Cơ quan tố tụng hiểu sai pháp luật, 2 doanh nhân bị kết án oan

Trong kỳ án này, ngoàinhững vi phạm tố tụng nghiêm trọng của Cơ quan CSĐT CA, Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM chính Hội đồng xét xử đã thừa nhận, PV Doanh nghiệp Việt Namcòn phát hiện việc các ông Vũ Văn Đảo, Đinh Văn Quyết đã bị kếtán oan do việc hiểu sai pháp luật của cơ quan tố tụng TP.HCM.

Các bị cáo tự tin tại phiên tòa ngày 26/11. (Hàng đầu, Đinh Văn Quyết bên trái ảnh và Vũ Văn Đảo)

Hàngloạt vi phạm tố tụng nghiêm trọng

Bên cạnh việc vi phạmthẩm quyền điều tra, truy tố khi chiếc tàu PPC mang số hiệu BP 12-04-02 bị lậttrong vụ tai nạn là tài sản của quân đội đã được đề cập trong bài “Doanhnghiệp Việt Séc lao đao vì bị ép án”(ra ngày 26/10/2018), Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TPHCM, Viện KSND TP.HCM đã có hàng loạtvi phạm tố tụng khi khởi tố điều tra, truy tố ông Đảo và ông Quyết.

Sau hơn một tháng vụtai nạn xảy ra, ngày 4/9/2013 đại tá Nguyễn Minh Thông - Phó Thủ trưởng Cơ quanCSĐT CA TPHCM đã ký Quyết định khởi tố bị can với ông Vũ Văn Đảo – Giám đốc CtyViệt Séc.

Theo quy định của Khoản 4 Điều 126: Khởi tố bị can của Bộ Luật tố tụnghình sự (TTHS), trong vòng 24 giờ Quyết định khởi tố bị can phải được gửi đến Viện Kiểm sát cùng cấp và trong vòng 3 ngày Viện Kiểm sát cùng cấp phải ra quyết định phê chuẩnhoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.

Thế nhưng phải đến ngày23/10/2013 tức là sau 49 ngày, bà Hồ Thị Phấn – Phó Viện trưởng Viện KSND TPHCMmới ký QĐ phê chuẩn Quyết định khởi tố bị can của Cơ quan CSĐT CA TPHCM. Điêùnày cho thấy Cơ quan CSĐT CA TPHCM đã khởi tố một người khi không có đủ căn cứđể cho rằng người đó đã thực hiện hành vi phạm tội là vi phạm Khoản 1 Điều 126Bộ Luật TTHS.

Tiếp đó, dù đã được ViệnKSND TPHCM gia hạn điều tra 2 lần và phải kết thúc điều tra vào ngày 4/9/2014, nhưng Cơ quan CSĐT CA TPHCM vẫn không thể ra Kết luận điều tra “chứng minh đượcbị can đã thực hiện tội phạm”.

Chỉ đến khi ông Vũ Văn Đảo đã có đơn vào ngày7/9/2014 đề nghị Cơ quan CSĐT ra quyết định đình chỉ điều tra đối với ông Đảo vaồng Quyết, thì 5 ngày sau (ngày 12/9/2014) đại tá Vũ Minh Thông đã vội vã ký BảnKết luận điều tra số 372-25/KLĐT-PC44-Đ3 vụ án “Vũ Văn Đảo và Đinh Văn Quyết“Đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không đảm bảo an toàn” theoĐiều 214 Bộ luật hình sự Bộ Luật hình sự 1999.

Ngày 26/11, khi ông Vũ Văn Đảo và các luật sư chỉ ra những vi phạm tố tụngtrên, đại diện Viện Kiểm sát tại phiên tòa đã phải thừa nhận, nhưng bao biện rằngkhông ảnh hưởng đến quá trình tố tụng.(?!)

Chiếc tàu PPC bị lật tại vùng biển Cần Giờ ngày 2/8/2013 được xác định là tài sản cả quân đội.

Hiểu sai luật, vụ án bịđẩy đi quá xa

Theo Cáo trạng (số474/CT-VKS-P1A ngày 17.10.2014) của Viện KSND TPHCM: “Ngày 29/3/2013 Cty ViệtSéc ký hợp đồng bán cho Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 2tàu ca nô cao tốc ký hiệu H29 và H790”.

Chiếc H29 chính là chiếc tàu chở quásố người quy định và bị đắm ở biển Cần Giờ ngày 2/8/2013, làm 9 người chết.

Bản cáo trạng cho rằng,sau khi 2 tàu được bàn giao cho Biên phòng Bà Rịa – Vũng Tàu, “nhưng do hai tàunày sản xuất bằng công nghệ vật liệu PPC nên chưa được Cục Đăng kiểm VN cấpđăng kiểm”.

Bản Kết luận điều tra củaCơ quan CSĐT cũng nhấn mạnh: “Mặc dù chưa được phép sản xuất tàu thuyềnbằng công nghệ và vật liệu mới PPC nhưng Vũ Văn Đảo vẫn tiến hành sản xuất, bánvà sử dụng tàu thuyền công nghệ PPC gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.

Chiểu theo Luật Giaothông đường thủy nội địa thì việc “Đăng kiểm phương tiện” quy định: “Bộ trưởngBộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ CA, Bộ trưởng Bộ Thủy sản trong phạm vi nhiệm vụ,quyền hạn của mình quy định tiêu chuẩn chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệmôi trường của phương tiện làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tàu cá; quy định vàtổ chức việc đăng kiểm phương tiện làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tàu cá”(Khoản 4 Điều 26).

