Cuộc đua ở 'pháo đài cánh tả' có thể định đoạt tương lai của ông Trump

Cuộc chạy đua giành ghế công tố viên quận tiếp theo của Manhattan đã trở thành một trong những cuộc đua quan trọng nhất trong nhiều thập kỷ qua, có khả năng thay đổi cơ bản sứ mệnh của vị trí này. Đồng thời, nó cũng có thể ảnh hưởng đến tương lai của cựu Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, 8 ứng cử viên đều là những “ẩn số” đối với công chúng. Không một cuộc thăm dò công khai, không ai có lợi thế dẫn trước. Người chiến thắng có khả năng sẽ thắng cả cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11 mà không cần phải có được đa số phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ.

Phép thử

Hầu hết ứng cử viên tin rằng công tố viên nên giảm bớt án tù, đặc biệt là đối với các tội phạm nhẹ, và họ nên đóng vai trò tích cực trong việc tạo ra một hệ thống tư pháp hình sự với ít sự trừng phạt, ít định kiến về chủng tộc hơn.

Công tố viên quận đương nhiệm, Cyrus R. Vance Jr., đã tuyên bố đầu tháng 3 ông sẽ không tái tranh cử và không có kế hoạch đề cử ai. Ảnh: New York Times.

Cuộc bầu cử là phép thử xem một quận được coi là “pháo đài cánh tả” cần gì từ công tố viên đại diện họ, và các cử tri muốn hệ thống tư pháp hình sự thay đổi sâu sắc như thế nào.

Eric H. Holder Jr., Bộ trưởng Tư pháp Mỹ dưới thời Tổng thống Barack Obama, cho biết: “Văn phòng công tố viên quận Manhattan được coi là một trong những văn phòng hàng đầu trên cả nước. Những gì xảy ra tại đây sẽ có ảnh hưởng to lớn định hình phương thức cải cách đất nước”.

Công tố viên quận đương nhiệm, Cyrus R. Vance Jr., đã tuyên bố đầu tháng 3 ông sẽ không tái tranh cử và không có kế hoạch đề cử ai.

Ông Vance đã giữ vị trí này trong ba nhiệm kỳ và là người kế nhiệm được lựa chọn bởi Robert M. Morgenthau, người đã gây dựng danh tiếng của văn phòng như một trong những cơ quan công tố lớn nhất và tham vọng nhất nước Mỹ trong hơn bốn thập kỷ.

Thông báo của ông Vance đã đưa cuộc đua trở thành tâm điểm chú ý trên cả nước Mỹ khi người kế nhiệm của ông sẽ tiếp tục cuộc điều tra về việc liệu ông Trump và công ty của ông có gian lận để có được các khoản vay và lợi ích về thuế hay không.

Cuộc đua có thể được chia thành hai phe, với ba ứng cử viên chưa từng làm công tố viên và năm ứng cử viên đã có kinh nghiệm.

Các ứng cử viên chưa từng làm công tố viên gồm Tahanie Aboushi, Eliza Orlins và Dan Quart. Họ lập luận rằng công việc cốt lõi của văn phòng công tố viên quận cần phải được cải tiến, chuyển sang giảm thiểu việc giam giữ và cắt giảm việc truy tố tội phạm cấp thấp.

Bốn trong số các cựu công tố viên gồm Alvin Bragg, Lucy Lang, Tali Farhadian Weinstein và Diana Florence phần lớn đồng ý, nhưng với quan điểm trung lập hơn, tập trung vào những thay đổi với phạm vi hẹp hơn. Cựu công tố viên thứ năm, Liz Crotty, không phát biểu nhiều về việc kêu gọi thay đổi hệ thống.

Bỏ phiếu theo xếp hạng sẽ không được sử dụng trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ vào ngày 22/6.

Điều đó có nghĩa là bất kỳ ai nhận được số phiếu bầu lớn nhất trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ, ngay cả khi không chiếm đa số, sẽ tiếp tục tham gia cuộc tổng tuyển cử. Ở đó, chiến thắng là điều gần như chắc chắn vì cho đến nay không có đảng viên Cộng hòa nào trên trong danh sách ứng cử viên.

