Coi chừng, chúng ta bị theo dõi!

Điều nhiều người không biết là các ứng dụng theo dõi vị trí của bạn có thể bán thông tin về lộ trình di chuyển hàng ngày của bạn cho bên thứ ba, thường là bán cho nhà quảng cáo để tung quảng cáo cho trúng đích. Lộ trình này có thể chính xác đến từng mét và được cập nhật liên tục, có khi cứ hai giây một lần. Đây là phát hiện của tờ New York Times trong một bài phóng sự về nguy cơ lộ thông tin cá nhân thông qua các ứng dụng có theo dõi vị trí người dùng.

Hiện ở Mỹ có ít nhất 75 doanh nghiệp chuyên kinh doanh dữ liệu vị trí người dùng, nhiều doanh nghiệp khoe đang nắm từng bước động tĩnh của 200 triệu người dùng thiết bị di động tại nước này. New York Times có cơ hội tiếp cận một cơ sở dữ liệu như thế của một doanh nghiệp, cho thấy từng chi tiết đi lại, dịch chuyển của người dùng chính xác đến từng mét, có trường hợp mỗi ngày được cập nhật đến 14.000 lần.

Các doanh nghiệp này bán dữ liệu cho các nhà quảng cáo, các nhà bán lẻ, thậm chí cả các quỹ đầu cơ muốn tìm hiểu về khách hàng của họ. Đây là một thị trường đang nóng vì doanh thu của riêng ngành quảng cáo nhắm đến vị trí của khách hàng đã lên đến 21 tỉ đô la trong năm nay. Quảng cáo nhắm đến vị trí của khách có thể ở dạng đơn giản như thấy ai thường vào tiệm bán thức ăn nhanh thì dội bom quảng cáo cho MacDonald’s hay tinh vi hơn như lọc những người vừa vào phòng cấp cứu của bệnh viện để chuyển quảng cáo cho luật sư chuyên lo các vụ kiện tụng.

Nói cho ngay những nơi mua dữ liệu thường tập trung vào quy luật chứ không nhắm vào danh tính khách hàng. Để dội bom quảng cáo cho đúng đối tượng, họ gắn vị trí của một người không phải với tên tuổi mà với một mã số nhận dạng. Thế nhưng chỉ cần tiếp xúc dữ liệu thô người ta vẫn có thể biết ai là ai ngay, chẳng hạn theo dõi lộ trình để biết nhà ở đâu, làm chỗ nào… Các nơi thu thập dữ liệu nói đã xin phép người dùng nhưng thực tế người dùng chỉ biết họ cho phép ứng dụng thu thập chứ đâu biết ứng dụng sẽ bán hay chia sẻ thông tin của họ cho bên thứ ba.

Thử tượng tượng khi cần điều tra, người ta sẽ biết ngay một nhân vật cụ thể nào đó có thường đi khám bác sĩ tâm thần không, có thường đến dự các lớp cai nghiện không, sau giờ làm thường ghé đâu, trong thời gian bao lâu… Đó là quyền riêng tư của mọi người, hiện có khả năng bị xâm phạm mà không ai hay biết.

Trong thực tế hiện nay dữ liệu vị trí người dùng thường được dùng để phân tích chiến lược bán hàng. Ví dụ một người dù lên mạng tìm các công thức nấu ăn các món lành mạnh nhưng trong đời thật lại thích ăn thức ăn nhanh. Kết hợp hai thông tin này, nhà bán lẻ sẽ có một loại chân dung khách hàng cần có chiến lược riêng.

Các công ty chuyên thu thập dữ liệu vị trí người dùng thường thu xếp để nơi phát triển ứng dụng chèn các đoạn mã báo cáo vị trí người dùng vào ứng dụng. Theo một hãng phân tích lĩnh vực di động, hiện có hơn 1.000 ứng dụng phổ biến có chứa các đoạn mã như thế, ứng dụng trên hệ điều hành Android của Google chiếm đa số; trên iOS của Apple ít hơn.

Tờ New York Times mổ xẻ thử 20 ứng dụng họ nghi ngờ; tổng cộng 17 ứng dụng đã gửi vị trí người dùng đến chừng 70 doanh nghiệp. Chẳng hạn ứng dụng thời tiết WeatherBug trên iOS gửi dữ liệu đến 40 công ty. WeatherBug do GroundTruth phát triển có xin phép người dùng và nói thông tin đó dùng để cá nhân hóa các quảng cáo.

Cách tắt chức năng theo dõi vị trí

iOS: Vào Setting, vào Privacy, vào Location Services
Ở dưới bạn sẽ thấy danh sách các ứng dụng đang sử dụng chức năng theo dõi vị trí. Chọn ứng dụng muốn thay đổi, chọn Never nếu không muốn nó theo dõi vị trí của bạn; chọn While Using App để cho phép nó theo dõi khi bạn sử dụng ứng dụng và chọn Always nếu muốn cho phép nó theo dõi ngay cả khi không sử dụng.

Thư Kỳ