Công bố thông tin trên TTCK: Cần 'soi' kỹ nhóm VN30 để tạo hình mẫu

Tọa đàm Công bố thông tin doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán tổ chức ngày 4/4. Ảnh: Liên Hương.

Các chuyên gia trong lĩnh vực chứng khoán đã tham gia góp ý về vấn đề này tại Tọa đàm Công bố thông tin doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán tổ chức ngày 4/4.

Còn lỗ hổng pháp lý

Theo ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, về khía cạnh pháp lý, những quy định của hệ thống pháp luật liên quan đến công bố thông tin tại Việt Nam đã đúng theo chuẩn mực quốc tế, thậm chí hơn cả chuẩn mực quốc tế.

Theo thông lệ quốc tế, doanh nghiệp chỉ công bố thông tin kiểm toán hàng quý, hàng năm. Còn Việt Nam, doanh nghiệp niêm yết công bố thông tin hàng quý, 6 tháng soát xét, hàng năm có kiểm toán. Hiện tại, hệ thống quản lý doanh nghiệp ở quốc tế chủ yếu được thực hiện theo bộ thông lệ, ở Việt Nam điều này đã được đưa vào quy định của pháp luật, cụ thể Nghị định 71/2017/NĐ-CP về hướng dẫn về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng, và tới đây sẽ được đưa vào Luật Chứng khoán.

Tuy nhiên, theo ông Dũng: "Dù khuôn khổ chặt chẽ nhưng khi áp dụng vào thực tế vẫn còn nhiều vấn đề. Hiện số DN vi phạm công bố thông tin vẫn còn nhiều. Năm 2018, Ủy ban Chứng khoán ban hành gần 400 quyết định xử phạt, trong đó có hơn 50% là vi phạm công bố thông tin. Bên cạnh đó, chất lượng quản trị công ty cũng có vấn đề. So sánh giữa ASEAN hay ASEAN 6 thì quản trị công ty của nước ta ở mức thấp nhất".

Nhận xét về vấn đề này, ông Phan Lê Thành Long, Giám đốc Viện quản trị công chứng Úc (CMA Australia) cho rằng, hiện nay, trên thị trường có khá nhiều bất cập về công bố thông tin tài chính, từ việc công bố, chất lượng thông tin đến chính bản thân hệ thống về chuẩn mực kế toán.

"Xét về chuẩn mực kế toán, Việt Nam là 1 trong 12 quốc gia đang đi đường riêng, không theo chuẩn mực quốc tế. Vì vậy, doanh nghiệp niêm yết gặp hạn chế trong việc công bố thông tin tài chính. Chất lượng báo cáo tài chính theo đó có thể bị ảnh hưởng", ông Phan Lê Thành Long nhận định.

Ông Long lấy dẫn chứng, theo một con số thống kê không chính thức, thị trường chứng khoán Mỹ hàng năm có trung bình 300 trường hợp bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước yêu cầu phải trình bày lại báo cáo tài chính. Ở Việt Nam chưa có trường hợp nào như vậy vì đây là công việc không đơn giản đối cơ quan quản lý giám sát.

Nhận xét dưới góc độ của kiểm toán, ông Trần Đình Cường, Tổng giám đốc Ernst & Young Việt Nam cho rằng, hiện nay, chất lượng kiểm toán tại Việt Nam đã tốt hơn so với trước đây khá nhiều. Đánh giá tổng thể, ông Cường cho rằng chất lượng kiểm toán đang đi lên dù vẫn ở vị trí thấp.

"Thực tế, tính tuân thủ tự giác của các doanh nghiệp Việt Nam chưa cao so với mặt bằng chung. Một số doanh nghiệp lập các báo cáo vì quy định như thế thay vì nghĩ thấu đáo rằng nhà đầu tư cần có những gì, trách nhiệm là người được ủy thác tài sản của các nhà đầu tư phải báo cáo như thế nào", ông Cường nêu thực trạng.

Đại diện Ernst & Young Việt Nam cũng nhấn mạnh, các quy định ở nước ta tuy chặt chẽ nhưng dù chặt chẽ đến đâu vẫn có lỗ hổng, không có quy định nào ngay lập tức hạn chế được tất cả hành vi sai trái. Bên cạnh đó, quy định của Việt Nam không đồng nhất giữa các bộ ngành như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước với Bộ Tư pháp.

"Soi" kĩ nhóm VN30

Phải khẳng định, muốn thị trường chứng khoán phát triển thì việc cải thiện chất lượng báo cáo tài chính, công bố thông tin cũng phải được nâng cao. Ông Trần Đình Cường cho rằng, cơ quan quản lý có vai trò tối quan trọng trong vấn đề này. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cần có thêm những vai trò lớn hơn đối với thị trường và có những phản ứng nhanh, kịp thời hơn. Nếu tăng cường kiểm tra giám sát thì phần nào sẽ giảm được những hành vi không tốt của các chủ thể tham gia báo cáo.

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Trần Văn Dũng cũng chia sẻ: "Có câu nói rằng 'muốn đi nhanh phải đi một mình còn muốn đi xa phải đi cùng nhau'. Theo tôi giải pháp ở đây là chúng ta phải đi cùng nhau. Hiện tại, cơ quan quản lý đang xây dựng luật, nhưng doanh nghiệp lại phàn nàn rằng có quá nhiều hàng rào quản lý và không 'theo' được. Nhưng lại có ý kiến nói rằng với cơ chế hiện nay thì thị trường không thể minh bạch được".

Ông Trần Văn Dũng khẳng định, cơ quan quản lý có trách nhiệm lớn là phải hoàn thiện khuôn khổ pháp lý chặt chẽ và tổng thể hơn, nâng cao vai trò kiểm tra thanh tra, xử lý vi phạm. Tới đây các hình thức xử phạt sẽ tăng lên nhiều không chỉ tập thể mà cả cá nhân. Đi đôi với đó việc xử lý hình sự cũng sẽ mạnh hơn.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Chứng khoán SSI nhấn mạnh, muốn nâng hạng thị trường chứng khoán, trước hết phải "soi" toàn bộ doanh nghiệp, trước hết là nhóm VN30. Cần đưa ra các yếu tố như kiểm toán chặt chẽ hơn, công bố thông tin của VN30 nâng cao hơn, minh bạch hơn, theo điều kiện của kiểm toán, tiêu chuẩn hơn để tạo ra một hình mẫu cho thị trường.

Đồng thời, cần quy định tất cả doanh nghiệp sai phạm trong công bố thông tin sẽ phải đưa ra khỏi nhóm đương nhiên với tội nặng, hoặc là phải công bố bằng tiếng Anh, theo chuẩn ASEAN. Khi chúng ta bồi dưỡng nhóm đầu thì sẽ có doanh nghiệp khác đi theo.

Ông Nguyễn Duy Hưng cũng kiến nghị, cần đưa ra các chế tài xử phạt nặng hơn như: cấm huy động lần tiếp theo, cấm hành nghề, không chỉ đơn thuần dừng lại ở tiền.

Thùy Linh