Các ứng cử viên

Hầu hết ứng cử viên chạy đua để kế nhiệm ông Vance tuyên bố sẽ chuyển hướng quyền lực của công tố viên quận Manhattan. Những người khác thậm chí cam kết về cơ bản giảm thiểu việc tập trung quyền lực.

Bà Aboushi, 35 tuổi, đã chỉ ra trải nghiệm thời niên thiếu của mình khi chứng kiến cha mình bị kết án về tội âm mưu liên bang liên quan đến hành vi trộm cắp xe tải vận chuyển thuốc lá. Ông bị kết án tù 22 năm.

Aboushi nói bà muốn giữ cho văn phòng công tố viên quận không làm hại các gia đình như trường hợp của mình.

Cùng với Orlins, bà đã cam kết cắt giảm một nửa văn phòng. Bà cũng nhấn mạnh việc sử dụng các biện pháp thay thế cho án tù. Bà Aboushi đã giành được sự ủng hộ từ cánh tả và đảng Gia đình lao động, một tổ chức quyền lực ở New York.

Bà Aboushi, nếu chiến thắng, sẽ là ứng cử viên Hồi giáo không phải người da trắng đầu tiên giữ chức vụ này.

Bà Orlins và ông Quart đang thực hiện các chiến dịch theo cách tương tự.

Bà Orlins, 38 tuổi, một người bảo vệ công chúng dày dạn kinh nghiệm, hoạt động sôi nổi trên mạng xã hội và thường đề cập đến những thiệt hại mà các công tố viên đã gây ra cho khách hàng của bà. Bà cam kết không truy tố phần lớn các tội nhẹ.

Ông Quart, 47 tuổi, với 7 nhiệm kỳ làm nghị sĩ và là ứng cử viên duy nhất có kinh nghiệm chính trị trước đây, đã lập luận trong số các ứng cử viên, mình là người duy nhất đã thực sự thay đổi hệ thống. Ông chỉ ra vai trò của mình trong những nỗ lực thành công để bãi bỏ đạo luật bảo vệ cảnh sát khỏi trách nhiệm giải trình và đưa hàng nghìn người vào tù vì tội phạm cấp thấp.

Ông Quart, với 7 nhiệm kỳ làm nghị sĩ, là ứng cử viên duy nhất có kinh nghiệm chính trị trước đây. Ảnh: New York Times.

Cả ba đều lập luận rằng việc chưa bao giờ truy tố bất cứ ai là một điểm tốt, vì chính hành động truy tố đã mang hàm ý kỳ thị. Ngược lại, các cựu công tố viên trong cuộc đua đưa ra các đề xuất cụ thể về cách hạn chế một số loại tội phạm nhất định.

Alvin Bragg, 47 tuổi, ứng cử viên da đen duy nhất, thoải mái chia sẻ về việc tranh cử với tư cách vừa là một nhà cải cách, vừa là một quan chức hành pháp. Ông Bragg từng là công tố viên liên bang ở Manhattan và sau đó là phó tổng chưởng lý ở New York.

Ông Bragg đã dựa vào xuất thân của mình từ Harlem. Ông thường nhắc đến nhiều lần bị chĩa súng vào người, trong đó có ba lần đụng độ với các sĩ quan cảnh sát. Ông muốn giảm bớt việc giam giữ và xung đột không cần thiết.

Ông nói: “Một điều chúng ta cần bác bỏ là sự phân chia sai lầm giữa quyền công dân và an ninh công cộng”.

Đối thủ cạnh tranh gần nhất của ông Bragg là Lucy Lang, người đã làm việc tại văn phòng công tố viên quận Manhattan trong 12 năm. Bà Lang, 40 tuổi, tập trung vào các chính sách và đã đưa ra những phác thảo về cách tiếp cận của mình đối với hàng chục vấn đề, từ tội phạm tình dục đến phục hồi công lý. Bà thể hiện mình là một người có khả năng thay đổi văn phòng nhưng cũng có kinh nghiệm để xử lý các trường hợp phức tạp.

