Cơn khủng hoảng của vợ chồng ông Netanyahu

Thỏa thuận nhận tội

Trong tuyên bố của Bộ Tư pháp Israel, Đệ nhất phu nhân nước này Sara Netanyahu, người ban đầu bị buộc tội chi sai ngân sách cách đây 1 năm, đã đồng ý nhận tội với tội danh nhẹ hơn là nhận lợi ích bất hợp pháp khi đặt hàng các bữa ăn tới dinh thự của Thủ tướng Israel, theo hãng tin CNN.

Bà Sara Netanyahu cũng sẽ nộp khoản tiền 55.000 shekels (khoảng 15.300 USD), trong đó 45.000 shekels được tính là khoản tiền cần phải trả lại ngân sách nhà nước và 10.000 shekels là mức tiền phạt cho tội danh nêu trên.

Theo bản cáo trạng sửa đổi, bà Sara Netanyahu và Ezra Saidoff, cựu quản lý dinh thự của Thủ tướng Netanyahu, đã nhiều lần dùng công quỹ đặt đồ ăn tới dinh thự này, tiêu tốn tổng cộng 175.000 shekel (gần 50.000 USD) tiền ngân sách của nhà nước. Điều này là bất hợp pháp theo luật pháp Israel vì đã có một đầu bếp tại dinh thủ tướng để phục vụ ông Netanyahu cùng gia đình và các quan khách.

Còn theo bản cáo trạng được đệ trình vào tháng 6-2018, số tiền bị Đệ nhất phu nhân Israel sử dụng sai mục đích lên tới 100.000 USD trong khoảng thời gian từ tháng 9-2010 đến tháng 3-2013.

Bà Sara Netanyahu cũng sử dụng công quỹ để trả thù lao cho các bồi bàn phục vụ những bữa ăn vào cuối tuần và tại các sự kiện riêng. Những nhân viên này, do Đệ nhất phu nhân Israel tự lựa chọn, được liệt kê là “nhân lực bổ sung” hoặc “nhân viên dọn dẹp” để che giấu việc họ được thuê làm việc trái phép.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và phu nhân. Ảnh: Akipress.com.

Vụ việc này khiến bà Sara Netanyahu phải đối mặt với mức án tối đa 8 năm tù. Tuy nhiên, các luật sư biện hộ của bà chỉ trích bản án này, mô tả nó là “sai lầm và tưởng tượng”.

Nhóm luật sư chỉ trích rằng, “đây là lần đầu tiên ở Israel và trên thế giới, vợ của một nhà lãnh đạo bị đưa ra xét xử vì các bữa ăn”. Họ cũng khẳng định vụ việc không hề liên quan tới bất kỳ gian lận, sự vi phạm lòng tin hay các trọng tội nào khác, bởi thức ăn không dành cho riêng gia đình Thủ tướng Netnayahu, mà dành cho những người khác, kể cả các nhân viên tại dinh thự.

Phát ngôn viên của Đệ nhất phu nhân Israel đã không đưa ra bình luận nào sau khi Bộ Tư pháp đưa ra tuyên bố liên quan tới thỏa thuận nhận tội. Thẩm phán dự kiến sẽ ra phán quyết về thỏa thuận nhận tội của bà Sara Netnayahu vào tuần tới, trong khi cựu quản lý dinh thự của Thủ tướng Netanyahu, Ezra Saidoff, đã nhận tội với các công tố viên.

Diễn biến này xảy ra chỉ 2 tuần sau khi bà Sara Netanyahu đồng ý một thỏa thuận dàn xếp với ủy ban điều tra nước này, trong đó bà chấp nhận mức phạt tiền 15.000 USD nhưng sẽ không nhận tội gian lận công quỹ.

Đệ nhất phu nhân

Ở tuổi ngoài lục tuần, đệ nhất phu nhân Israel hơn 10 lần phải ra hầu tòa vì cáo buộc về hành vi nhục mạ người khác và tiêu xài hoang phí. Tháng 2-2015, cơ quan kiểm toán nhà nước đưa ra kết luận sau nhiều cáo buộc: vợ chồng Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã sử dụng công quỹ để mua thực phẩm, đồ nội thất, trả chi phí dọn vệ sinh và làm vườn tại khu dinh thự công ở thủ đô Jerusalem và dinh thự riêng ở Caesarea. Theo hãng thông tấn AP, chi phí dọn vệ sinh tại dinh thự ở Caesarea tốn hơn 2.100 USD/tháng.

Ngày 31-12-2015, lực lượng chống tham nhũng của Israel đã có cuộc thẩm vấn suốt 5 tiềng đồng hồ với bà Sara tại trụ sở, liên quan đến cáo buộc sử dụng tiền công quỹ cho những chi tiêu cá nhân trong gia đình... Năm 2016, một tòa án ra phán quyết rằng, bà đã nhục mạ một người gác cửa và bị phạt tới 42.000 USD. Trước đó, bà Sara cũng bị nhiều người làm cũ cáo buộc tội ngược đãi, hành hung, thậm chí bớt xén tiền lương.

