại và trong thế kỷ cuaổng. Minh Mạng không để lại trong lịch sử một bí ẩn nào cả, ông chỉ đã và vẫn chưa được đánh giá đúng!”.

Bên cạnh hai cuốn sách tiểu sử nói trên, tác giả Marcel Gaultier còn là tác giả của các cuốn tiểu sử về một vị vua nhà Nguyễn là Hàm Nghi cùng nhiều biên khảo về lịch sử Việt Nam cũng được giới học giả đánh giá cao.

Quang Lộc