Cuộc chiến 7 năm tại Yemen đứng trước ngã rẽ lịch sử

Ngừng bắn rồi vi phạm, dẫn đến sự đổ vỡ là những gì thường thấy tại cuộc chiến tại Yemen trong nhiều năm qua, giữa một bên là Liên quân Arab và chính phủ Yemen với bên còn lại là lực lượng dân quân Houthi được cho là có sự hậu thuẫn của Iran. Tuy nhiên, lệnh ngừng bắn “ít ai có thể tưởng tượng” kéo dài 2 tháng, có hiệu lực từ ngày 2/4 vừa qua, lại có thể đứng vững, với những kết quả tích cực “chưa từng có”.

Một vụ tấn công ở sân bay Yemen. Ảnh: Times Live.

Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Yemen, Hans Grundberg cho biết: “Trước tiên và quan trọng nhất, thỏa thuận ngừng bắn đang được giữ vững về mặt quân sự trong thời gian qua, thương vong dân sự đã giảm đáng kể, giao tranh giảm mạnh, không có các cuộc tấn công từ trên không xuất phát từ Yemen xuyên biên giới và không có cuộc không kích nào được xác nhận bên trong Yemen. Các chiến tuyến trên khắp Yemen đã giảm đáng kể. Và có báo cáo về việc tiếp cận nhân đạo ngày càng tăng, bao gồm cả ở một số địa điểm tiền tuyến mà trước đây rất khó tiếp cận.”

Lệnh ngừng bắn vừa qua cũng đã tạo điều kiện cho những chuyến bay quốc tế lần đầu tiên được cất cánh rời khỏi thủ đô Sanaa sau 6 năm, hay các tàu chở nhiên liệu được phép cập cảng Hodeidah. Đáng chú ý, cả 2 khu vực này đều do lực lượng Houthi kiểm soát và điều này có thể tạo dựng lòng tin cho Houthi trong tiến trình đàm phán hòa bình.

Hiện các bên trong cuộc chiến Yemen đang có ý định kéo dài lệnh ngừng bắn này. Người đứng đầu Hội đồng Chính trị Tối cao của phong trào Houthi - ông Mahdi al-Mashat hôm qua tuyên bố Houthi không phản đối đề nghị gia hạn. Houthi nhấn mạnh, lệnh ngừng bắn cần đảm bảo được lợi ích của người dân với sự hợp tác “chân thành” của các bên, đồng thời cũng phải đảm bảo các lợi ích nhân đạo và kinh tế cho đất nước.

Về phía chính phủ Yemen, Chủ tịch Hội đồng Tổng thống Yemen (PLC), ông Rashad Al-Alimi cùng ngày cũng tuyên bố sẽ hỗ trợ nỗ lực của các nhà hòa giải quốc tế trong việc gia hạn thỏa thuận ngừng bắn, nhằm thúc đẩy các cuộc đối thoại. Ông Al-Alimi nhấn mạnh, sáng kiến hòa bình - còn gọi là Thỏa thuận Riyadh - nhằm chấm dứt chiến tranh ở Yemen do Saudi Arabia đưa ra năm 2021 sẽ là cơ sở cho việc đạt được hòa bình ở Yemen, giúp đất nước thoát khỏi nạn đói.

Trong những ngày tới, Houthi và chính phủ Yemen sẽ tiếp tục đàm phán về việc ngừng phong tỏa thành phố Taiz – khu vực do chính phủ Yemen kiểm soát nhưng đã bị Houthi bao vây từ năm 2015. Hiện tình trạng nhân đạo tại thành phố này đang ở mức “đáng báo động”.

Nếu cuộc đàm phán này thành công, cùng lệnh ngừng bắn được kéo dài như mong đợi của các bên, thì tiến trình đàm phán hòa bình cho Yemen do Liên Hợp Quốc trung gian sẽ có cơ hội “rõ ràng” hơn bao giờ hết. Thêm vào đó, yếu tố tích cực từ bên ngoài – là Iran và Saudi Arabia đang tiến đối thoại để cải thiện quan hệ, giải quyết bất đồng, cũng sẽ góp phần giúp cuộc chiến Yemen từng được coi là “ủy nhiệm” giữa hai quốc gia này có thể khép lại, bằng con đường đối thoại và ngoại giao./.

Đình Nam/VOV1 tổng hợp