Tuy nhiên, vợ chồng Thủ tướng Netanyahu liên tục bác bỏ tất cả cáo buộc và khẳng định gia đình ông là nạn nhân của cuộc “săn phù thủy” do giới truyền thông dẫn dắt.

Tờ CNN trích lời luật sư biện hộ của bà Sara: “Đây là lần đầu tiên ở Israel và trên thế giới, vợ của một lãnh đạo bị xét xử vì các bữa ăn. Không có gì gian lận, vi phạm lòng tin hay bất kỳ trọng tội nào khác. Những bữa ăn này không phải cho gia đình Netnayahu mà cho những người khác, trong đó có các nhân viên tại dinh thự. Chúng tôi đảm bảo rằng cuối cùng, công lý sẽ lên tiếng. Sự thật và tính logic sẽ thắng”.

Trong khi đó, bà Avia Alef, cựu trưởng phòng kinh tế tại Văn phòng Công tố viên cho rằng thỏa thuận giữa cơ quan cũ của cô và bà Sara là quá nhẹ. Nói trên tờ The Times of Israel, Avia Alef nhấn mạnh có sự khác biệt đáng kể giữa bản cáo trạng chống lại bà Sara trước đó và bản đã được cập nhật sau khi đạt thỏa thuận giữa hai bên. Avia Alef cho rằng bản cáo trạng mới nhất là “thiếu tinh thần đạo đức”.

“Tuy nhiên, công tố viên từng nói rằng điều kiện để kết thúc vụ kiện sẽ là bị cáo sẽ hoàn trả toàn bộ số tiền lạm dụng. Cùng với bản cáo trạng mới nhất, đồng nghĩa với việc phu nhân của Thủ tướng có thể sẽ chỉ trả lại nhà nước một phần nhỏ số tiền bà đã biển thủ trước đó”, Avia Alef nói.

Avia Alef cũng đặt ra câu hỏi: “Liệu Thủ tướng có biết hay nhận thức được việc làm của vợ mình hay không? Trong tất cả các trường hợp tương tự, người phụ nữ luôn bị đưa ra xét xử, như thể chồng họ không có trách nhiệm với những gì diễn ra trước mắt mình vậy”.

Thực tế lại hoàn toàn trái ngược, cho đến nay, những ồn ào pháp lý của bà Sara dường như không ảnh hưởng đến sự nghiệp chính trị của ông Netanyahu trong nhiệm kỳ thủ tướng thứ 4. Vì, các cuộc điều tra trước đó đều không đưa ra được bằng chứng chứng minh ông vi phạm pháp luật. Thủ tướng Israel cũng khẳng định không có ý định rời bỏ chức vụ trước những lời kêu gọi từ chức của phe đối lập.

Theo The Guardian, hiện tại, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đảng Likud của ông Netanyahu vẫn giành được nhiều sự tín nhiệm. Dự kiến, Israel sẽ tiến hành tổng tuyển cử vào tháng 11-2019. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng những bê bối tham nhũng có liên quan sẽ khiến Thủ tướng Israel nhiều khả năng phải thúc đẩy một cuộc bầu cử trước hạn trước khi uy tín xuống quá thấp.

Thủ tướng Israel và những bê bối tham nhũng

Câu chuyện lình xình của vợ chồng ông Netanyahu được đưa ra trong bối cảnh Thủ tướng Benjamin Netanyahu đang phải đối mặt với các vụ truy tố hình sự lớn hơn nhiều.

Các vụ điều tra tham nhũng xoay quanh gia đình ông Netanyahu và những người bạn thân tín của thủ tướng. Trong đó, ít nhất 3 người bạn thân trước đây của ông Netanyahu trở thành nhân chứng của cơ quan tư pháp Israel và làm chứng chống lại ông.

Bộ trưởng Tư pháp Israel Avichai Mandelblit, người được chính Thủ tướng Netanyahu bổ nhiệm, đã tuyên bố việc có đủ bằng chứng để buộc tội chống lại nhà lãnh đạo lâu năm của Israel trong 3 vụ án riêng biệt, bao gồm các cáo buộc hối lộ, lừa đảo và lợi dụng tín nhiệm. Ông Mandelblit cũng kêu gọi tổ chức điều trần thủ tướng vào đầu tháng 10 tới.

Nhóm luật sư của ông Netnayahu đã tìm cách hoãn phiên điều trần và cùng với đó là thực hiện các quy trình pháp lý, để giúp vị lãnh đạo quyền lực của Israel có đủ thời gian thông qua luật miễn trừ tại Knesset (Quốc hội Israel), nhằm giúp ông tránh bị truy tố.

Thủ tướng Israel Netanyahu thừa nhận ông từng bị thẩm vấn hơn 15 lần vì các cáo buộc.

Thủ tướng Netnayahu đã nhiều lần phủ nhận mọi hành vi sai trái, đồng thời lên án cuộc điều tra nhằm vào ông là “một cuộc săn phù thủy” do giới truyền thông dẫn dắt.

