COVID-19 'hạ gục' ngành hàng không thế giới

Có hãng bị giảm tới 79%

Theo IATA, tại các nước Pháp, Đức và Anh, mức sụt giảm của giao thông hàng không năm 2020 được ước tính là 65%, còn tại Tây Ban Nha và Ý, nơi mà nhiều thành phố đang bị phong tỏa trở lại, giao thông hàng không được dự báo sẽ giảm 63%. Quốc gia châu Âu bị nặng nhất sẽ là Na Uy, với mức sụt giảm lên tới 79%. Hậu quả là 290 hãng hàng không thành viên của IATA sẽ bị thất thu ít nhất là 419 tỷ USD. Tổ chức này còn dự báo là phải đợi đến năm 2024, giao thông hàng không trên thế giới mới hy vọng trở lại mức của năm 2019.

Dịch COVID-19 khiến nhiều đường bay quốc tế tê liệt.

Một trong những hãng hàng không bị COVID-19 “hạ đo ván” là Cathay Pacific của Hồng Kông khi trong 6 tháng đầu năm nay đã bị thua lỗ tới 9,9 tỷ đôla Hồng Kông (1,1 tỷ euro). Sở dĩ Cathay Pacific bị ảnh hưởng nặng nề như thế là bởi vì hãng này chỉ khai thác các đường bay quốc tế, vì vậy khi các nước đóng cửa biên giới vì đại dịch, đội bay của Cathay Pacific đành nằm im tại các sân bay.

Tại châu Âu, theo thông báo của ACI Europe, tổ chức tập hợp hơn 500 sân bay của 46 nước châu Âu, trong tháng 7-2020, số hành khách ở châu lục này đã thấp hơn 78% so với tháng 7-2019. Riêng tại Pháp, theo tính toán của FlightRight, chuyên trợ giúp hành khách bị hủy hoặc hoãn chuyến bay, trong tháng 7, số hành khách ở các sân bay Pháp đã sụt giảm mạnh đến mức chóng mặt, do hậu quả của khủng hoảng COVID-19.

Cụ thể, mức sụt giảm này là 79,5% ở sân bay Toulouse, 75,7% ở sân bay Bordeaux và 72,5% ở sân bay Lyon. Đây là 3 sân bay bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Sân bay Roissy-Charles-de-Gaulle cũng sụt giảm 51%. Tính về số chuyến bay, tại sân bay Toulouse trong tháng 7 chỉ có 900 chuyến bay, so với 3.300 chuyến bay vào tháng 7-2019.

Cuộc khủng hoảng COVID-19 sẽ khiến ngành hàng không toàn cầu thiệt hại gần 100 tỷ USD trong năm nay.

Hiện hãng Lufthansa của Đức, cũng là hãng hàng không lớn nhất châu Âu, đã thiệt hại khoảng 1,7 tỷ Euro và trong thời điểm quý I-2020 hãng này đã sụt giảm tới 96% lượng hành khách so với cùng kì năm ngoái. Dự báo của Lufthansa cũng khá trùng khớp với đánh giá bi quan của IATA khi cho rằng, sẽ mất hơn 4 năm nữa để lượng khách đi lại bằng máy bay trên toàn cầu quay trở lại mốc trước dịch bệnh.

"Chúng tôi ước tính, thời gian để ngành hàng không đạt được số liệu như năm 2019 sẽ là giai đoạn 2023 - 2024, thay vì 2022 - 2023 như dự báo trước đó. Đến cuối năm nay, ngành công nghiệp này có thể sẽ chỉ đạt mức 45% lưu lượng hành khách so với năm 2019", ông Alexandre De Juniac, Giám đốc điều hành IATA, nhận định.

Dự báo trước đó cũng cho thấy, cuộc khủng hoảng COVID-19 sẽ khiến ngành hàng không toàn cầu thiệt hại gần 100 tỷ USD trong năm nay và năm sau. Bất chấp các gói cứu trợ kỷ lục từ nhiều nước, IATA cũng thừa nhận, nguy cơ có thêm nhiều vụ phá sản trong ngành hàng không quốc tế vẫn đang treo lơ lửng. Châu Âu hiện có khoảng 300 hãng hàng không, tuy nhiên với tình trạng này, sẽ có nhiều hãng cỡ nhỏ và cỡ vừa bị phá sản.

Ngay cả với những hãng lớn như Air France-KLM, dù khó có thể phá sản, do được Nhà nước Pháp và Hà Lan “chống lưng”, nhưng để tồn tại, hãng này buộc phải cắt giảm nhân sự và cơ cấu lại để thích ứng với tình hình mới.

Số hành khách của Air France-KLM đã sụt giảm 61,7% trong 6 tháng đầu năm, cho nên doanh số của tập đoàn này sụt giảm hơn 52% và bị thua lỗ đến 4,41 tỷ USD. Mặt khác, Air France-KLM đã phải vay nợ tổng cộng 7 tỷ euro. Nhà nước Hà Lan cũng đã bơm vào 3,4 tỷ euro.

Vào đầu tháng 7, Air France đã bắt đầu kế hoạch cắt giảm 7.580 việc làm đến 2022. Hôm 12-8-2020, trong một cuộc trưng cầu ý kiến, các phi công thành viên của công đoàn SNPL, chiếm đa số trong Air France đã bỏ phiếu, với đa số áp đảo, chấp thuận một dự thảo kế hoạch mà hội đồng quản trị đã thông qua. Kế hoạch này nhằm phát triển Transavia France, hãng hàng không giá rẻ của Air France, trên thị trường nội địa Pháp.

