Cùng Vũ Việt Tâm đếm ngược thời gian

Bài hầu hết là ngắn gọn như những “lát cắt” nhỏ trong cuộc sống...

Với các nhà văn chuyên nghiệp, không ít người coi tản văn là chiếu nghỉ trong cầu thang văn nghiệp. Nhưng tản văn lại có cái “khó” riêng. Cái khó của tản văn là viết về những cái tưởng như vụn vặt, bé nhỏ, cụ thể quanh mình mà lại nói được nhiều ý nghĩa về cuộc sống, khái quát được những trạng huống nhân thế. Tức là nhìn ra được ý nghĩa của sự sống từ những sự vật, sự việc bình thường giản dị. Điều này không chỉ phụ thuộc vào cái tài, mà còn ở cái tâm, cái tầm, và ở vốn sống, cách nghĩ của người viết.

Trong “Thời gian đếm ngược”, VVT đã viết về thiên nhiên, về con người và về chính mình với những suy tư, trăn trở lướt qua tưởng tượng như vụn vặt, nhỏ nhoi nhưng đó chính là những phác họa về đời sống thực gần gũi, hết sức chi tiết, không tô vẽ, không hư cấu tưởng tượng. Thêm vào đó là những nhận xét, những lời bàn, khi chân thành đằm thắm, lúc buồn bã xót xa của người viết buộc người đọc phải bâng khuâng, nghĩ ngợi.

Bìa cuốn tản văn.

“Không có cái gì thuộc về con người mà lại xa lạ với tôi” câu cách ngôn La tinh cổ thể hiện rất rõ tinh thần học hỏi và sự tự tin của con người, VVT cũng vậy. Đối tượng để viết trong những tản văn của VVT là con người (và chính tác giả) với những trải nghiệm phong phú hoặc những tâm tư trắc ẩn.

“Nhân vật” trong Thời gian đếm ngược hầu hết là những người bình dị “nhỏ bé” ở quanh tác giả: Những người hàng xóm, những người lao động bình thường, những bạn bè, người thân... và cả những người chị vô tình gặp gỡ trên đường đời. Hầu hết đều ở trong những không gian nhỏ, quen thuộc, cố hữu.

Này đây, con người mình mà tác giả đã tự viết trong “Lời ngỏ” đầu sách: “Mỗi đêm khuya tĩnh lặng, tôi thường nhớ lại một ngày đã qua, với những việc đã làm, những người đã gặp trong ngày, để biết rằng mình cần phải rèn luyện, sửa đổi bản thân mình sao cho thiện tâm hơn, chân thành hơn, nhẫn nại hơn, nuôi dưỡng tâm hồn bằng những thiện lương, yêu đời, yêu người tha thiết, để mỗi sớm mai thức dậy có thể cảm nhận năng lượng hòa ái lan tỏa đến vạn vật xung quanh, để có thể lại cầm bút lên và viết”.

Phương Đông xưa có triết lý “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ” - thay đổi chính mình để thay đổi thế giới. Đoạn văn trên cho thấy quá trình “tu thân”, “sống rồi hãy viết” của tác giả.

Những điều VVT viết trong tập sách tuy nhỏ nhưng giàu thông điệp yêu thương.

Mang cái tâm hiền, độ lượng, bao dung, rộng mở nên tâm thái VVT luôn dịu dàng, nhẹ nhõm. Đối tượng chính của tản văn VVT là con người, là cuộc đời. Tuy nhiên, VVT cũng có những trang viết đẹp về thiên nhiên với cây hoa, chim muông, mùa màng, núi rừng, trời mây, non nước...

Tản văn là một thể loại rất “mở” cho phép dung nạp rất nhiều cảm xúc cá nhân, những suy tư trăn trở, những ước mong hy vọng... Nó “nói” rất nhiều về người viết. Suốt cả cuốn Thời gian đếm ngược, “chân dung” tâm hồn tính cách của người viết đã hiện ra. Vẻ đẹp bên trong của con người VVT nằm ở sự chân thành, chị cũng bình thường như bao người khác, cũng có lúc tham sân si; chỉ có điều chị đã biết ước chế bản thân, tự vượt lên để sống thiện lương, và dám kể lại như một sự tự tin đoạn tuyệt với con người u ám trong mình.

Tản văn của VVT giàu chất tự sự. Lối hành văn cũng giản dị như người viết: không quá hào mại phóng túng, không quá lãng mạn bay bổng và trữ tình da diết. Câu chữ của VVT cứ nhè nhẹ trôi vào lòng người đọc. Có cảm giác chị viết tự nhiên và khá dễ dàng. Tuy vậy, sở trường nào cũng bao hàm cả sở đoản. Ở tập sách, còn có đôi ba bài nặng chất “báo” nhẹ chất “văn”. Đâu đó, có những bài sơ sài, thiếu dụng công. Tuy nhiên, ưu điểm của cuốn sách là cơ bản.

Mặc dù chỉ viết về những điều nhỏ nhoi, bình dị trong cuộc sống nhưng VVT đã truyền đến độc giả những thông điệp về chữ “chân”, chữ “thiện”, chữ “nhẫn”, về lòng tốt, về đối nhân xử thế, về tâm hồn rộng rãi bao dung, về thái độ sống an nhiên...

Nguyễn Thị Lan