Cáo buộc lợi dụng tín nhiệm đầu tiên liên quan tới cuộc điều tra tham nhũng với mã hồ sơ Case 1000, trong đó, ông Netanyahu được cho là đã nhận được từ các tỷ phú ở nước ngoài nhiều món quà với tổng trị giá 1 triệu shekels (khoảng 280.000 USD), bao gồm xì gà, rượu sâm banh, trang sức và nhiều vật dụng giá trị khác.

Các vụ việc bị cáo buộc xảy ra trong khoảng từ năm 2007 tới năm 2016. Để đổi lấy quà tặng có giá trị, các nhà điều tra cho biết ông Netanyahu đã cố gắng thúc đẩy việc thông qua luật miễn thuế 10 năm cho những người Israel sống ở nước ngoài trở về quê hương sinh sống. Thủ tướng cũng được cho là đã thay mặt ông trùm Hollywood người Israel Arnon Milchan về vấn đề visa Mỹ.

Cảnh sát Israel cho biết đã có đủ bằng chứng để truy tố Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Tư pháp Mandelblit nói rằng ông dự định buộc tội ông Netanyahu vì lợi dụng tín nhiệm.

Thủ tướng Netanyahu cho biết tất cả những gì ông nhận được là quà tặng từ bạn bè. Tuy nhiên, cựu Chánh văn phòng của Thủ tướng Israel, ông Ari Harow là một nhân chứng nhà nước trong vụ việc này.

Trong một vụ điều tra tham nhũng khác, có mã hồ sơ Case 2000, Bộ trưởng Mandelblit có kế hoạch buộc tội Thủ tướng Netanyahu với tội danh lợi dụng tín nhiệm khác. Vụ việc xoay quanh các cuộc đàm phán bị cáo buộc giữa nhà lãnh đạo Israel và ông Arnon “Noni” Mozes, chủ sở hữu báo Yediot Aharonot, một trong những tờ báo lớn nhất của Israel.

Các nhà điều tra cho biết, ông Netanyahu đã yêu cầu tờ báo viết loạt bài tích cực về ông, để đổi lại việc hạn chế lưu hành các tờ báo đối thủ lớn nhất của Yedioth Ahronoth, báo Israel Hayom. Đây là tờ tin tức hằng ngày miễn phí của nhà tài phiệt cánh hữu Sheldon Adelson, người được giới quan sát xem là “cơ quan ngôn luận” của ông Netanyahu.

Bộ trưởng Tư pháp Mandelblit cũng tuyên bố ý định truy tố ông Mozes với tội nhận hối lộ. Khẳng định thân chủ của mình vô tội, luật sư của Mozes thể hiện hy vọng các vụ kiện sẽ được khép lại mà không có lời buộc tội nào.

Ông Shaul Elovitch tại Tòa án quận Tel Aviv, ngày 18-2-2018. Ảnh: haaretz.com.

Về phần mình, ông Netanyahu đã lưu ý rằng đề xuất làm hạn chế Israel Hayom không bao giờ được thông qua và ông thậm chí đã giải tán liên minh của mình, đồng thời kêu gọi cuộc bầu cử mới vào năm 2015 vì sự phản đối của ông đối với đề xuất này. Ông Harow cũng là một nhân chứng nhà nước trong vụ việc này.

Trong vụ điều tra thứ 3 được biết đến với mã hồ sơ Case 4000, Thủ tướng Netanyahu phải đối mặt với tội danh nhận hối lộ và lợi dụng tín nhiệm. Đây được cho là vụ việc nghiêm trọng nhất, liên quan đến mối quan hệ giữa ông Netanyahu và người bạn của mình, ông Shaul Elovitch, một nhà truyền thông kiểm soát công ty viễn thông lớn nhất Israel, Bezeq và trang tin Walla News.

Các nhà điều tra cho biết ông Netanyahu đã gia tăng lợi ích chính sách giúp Bezeq và cổ đông chính Elovitch hưởng lợi 1 tỷ shekels (khoảng 280 triệu USD) để đổi lấy việc nhận được các tin tức tích cực từ hãng tin tức trực tuyến Walla News. Vụ việc xảy ra vào thời điểm ông Netanyahu kiêm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Truyền thông Israel.

Theo hãng tin AP, hai trợ lý thân cận nhất của Netanyahu đang làm chứng chống lại ông, bao gồm Nir Hefetz, cựu phát ngôn viên của gia đình Netanyahu và Shlomo Filber, cựu giám đốc của Bộ Truyền thông dưới thời Netanyahu. Hai người này đã đồng ý thỏa thuận làm chứng với các công tố viên sau khi họ bị bắt cùng cổ đông kiểm soát công ty Bezeq, ông Shaul Elovitch cùng vợ và con trai. Các nhà báo cũ tại trang tin Walla News cũng đã chứng thực việc bị áp lực phải hạn chế các báo cáo tiêu cực về nhà lãnh đạo Netanyahu.

Bộ trưởng Mandelblit cho biết ông có ý định chính thức buộc tội hối lộ đối với ông Elovitch và vụ việc đang trong thời gian chờ phán quyết. Dù vậy, giống như nhà lãnh đạo Netanyahu, ông Elovitch đã phủ nhận mọi hành vi sai trái.

Việt Thùy - Thảo Dung (theo CNN, AFP)