Tali Farhadian Weinstein, 45 tuổi, cựu công tố viên liên bang kiêm cố vấn chung tại Văn phòng công tố viên quận Brooklyn, đang thực hiện một chiến dịch có phần bảo thủ hơn so với các đồng nghiệp và dẫn trước đáng kể trong việc gây quỹ. Bà được ông Holder, người mà cô đã làm việc tại cùng Bộ Tư pháp, ủng hộ.

Farhadian Weinstein nhấn mạnh kinh nghiệm của mình ở Brooklyn, nơi cô lãnh đạo một đơn vị chuyên xem xét các bản án. Cô cũng trực tiếp mô tả cách tiếp cận của mình trong việc truy tố. “Bạn không thể chỉ xác định vấn đề”, cô nói, “Sau đó, bạn cũng phải có kế hoạch tích cực để tìm ra giải pháp là gì".

Tali Farhadian Weinstein là cựu công tố viên liên bang kiêm cố vấn chung tại Văn phòng công tố viên quận Brooklyn. Ảnh: New York Times.

Hai ứng viên cuối cùng được cho là không mấy nặng ký vì những lý do khác nhau.

Bà Florence, 50 tuổi, cũng là một nhân viên kỳ cựu của Văn phòng công tố viên quận Manhattan và đã dành phần lớn thời gian trong sự nghiệp của mình để truy tố các vụ án tham nhũng và gian lận. Bà muốn văn phòng “tái tập trung năng lượng” của mình để xử lý các trường hợp liên quan tới những nhân vật có thế lực.

Tuy nhiên, bà phải vượt qua một rào cản quan trọng: Bà từ chức khỏi văn phòng sau khi một thẩm phán phát hiện bà đã giấu bằng chứng trước các luật sư bào chữa trong một vụ hối lộ lớn, một vi phạm đạo đức nghiêm trọng. Người phát ngôn cho chiến dịch tranh cử của bà Florence nói bà đã nhận "hoàn toàn trách nhiệm" về sai phạm này.

Bà Crotty, 50 tuổi, cựu trợ lý công tố viên quận dưới quyền ông Morgenthau, ít tán thành nhất với chương trình nghị sự do các ứng cử viên khác đề ra. Mặc dù thừa nhận sự phân biệt chủng tộc có hệ thống, bà không kêu gọi các giải pháp hệ thống mà thay vào đó cho biết bà sẽ đánh giá các vấn đề trên cơ sở từng trường hợp cụ thể. Bà cam kết tăng cường các cuộc điều tra của văn phòng về tội phạm cổ cồn trắng.

Cuộc điều tra ông Trump

Ông Vance nhiều khả năng sẽ quyết định có ra cáo trạng chống lại cựu Tổng thống Trump trước khi ông rời nhiệm sở hay không. Nếu ông làm vậy, công tố viên quận kế nhiệm sẽ phải thực hiện việc truy tố một cựu tổng thống.

Các ứng cử viên đã miễn cưỡng thảo luận chi tiết về vụ việc, cho biết sẽ là sai chuẩn mực hành nghề nếu đưa ra ý kiến mà không được tận mắt xem xét các bằng chứng.

Hiện chưa rõ triển vọng việc xét xử một cựu tổng thống có thể ảnh hưởng đến cử tri như thế nào. Một số chiến lược gia nói điều này sẽ không quan trọng. Những người khác nói việc này sẽ tạo lợi thế cho các công tố viên có kinh nghiệm.

“Đây là Manhattan”, Karen Friedman Agnifilo, cựu phó của ông Vance cho biết. “Bạn sẽ gặp những vụ việc lớn, dính dáng tới nhiều người, nhiều lợi ích, với mức độ quan trọng cao. Bạn cần những người biết cách xử lý những trường hợp đó”.

Khánh Linh