Công ty Cổ phần thương mại Bảo Nguyên bị khởi tố

Theo thông tin từ Cục Điều tra chống buôn lậu, ngày 17/10/2019, Công ty Bảo Nguyên đăng ký tờ khai xuất khẩu (XK) lô hàng 42.000 tấn tinh quặng Bauxite, tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh. Hàng hóa theo khai báo là 42.000 tấn “tinh quặng Bauxit”, mã số hàng hóa (mã HS) 2606000090, thuế XK 20%, tổng trị giá lô hàng 10,2 tỷ đồng.

Công ty đã nộp thuế 2,04 tỷ đồng. Lô hàng trên đã hoàn thành thủ tục hải quan theo quy định. Trước khi XK, Công ty Bảo Nguyên gửi mẫu của lô hàng đến Vinacontrol để phân tích, kiểm định.

Tiếp đó, ngày 18/10/2019, Vinacontrol trả kết quả thể hiện hàng đủ điều kiện XK (tỷ lệ nhôm ô xít lớn hơn hoặc bằng 50%, vượt hàm lượng ghi trên giấy phép XK do Bộ Công Thương cấp cho Công ty Bảo Nguyên).

Lô hàng 42.000 tấn quặng xuất khẩu của Công ty Bảo Nguyên bị tạm giữ điều tra.

Ngày 22/10/2019, khi doanh nghiệp (DN) này làm các thủ tục XK lô hàng thì bị Cục Điều tra chống buôn lậu tạm giữ để điều tra. Lý giải về điều này, Cục Điều tra chống buôn lậu cho hay, căn cứ kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa của Hải quan và kết quả giám định của Viện Khoa học địa chất và khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường, thực tế hàng hóa là “quặng Bauxit dạng thô” không được phép XK theo chỉ thị 03/CT-TTg ngày 30/3/2015 của Thủ tướng.

Theo kết quả giám định, lô hàng của Công ty Bảo Nguyên có mã HS 2606.00.00.10, thuế suất xuất khẩu là 30%, không phải là tinh quặng có mã HS 2606.00.00.90, thuế suất xuất khẩu 20%.

Ngoài ra, tổng trọng lượng hàng thực tế là 44.123 tấn (nhiều hơn khối lượng khai hải quan 2.123 tấn), trị giá 10,8 tỷ đồng. Số thuế phải nộp là 3,2 tỷ đồng.

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, phiếu kết quả thử nghiệm số 19V02kk4551 do Công ty Bảo Nguyên tự lấy mẫu gửi Vinacontrol giám định, không có Hải quan chứng kiến nên không có giá trị làm thủ tục hải quan cho lô hàng XK trên.

Đáng chú ý, Cục Điều tra chống buôn lậu phân tích, căn cứ hồ sơ chứng nhận đầu tư do Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lạng Sơn cấp, chất lượng quặng Bauxit tại mỏ Léo Cao của Công ty Bảo Nguyên khi chưa chế biến đã có hàm lượng AL2O3 là 48,61-53,22% và thuộc loại sa khoáng trầm tích.

Theo công văn số 8228/BCT-CNNg ngày 25/8/2014, Bộ Công thương cho phép DN này XK tinh quặng bauxite với hàm lượng Al2O3 >=49% (bằng, thậm chí là thấp hơn hàm lượng AL203 của quặng thô khi chưa biến của mỏ Léo Cao: 53,22%).

Với những chứng cứ trên, Cục Điều tra chống buôn lậu cho rằng, việc cho phép XK với hàm lượng chưa cần phải qua chế biến đã đạt hàm lượng, thậm chí cao hơn hàm lượng cho phép dẫn đến việc DN lợi dụng việc cho phép này để XK khoáng sản thô nhưng khai là tinh với hàm lượng của khoáng sản thô.

Mẫu vật quặng xuất khẩu của Công ty Bảo Nguyên còn nguyên rễ cây.

Ngoài ra, Công ty cung cấp Quyết định số 270/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lạng Sơn cho phép DN này XK 118.000 tấn tinh quặng bauxite tồn kho của năm 2018. Tuy nhiên, căn cứ tài liệu thu thập tại Cục thuế tỉnh Lạng Sơn, Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn, Cục Điều tra chống buôn lậu nhận thấy toàn bộ lượng quặng khai thác, chế biến năm 2018 của DN trên đã XK hết, không còn tồn; bản thân DN cũng thừa nhận thực tế không có số lượng tồn kho này.

Cục Điều tra chống buôn lậu nhận thấy, Quyết định 270 có dấu hiệu cấp trái pháp luật. Căn cứ vào Quyết định 270 cấp khống lượng tồn, ngoài lô hàng bị bắt giữ trên, trong năm 2019 Bảo Nguyên đã đăng ký 2 tờ khai, XK tổng khối lượng 99.195 tấn tinh quặng bauxite, trị giá trên 24 tỷ đồng.

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, Công ty Bảo Nguyên khai sai tên hàng, mã số, thuế suất hàng hóa từ quặng bauxite thô, không được phép XK thành tinh quặng bauxite để XK; khai khống số lượng tinh quặng tồn năm 2018 để xin phép UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt kế hoạch XK 2019 tại Quyết định số 270, trị giá hàng hóa vi phạm lớn (trên 10 tỷ đồng), có dấu hiệu của Tội buôn lậu theo Điều 188 Bộ Luật hình sự năm 2015 (đã được sửa đổi bổ sung 2017).

Cùng với đó, Tổng cục Hải quan cho rằng, việc cho phép xuất khẩu với hàm lượng chưa cần phải qua chế biến đã đạt hàm lượng, thậm chí cao hơn hàm lượng cho phép dẫn đến việc doanh nghiệp lợi dụng việc cho phép này để xuất khẩu khoáng sản thô nhưng khai là tinh với hàm lượng của khoáng sản thô. Tổng cục Hải quan cũng nhấn mạnh sẽ có văn bản kiến nghị Bộ Công thương, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn xem xét về việc cấp phép này.

Trước đó, ngày 20/11/2020, Cục Điều tra chống buôn lậu đã khởi tố vụ án hình sự về tội buôn lậu xảy ra tại cảng Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh đối với vụ việc vi phạm của Công ty Bảo Nguyên.

An Nhiên