Cuộc đua kế vị bà Merkel nóng trở lại

Theo hệ thống thăm dò dư luận của Đức, ông Scholz có thể trở thành thủ tướng tiếp theo ngay cả khi đảng của ông đứng thứ hai sau CDU. Trong lịch sử, thần tượng vĩ đại của ông là ông Helmut Schmidt đã làm được điều đó vào năm 1976. Các cuộc thăm dò hiện tại cho thấy SPD không được tham gia một liên minh bảo thủ với đảng Dân chủ Cơ Đốc giáo (CDP) và đảng Dân chủ Tự do (FDP), thay vì thế thuyết phục FDP tham gia thỏa thuận chia sẻ quyền lực với SPD và Greens.

Nếu tên của ông Scholz có trong lá phiếu bầu cử vào ngày 26-9 tới, thì ông sẽ là người dẫn đầu không thể tranh cãi. Trong một cuộc khảo sát được công bố vào tuần trước, 41% những người được hỏi cho biết họ sẽ bỏ phiếu trực tiếp cho Scholz để bầu ông làm thủ tướng nếu họ có thể, so với chỉ 16% chọn người kế nhiệm trung hữu được chỉ định của bà Merkel là ông Armin Laschet và 12% cho ứng cử viên đảng Greens, Annalena Baerbock.

Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz.

Cuộc đấu giữa hai ứng cử viên dẫn đầu là yếu tố rõ ràng nhất giải thích cho sự hồi sinh của đảng SPD. Gero Neugebauer, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Tự do Berlin, cho biết: “Sức mạnh hiện tại của ông Scholz chủ yếu là do sự yếu kém của các đối thủ. Xếp hạng ủng hộ của các ông Baerbock và Laschet, cả hai đều không giữ chức vụ bộ trưởng ở cấp quốc gia, đã giảm xuống khi công chúng bỏ phiếu có cơ hội xem xét kỹ hơn các nhân vật của họ và hình dung họ ở vị trí của bà Merkel. Cả hai đều không dễ bị hớ hênh.

Ông Scholz, bộ trưởng tài chính hiện tại, đồng thời là cựu Bộ trưởng Lao động và Thị trưởng Hamburg, cũng hầu như không tỏa sáng trên con đường tranh cử. Nhưng, người phương Bắc lầm lì, từng có biệt danh là “Scholzomat” vì cách phân phối đơn điệu của mình, cũng không sai lầm.

Chiến dịch tranh cử của đảng SPD đang diễn ra suôn sẻ hơn nhiều người mong đợi. Ông Scholz, thuộc cánh hữu của đảng, đã được đề cử làm ứng cử viên của đảng mình cho chức Thủ tướng mặc dù đảng được điều hành bởi hai chính trị gia thuộc cánh tả. Thật vậy, cách đây một năm rưỡi ông Scholz đã thất bại trước Norbert Walter-Borjans và Saskia Esken trong cuộc đua giành vị trí lãnh đạo đảng. Trên đường vận động tranh cử, hai bên đã thể hiện một cách thuyết phục về một “hiệp định đình chiến”.

Tại phim trường Berlin’s UFA tuần trước, ông Scholz đã chia sẻ sân khấu với Kevin Kühnert, cựu lãnh đạo thiên tả của cánh thanh niên SPD, người từng tổ chức một cuộc nổi loạn để ngăn chặn đảng của ông thành lập liên minh với CDU vào năm 2018.

Kühnert, người trước đây đã ủng hộ việc tập hợp các công ty lớn của Đức như BMW, bám sát theo kịch bản của mình, thể hiện rõ sự hoài nghi về một cuộc trưng cầu dân ý dự kiến sẽ được tổ chức tại thủ đô của Đức cùng ngày với cuộc bỏ phiếu bầu cử để quốc hữu hóa các công ty lớn.

Còn ông Scholz đã chọn chính sách được cánh tả truyền thống ủng hộ để làm lời hứa cho chiến dịch tranh cử của mình: tăng mức lương tối thiểu theo giờ từ 9,50 euro lên 12 euro trong năm đầu tiên. Chính sách này sẽ chỉ ảnh hưởng đến 1,4 triệu người và có thể không nói lên niềm tin sâu sắc nhất của ông. Anke Hassel, một giáo sư về chính sách công tại Trường Hertie ở Berlin, cho biết: “Mục tiêu truyền thống của cánh trung dung ủng hộ ông Scholz là xác định lại công bằng xã hội”.

Hassel nói: “Thay vì nhà nước chỉ cung cấp một mạng lưới an toàn, nó sẽ giúp mọi người tiến lên thông qua giáo dục. “Thông điệp hiện tại của SPD mang tính hòa giải hơn: chúng tôi sẽ đảm bảo rằng những người không thể tiến lên sẽ không bị bỏ rơi”.

Nhưng, những lời hứa như mức lương tối thiểu 12 euro và thuế tài sản mới 1% cũng đã mang lại cho chiến dịch trung tả những điều mà CDU cho đến nay vẫn thiếu. Những người trong đảng SPD nói rằng việc củng cố mạng lưới an toàn xã hội của Đức rất phổ biến đối với cử tri - vấn đề là Angela Merkel đã có 16 năm công nhận các chính sách như vậy do SPD phát triển. Để trở thành người chiến thắng trực tiếp hoặc gián tiếp sau cuộc bỏ phiếu vào tháng 9, ông Scholz sẽ cần phải thuyết phục các cử tri trung thành rằng ông không chỉ quan tâm đến những người đứng sau mà còn hiểu nhu cầu của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Là một người hầu như không thách thức chính sách tài khóa chính thống của Đức trong suốt 4 năm làm việc tại Bộ Tài chính, ông Scholz đã trở thành người làm tốt công việc của một Bộ trưởng Tài chính hơn đối thủ của mình. Các cuộc thăm dò cho thấy ông là sự lựa chọn yêu thích cho chức thủ tướng ngay cả trong số các cử tri của FDP, một đảng tự do về mặt xã hội nhưng bảo thủ về mặt tài chính. Neugebauer nói: “Đã từng có định kiến trong cộng đồng cử tri Đức rằng đảng Dân chủ Xã hội không thể tin cậy được bằng tiền bạc.

Hết khảo sát này đến khảo sát khác đều cho thấy rằng hầu hết cử tri vẫn tin tưởng CDU của bà Merkel là đảng xử lý nền kinh tế tốt nhất và do đó đảm bảo sự sung túc về tài chính của họ. Tuy nhiên, sự trỗi dậy gần đây của đảng SPD cùng sự vươn lên mạnh mẽ của ông Scholz trong các cuộc thăm dò đã khiến cho cuộc đua kế vị bà Merkel trở nên “nóng” hơn, hứa hẹn một cuộc so kè gay cấn trong ngày bỏ phiếu.