Cho tới nay, Transavia France chỉ hoạt động trên tuyến bay đường trung, nay hãng này sẽ lấy lại một số tuyến bay nội địa của Air France và của Hop! Chiến lược này chính là nhằm giúp cho Air France đối phó với sự cạnh tranh của xe lửa cao tốc TGV và các hãng hàng không giá rẻ khác trên thị trường nội địa của Pháp.

Hãng hàng không lâu đời thứ 2 thế giới Avianca đệ đơn xin phá sản vì COVID-19.

Với Hãng hàng không KLM của Hà Lan, đối tác của Air France, hôm 13-8, hãng này thông báo phải đơn phương đình chỉ việc thực hiện thỏa thuận tăng lương, mà ban giám đốc đã thương lượng với các công đoàn vào năm ngoái và trên nguyên tắc phải bắt đầu được áp dụng kể từ ngày 1-8-2020. Từ khi dịch COVID-19 xuất hiện, KLM trải qua một cuộc khủng hoảng chưa từng có và kết quả của hãng này trong 6 tháng đầu năm 2020 là kết quả “tệ hại nhất trong lịch sử của KLM”.

Mặc dù Chính phủ Hà Lan đã có kế hoạch trợ giúp 3,4 tỷ USD, KLM đã bị thua lỗ rất nặng khi trung bình mất 10 triệu euro/ ngày. Vào cuối tháng 7, hãng thông báo sẽ phải cắt giảm đến 5.000 việc làm từ nay đến cuối năm 2021. Để sống sót, KLM buộc phải thi hành các biện pháp cắt giảm chi phí.

Tương lai đầy khó khăn

Theo nhà phân tích Yann Derocles, việc hồi phục của giao thông hàng không diễn ra rất chậm. Tại châu Âu, công suất của các hãng hàng không sụt giảm đến 57% so với năm ngoái và tình hình vào mùa đông tới sẽ rất gay go. Tập đoàn Air France –KLM sẽ phải tiêu tốn rất nhiều quỹ dự trữ của mình và sau đó sẽ phải trả các món nợ đã vay.

Về trung hạn, tập đoàn này sẽ không thể duy trì các món nợ đó và phải tìm các phương án khác để cải thiện khả năng tài chính của mình. Họ sẽ phải tái cấu trúc các mạng lưới tuyến bay, tái cấu trúc đội máy bay, sẽ phải cắt giảm nhân sự và phải kêu gọi sự đóng góp thêm của các cổ đông, chủ yếu là Nhà nước Pháp và Hà Lan để có được các nguồn vốn mới.

Hãng British Airways của Anh cũng đang lao đao vì dịch COVID-19 và dự báo phải đợi đến năm 2023, hoạt động mới trở lại như mức trước khi có dịch. Các phi công của British Airways phải tỏ ra thực dụng hơn khi cuối tháng 7, công đoàn của giới phi công BALPA thông báo là các phi công của hãng đã chấp thuận kế hoạch tạm thời cắt giảm 20% lương để hạn chế số người bị sa thải, tức là sẽ chỉ có 270 người bị cho nghỉ việc, thay vì 1.225 người (trên tổng số 4.300 phi công), như kế hoạch ban đầu của ban lãnh đạo British Airways.

Các đối thủ cạnh tranh của British Airways như Easyjet, Virgin Atlantic hay Ryanair cũng đã thông báo sẽ cắt giảm hàng ngàn việc làm và theo một nghiên cứu thì trong 3 tháng tới, có đến 70.000 việc làm bị đe dọa trong lĩnh vực này tại Anh.

Ông Xavier Tytelman, nhà tư vấn hàng không của Công ty CGI Consulting, dự báo một cuộc chiến tranh về giá vé giữa các hãng, nhưng về lâu dài, chỉ có các hãng hàng không giá rẻ mới trụ được trong cuộc chiến này.

“Trong thời gian đầu chúng ta sẽ thấy một cuộc chiến tranh về giá cả, như sau mỗi lần xảy ra khủng hoảng, giống như khủng hoảng năm 2008. Các hãng hàng không sẽ chào mời với những giá vé rất hấp dẫn để thu hút hành khách trở lại. Hiện tại với 50 euro, ta có thể bay ngang qua châu Âu, một giá vé cực kỳ thấp. Nhưng nếu nhìn xa hơn, trong 1 năm hoặc 2 năm nữa, các hãng buộc phải tìm cách cân bằng trở lại ngân sách.

Có điều sớm nhất là 2022, họ mới hy vọng đạt được điều đó, nhưng trước hết, như trong trường hợp của Air France, phải trả hết cả vốn lẫn lãi món nợ 7 tỷ euro đã vay. Trong thời gian tiếp, thấy rõ là các hãng hàng không lớn, vốn đã mắc nhiều nợ, nay lại không thể tiếp tục hạ giá vé, trong khi các hãng bay giá rẻ sẽ tiếp tục cuộc chiến tranh về giá, vì họ có khả năng làm như thế với cách tổ chức được tối ưu hóa”.

Nhưng dù giá vé có rẻ đến mức nào, số hành khách đi máy bay có tăng trở lại hay không là tùy thuộc vào diễn tiến của tình hình dịch COVID-19. Trên thế giới, trước tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp như hiện nay, sẽ ngày càng có nhiều nước đóng cửa biên giới hoặc thi hành các biện pháp cách ly hành khách, khiến chẳng còn mấy ai muốn đi máy bay. Vì thế, bầu trời của các các hãng hàng không sẽ còn u ám thêm một thời gian dài.

Minh Trang (Tổng hợp)