Còn nhiều day dứt

Mặc dù đã được cảnh báo trước từ khá sớm, song những tai họa đáng tiếc vẫn cứ xảy ra. Hàng chục sinh mạng người dân đã không được bảo toàn bởi sự khốc liệt của thiên tai. Sau những cơn bão ngoài biển Đông là những đợt mưa lũ. Bao bài học xương máu vết thương còn chưa lành. Vậy nhưng, tất cả vẫn cứ lơ là trước hiểm họa chực chờ.

Thiệt hại này, thương đau này không thể đổ lỗi hết cho dân, mà trước hết cần xem lại quy hoạch ở khu vực miền núi. Ai đã lên Mù Cang Chải hẳn sẽ không thể quên những ruộng lúa bậc thang đẹp hút hồn người, những nếp nhà ven các con suối đầy thơ mộng. Nhưng đó là vào những ngày đẹp trời, còn vào mùa mưa, những nếp nhà ven suối sẽ vô cùng nguy hiểm mỗi khi lũ dữ tràn về. Đặc biệt, những vùng đã nằm trong khu vực cảnh báo về tình trạng sạt lở đất, nguy cơ lũ ống, lũ quét.

Từ nỗi đau Mường La, Mù Cang Chải, ta chợt giật mình soi lại, bỗng thấy, còn nhiều lắm những nguy cơ đang đe dọa cuộc sống của người dân.

Ngay ở những đô thị lớn, hàng tỷ đô-la đầu tư cho các dự án cải thiện môi trường đô thị bao năm qua, nay nhìn lại bỗng thấy sự cải thiện chẳng được bao nhiêu. Đường vẫn ngập úng triền miên. Câu hỏi về hiệu quả của khoản đầu tư này còn ngập sâu trong bộn bề giải trình, tìm nguyên nhân, chỉ trách nhiệm??? Môi trường hôm nay vẫn là mối bức bối của không ít đô thị.

Tại khu vực nông thôn - nơi tưởng như ít bị ô nhiễm hơn - thì sự hủy hoại cũng lại âm thầm, khốc liệt đến không ngờ. Những đồng ruộng một thời trù phú nay bị ô nhiễm nặng nề bởi hóa chất, nhiễm chua, nhiễm mặn. Rừng già bị chặt phá không thương tiếc, tài nguyên bị khai thác vô tội vạ, tận thu đến cùng kiệt. Đã xuất hiện những làng ung thư mà có gia đình vài người mang mầm bệnh, gia cảnh nheo nhóc. Những cơn lũ như ở Mường La, Mù Cang Chải đã nhấn chìm hàng trăm ngôi nhà, lấy đi bao mạng người. Cái giá của sự phung phí, đối xử tệ bạc với thiên nhiên là bao nhiêu, vẫn là câu hỏi lớn.

Bao nhiêu héc-ta rừng đã biến mất để đổi lại những biệt phủ xa hoa? Bao nhiêu dòng sông đã bị chặn ngang để thành thủy điện? Nguồn lực ấy có là thành quả bền vững cho các tỉnh giàu lên? Chúng ta đã thống kê, đã có một báo cáo đánh giá cụ thể nào về cuộc sống người dân sau các khu công nghiệp, bên những cánh rừng nghèo, trên những vùng di dân của các dự án thủy điện, môi trường khu vực đó thay đổi ra sao?

Còn bao câu hỏi chưa có lời đáp? Bao nhiêu nghịch lý nữa còn hiện hữu mỗi ngày? Người dân đang đau đáu chờ những chính sách quyết liệt hơn nữa để ngăn chặn những tiêu cực, những “vệt đen” làm xấu đi hình ảnh, cản trở sự phát triển bền vững của đất nước, để không còn những tang thương xảy ra mỗi khi mưa lũ tràn về.

Ngọc Lý