Công khai minh bạch trong vận động, phân bổ cứu trợ

Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh phát biểu tại cuộc họp.

Theo đại diện Bộ Tài chính, sau hơn 10 năm triển khai Nghị định 64 đã bộc lộ một số bất cập. Trong thực tế, thiên tai, hỏa hoạn, sự cố xảy ra với nhiều mức độ khác nhau, tuy nhiên Nghị định chưa quy định rõ mức độ cụ thể để xác định rõ trường hợp nào do UBTƯ MTTQ Việt Nam ra lời kêu gọi, trường hợp nào do Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp ra lời kêu gọi.

Để khắc phục bất cập này, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 64 (dự thảo Nghị định) điều chỉnh khoản 1, 2 của điều 4 theo hướng khi xảy ra thiên tai từ cấp độ 3 theo quy định của Thủ tướng Chính phủ trở lên, gây thiệt hại lớn về người, tài sản và phương tiện sản xuất của nhân dân, Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức kêu gọi, vận động các tổ chức cá nhân đóng góp tiền, hàng cứu trợ nhân dân, địa phương bị thiệt hại.

Khi xảy ra thiên tai cấp độ 1, 2, theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh tổ chức kêu gọi, vận động các tổ chức cá nhân đóng góp tiền, hàng cứu trợ.

Trường hợp xảy ra thiên tai ở cấp độ 2, nhưng gây thiệt hại lớn về người, tài sản, phương tiện sản xuất của nhân dân, cần sự chung tay chia sẻ lớn từ cộng đồng, căn cứ đề nghị của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tiền, hàng cứu trợ nhân dân và địa phương thiệt hại. Hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy ban MTTQ Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam ra lời kêu gọi tổ chức trong và ngoài nước ủng hộ.

Một trong những điểm đáng lưu ý là Dự thảo Nghị định cũng sửa đổi, bổ sung thời gian vận động, đóng góp. Theo đó thời gian vận động, tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ ở cấp Trung ương, cấp tỉnh kéo dài không quá 60 ngày kể từ khi bắt đầu phát động đóng góp. Trường hợp cần kéo dài thời gian so với quy định, cơ quan ra lời kêu gọi có văn bản thông báo tới các tổ chức, đơn vị. Thời gian tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ tối đa ở cấp Trung ương là 45 ngày, ở cấp tỉnh là 30 ngày kể từ khi có văn bản thông báo.

Cùng với đó, một trong những nội dung được điều chỉnh lần này của Dự thảo Nghị định là việc sửa đổi, bổ sung về nội dung chi, các đối tượng được cứu trợ, mức chi công tác cứu trợ, hỗ trợ; việc công khai kết quả vận động, đóng góp, phân phối tiền, hàng cứu trợ của các tổ chức các nhân; đối tượng, chính sách và mức hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai.

Bày tỏ sự đồng tình với Dự thảo Nghị định, Giáo sư Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm HĐTV Dân chủ - Pháp luật đề nghị, dự thảo Nghị định phải làm rõ căn cứ pháp lý và có những tổng kết thực tiễn để việc sửa đổi, bổ sung đảm bảo tính thuyết phục, không chồng chéo. Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định cần có sự lượng hóa để có những quy định cụ thể đảm bảo mức hỗ chi hỗ trợ hợp lý.

Quang cảnh cuộc họp.

Đồng quan điểm, ông Trần Ngọc Tăng, nguyên Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đề xuất, dự thảo Nghị định phải quy định rõ ràng, cụ thể các nội dung về cơ quan kêu gọi vận động, thời gian vận động, tiếp nhận, các nội dung chi từ nguồn đóng góp tự nguyện để tạo điều kiện thuận lợi cho chính quyền địa phương, đoàn thể, người dân trong triển khai thực hiện vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn lực này.

Tán đồng với các nội dung sửa đổi, bổ sung của Dự thảo Nghị định, ông Trần Ngọc Tăng lưu ý cơ quan soạn thảo cần quan tâm đảm bảo việc công khai, minh bạch, sử dụng hiệu quả nguồn đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai để tạo dựng niềm tin, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, cá nhân khi có thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng.

Bày tỏ quan điểm của mình ông Đỗ Duy Thường, Phó Chủ nhiệm HĐTV Dân chủ pháp luật đề xuất, cơ quan soạn thảo cần làm rõ phạm vi, đối tượng được cứu trợ; quy định rõ thủ tục phân phối, mức chi, phân định rõ cấp nào quyết định mức chi hỗ trợ.

Ông Đỗ Duy Thường cho rằng, để tránh những trường hợp sai sót trong sử dụng, phân bổ tiền, hàng làm mất niềm tin trong nhân dân, cần có cơ chế kiểm tra, giám sát trong triển khai công tác cứu trợ. Kết quả vận động, hỗ trợ phải được công khai trên các phương tiện truyền thông để nhân dân biết.

Nhấn mạnh tới việc đảm bảo minh bạch, công khai trong vận động, phân bổ tiền, hàng cứu trợ, ông Nguyễn Viết Chức, Phó Chủ nhiệm HĐTV Văn hóa – Xã hội đề xuất phải có chế tài xử phạt nặng đối với các trường phạm sai phạm, ăn chặn tiền cứu trợ. Có như vậy mới không còn tình trạng những “con dê, con bò đi lạc vào nhà quan”.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh khẳng định, trong quá trình góp ý cho việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 64, UBTƯ MTTQ Việt Nam đã đi khảo sát thực tế tại nhiều phương. Kết quả khảo sát cho thấy, các cơ quan, đơn vị, tổ chức đều thể hiện trách nhiệm trước dân, chăm lo, chia sẻ với nhân dân khi thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng xảy ra.

Trên cơ sở các ý kiến tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện làm rõ những căn cứ pháp lý, có những tổng kết thực tiễn để đảm bảo luật khi ban hành sẽ có tính thuyết phục. Việc cụ thể hóa các nội dung trong dự thảo Nghị định phải góp phần tăng cường công khai, minh bạch trong công tác vận động, tiếp nhận và phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.

Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh đề nghị, Ban Phong trào tổng hợp báo cáo Ban Thường trực UBTƯ MTTQ để có văn bản góp ý với cơ quan soạn thảo hoàn thiện dự thảo Nghị định trình Chính phủ đảm bảo tính pháp lý và đồng bộ phân định rõ ràng trách nhiệm của MTTQ Việt Nam và Hội Chữ thập đỏ cũng như phát huy thế mạnh của mỗi bên.

Trung Hiếu