Như vậy thì rõ ràng việc đăng kiểm phương tiện của quốcphòng là do Bộ Quốc phòng quy định.

Thực tế là, ngày 16/7/2013,hai tàu này đã được Phòng Đăng kiểm Hải quân, Bộ Tư lệnh Hải quân đăng kiểm vàcấp Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật với ký hiệu ghi trong giấy đăng kiểm là BP12-04-02 (tàu H29) và BP 12-04-01 (tàu H790).

Do cứ “đinh ninh” là tàu thuyềnPPC do Cty Việt Séc sản xuất chưa được Cục Đăng kiểm VN đăng kiểm nên cơ quan tốtụng đã rất yên tâm điều tra, truy tố ông Đảo, ông Quyết về tội “Đưa vào sử dụngcác phương tiện giao thông đường thủy không đảm bảo an toàn”.

Quả thật, sự thiêúhiểu biết của cơ quan tố tụng đã khiến ông Đảo và ông Quyết khốn đốn trong nhiêùnăm!

Đến khi Cục Đăng kiểm VN(Bộ GTVT) khẳng định tàu BP 12-04-02 bị nạn là phương tiện của quân đội thuộcthẩm quyền đăng kiểm của Đăng kiểm Hải quân, Bộ GTVT không có thẩm quyền đăngkiểm (CV số 2411/ĐKVN-TB ngày 25/6/2015) thì Cơ quan CSĐT CA, Viện Kiểm sát NDTPHCM mới nhận thức lại pháp luật và đánh võng vụ án sang hướng mới.

Tàu tuần tra sử dụng công nghệ vật liệu PPC do Cty Việt Séc sản xuất.

Đánhvõng từ “Điều động”

Ngày 28/9/2018 Viện KSND TPHCM ra Cáo trạng 396/CT-VKS-P2, thay thế Cáo trạng 474 ngày 17/10/2014.

Tại bản Cáo trạng mới, bất chấp thực tế tàu BP 12-04-02 là tài sản của quân đội,Viện KSND TPHCM vẫn kết luận lập lờ các bị can đã “điều động tàu sử dụngkhông đúng mục đích,… Đây là các nguyên nhân gây ra tai nạn”.

Ở đây đúng là có hànhvi “điều động” nhân viên để lái chiếc tàu BP 12-04-02 của các ông Vũ Văn Đảo,nhưng hành vi “điều động” nhân sự trong doanh nghiệp hoàn toàn khác với hành vi“Điều động” theo trong quy định về tội “Đưa vào sử dụng các phương tiện giaothông đường thủy không bảo đảm an toàn” theo Điều 214.

Khoản1 Điều 214 Bộ Luật HS 1999 quy định: “Người nào chịu trách nhiệm trực tiếp vềviệc điều động hoặc về tình trạng kỹ thuật của phương tiện giao thông đường thuỷmà cho phép đưa vào sử dụng phương tiện giao thông đường thủy rõ ràng không bảođảm an toàn gây thiệt hại….”

Theo các luật sư, hànhvi phạm tội quy định tại Điều 214 là hành vi “cho phép đưa vào sử dụng phươngtiện giao thông đường thủy không bảo đảm an toàn” nó cũng chính là tên của điêùluật.

Chủ thể của Điều 214 BLHS mà có hành vi “cho phép đưa vào sử dụng phươngtiện giao thông đường thủy không bảo đảm an toàn” chỉ có thể là một trong haingười sau: “Người chịu trách nhiệm trực tiếp về việc điều động” hoặc “Người chịutrách nhiệm trực tiếp về tình trạng kỹ thuật của phương tiện”.

Trong vụ án này, ngươìcó quyền “cho phép đưa vào sử dụng phương tiện” chính là người đã đăng kiểmphương tiện. Thông qua việc cấp Giấy chứng nhận bảo đảm an toàn kỹ thuật chophương tiện thì cơ quan đăng kiểm đã cho phép phương tiện được đưa vào sử dụnghay gọi là được lưu thông.

Trả lời PV báo chí, LS Trần Hải Đức tiếp tục khẳng định cần khởi tố hành vi truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội của các cơ quan tố tụng liên quan.

Vềnguyên nhân lật tàu PPC BP 12-04-02, các Kết luận giám định đều cho thấy khôngcó nguyên nhân nào do tình trạng kỹ thuật của phương tiện là “rõ ràng không bảođảm an toàn” - yếu tố bắt buộc để xácđịnh có tội phạm theo quy định tại Điều 214.

Chính vì vậy, ngày 21/1/2015 Cơquan Điều tra hình sự, Quân chủng Hải quân đã ra “Quyết định không khởi tố vụán hình sự” đối với hành vi đăng kiểm tàu BP 12-04-02 của các cán bộ thuộcPhòng Đăng kiểm Hải quân do “không cấu thành tội phạm”, QĐ này cũng đã được gưỉtới Cơ quan CSĐT CA TPHCM để thông báo.

Rõ ràng việc điêùtra, truy tố các ông Vũ Văn Đảo và Đinh Văn Quyết đã có dấu hiệu cấu thành “Tôịtruy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội”. Ngay tại phiên tòa, LS Trần Hải Đức (Đoàn Luật sư TPHCM) cũng đã đề nghị khơỉtố hành vi này của các cơ quan tố tụng liên quan.

Đỗ Văn