Cuộc chiến chip xác định xu thế đối đầu Mỹ-Trung
Sự 'tách rời' hay 'bị tách rời' giữa kinh tế Trung Quốc và phương Tây có lẽ là xu thế phát triển của tương lai.
Cuộc chiến chip xác định xu thế đối đầu Mỹ-Trung. Ảnh minh họa: Tech Wire Asia
Theo tờ Liên hợp buổi sáng ngày 13/10, giá cổ phiếu các công ty sản xuất chip của Mỹ đã giảm mạnh khi thị trường mở cửa vào tuần này, với chỉ số bán dẫn Philadelphia (SOX) giảm 3,5% xuống mức thấp nhất kể từ tháng 11/2020. Thậm chí, biên độ giảm giá cổ phiếu của các công ty riêng lẻ trong chuỗi công nghiệp sản xuất chip còn lớn hơn.
Ở châu Á, giá cổ phiếu của các công ty sản xuất chip niêm yết trên các thị trường chứng khoán chủ chốt như Tokyo, Seoul, Thượng Hải, Đài Bắc, Hong Kong (Trung Quốc)… đều bị tác động.
Nguyên nhân xuất phát từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip nghiêm ngặt hơn mà Nhà Trắng tuyên bố áp đặt đối với Trung Quốc vào ngày 7/10 để hạn chế nước này mua và sản xuất chip cao cấp, ngăn chặn sự phát triển công nghệ và quân sự của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Động thái này được coi là một bước leo thang cấp độ trong cuộc đọ sức của Mỹ với Trung Quốc do xu hướng đối đầu giữa hai nước khó có thể đảo ngược trong tương lai gần.
Trung Quốc là thị trường sản xuất chip quan trọng của toàn cầu, với tổng giá trị nhập khẩu chip năm 2020 đạt 350 tỷ USD, cao hơn tổng giá trị nhập khẩu dầu mỏ.
Biện pháp kiểm soát chip mới nhất đối với Trung Quốc xuất phát từ việc nước này phụ thuộc cao vào nhập khẩu chip để phát triển các sản phẩm dân sự và quân sự.
Trong hệ sinh thái sản xuất chip toàn cầu hiện nay, các doanh nghiệp và công nghệ của Mỹ vẫn đứng đầu trong chuỗi giá trị.
Mặc dù Trung Quốc đã mạnh tay đầu tư trong những năm gần đây bằng cách tìm cách dựa vào lợi thế “hệ thống toàn quốc” để vượt qua Mỹ, nhưng do các khâu thượng, trung và hạ nguồn liên quan đến sản xuất chip rất nhiều, nền tảng công nghệ cũng cần thời gian để tích lũy, trong khi các công ty chip của nước này luôn ở trong tình trạng nhiều về số lượng nhưng yếu về chất lượng, Trung Quốc khó có thể độc lập tác chiến hoặc đạt những đột phá công nghệ quan trọng.
Gần đây, Trung Quốc tuyên bố đạt được thành tựu đáng kể về công nghệ sản xuất chip 7 nm tiên tiến hàng đầu, nhưng để đạt được năng suất cao trong việc sản xuất hàng loạt dường như vẫn còn một chặng đường dài phía trước.
Các biện pháp kiểm soát mới của Nhà Trắng đã thắt chặt xuất khẩu công nghệ, thiết bị sản xuất và dịch vụ đối với Trung Quốc, tất cả chip công nghệ 14 nm hoặc giá trị cao hơn đều bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc. Đồng thời, gói biện pháp cũng hạn chế nhân tài người Mỹ gốc Hoa, gồm công dân và thường trú nhân, hỗ trợ Trung Quốc nghiên cứu phát triển chip cao cấp liên quan đến quân sự, trí tuệ nhân tạo (AI) và siêu máy tính.
Mặc dù không thiếu yếu tố thổi phồng, nhưng vẫn không thể xem nhẹ ảnh hưởng từ các biện pháp hạn chế của Mỹ. Kể từ khi cựu Tổng thống Donald Trump triển khai cuộc chiến thương mại đối với Trung Quốc từ năm 2018 đến nay, nền kinh tế hai nước có tách rời nhau hay không luôn là chủ đề quan tâm của các giới.
Chính quyền Tổng thống Joe Biden nâng cấp cuộc chiến thương mại lên thành cuộc chiến trong ngành sản xuất chip, điều này cho thấy Mỹ đã đưa Trung Quốc vào tầm ngắm và cuộc đọ sức giữa hai nước sẽ khó có thể dịu lại.
Sự “tách rời” hay “bị tách rời” giữa kinh tế Trung Quốc và phương Tây có lẽ là xu thế phát triển của tương lai. “Liên minh chip 4” do Mỹ dẫn đầu nhằm cô lập Trung Quốc gần đây đã tổ chức hội nghị trù bị.
Cuộc chiến chip cho thấy sự mở rộng đối đầu Mỹ-Trung, hậu quả ngắn hạn chắc chắn sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng tình hình quốc tế, trong khi hậu quả trung và dài hạn sẽ rất khó lường.
Bộ trưởng cấp cao kiêm Bộ trưởng Điều phối các chính sách xã hội Sinapore, Tharman Shanmugaratnam, đã nhiều lần cảnh báo kinh tế toàn cầu đang đối mặt với “cơn bão hoàn hảo” do một loạt nhân tố bất an mang tính kết cấu gây nên trên các phương diện địa chính trị, kinh tế và tồn vong.
Và cuộc chiến chip dường như đã cho thấy “mắt bão”./.
