Cổ phần hóa: Không đột phá là đi lùi
Cuối năm ngoái, trong cuộc họp về chuyên đề đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước thì một loạt địa phương đã bị 'điểm mặt' vì cổ phần hóa quá chậm, thậm chí 'đứng im' so với kế hoạch mà Chính phủ đã giao.
Đáng ngạc nhiên trong số đó có hai đầu tàu kinh tế là Hà Nội và TPHCM tính đến 9.2018 đã “chưa triển khai được doanh nghiệp nào”.
Cụ thể TP.Hồ Chí Minh đăng ký cổ phần hóa 39 doanh nghiệp, Hà Nội phải cổ phần hóa 14 doanh nghiệp nhưng cả hai địa phương này vẫn “mắc nợ”. Đến mức, đại diện Cục Tài chính doanh nghiệp thuộc Bộ Tài chính phải thốt lên: “Nếu hai địa phương này xin điều chỉnh tiến độ, phải nêu rõ lý do chậm, ai là người chịu trách nhiệm. Lý do này phải được Thủ tướng chấp thuận, cho ý kiến”.
Cho đến hôm qua, tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp do Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo Vương Đình Huệ chủ trì cũng phải sốt ruột về tiến độ thoái vốn và cổ phần hóa.
Vẫn còn 53 doanh nghiệp nhà nước chưa được cổ phần hóa, 118 doanh nghiệp chưa được thoái vốn. Đặc biệt, TPHCM và Hà Nội có 50 doanh nghiệp chưa cổ phần hóa; các doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng cũng gặp vướng mắc khi liên quan tới quản lý đất đai. Nguyên nhân đã được chỉ ra nhưng câu hỏi từ phía Bộ Tài chính: “Ai là người chịu trách nhiệm” vẫn chưa có câu trả lời xác đáng.
Không quy được trách nhiệm thì quá trình thoái vốn nhà nước, cổ phần hóa sẽ dẫn đến việc chạy theo số lượng dẫn đến nguy cơ thất thoát tài sản nhà nước, hoặc “đứng im” bởi động chạm quyền lợi, né việc khó, né trách nhiệm. Mặt khác, nếu cổ phần hóa không thay đổi về chất, tức là vẫn duy trì bộ máy cũ, cách quản lý cũ, không đổi mới về quản trị, không công khai minh bạch thì doanh nghiệp có kết quả không khá hơn doanh nghiệp nhà nước tồn tại trước đó, thậm chí hiệu quả sản xuất kinh doanh còn đi xuống.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhắc lại tinh thần của Chính phủ năm 2019: “Tinh thần hành động của Chính phủ năm 2019 yêu cầu bứt phá thì lĩnh vực này cũng phải vậy trên tinh thần siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tối đa hóa lợi ích Nhà nước, quyết liệt, công khai, minh bạch trong thực hiện, không quá coi trọng số lượng đồng thời xử lý trách nhiệm của cấp có thẩm quyền để chậm cổ phần hóa, thoái vốn”.
Đặt trong bối cảnh các lĩnh vực đã có những bứt phá mạnh mẽ trong năm 2018 và tiếp tục đà tăng tốc năm 2019 thì việc chậm cổ phần hóa, thoái vốn rõ ràng là đang đi lùi. Phải làm rõ trách nhiệm các cấp thì quá trình này mới thực sự đột phá và tiến lên.
