Cổ phần hóa DNNN: Gậy có, cà rốt không có nên khó làm
'Gậy có, cà rốt không có cho nên khó có được quá trình cổ phần hóa, chủ động tích cực từ phía nhà đầu tư cũng như DN, dẫn đến quá trình này chậm chạp'.
Sáng nay 8-9, Ủy ban kinh tế của Quốc hội đã phối hợp với Hiệp hội thương mại Hoa kỳ tổ chức Hội thảo cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (CPH DNNN) từ góc nhìn nhà đầu tư nước ngoài. Các ý kiến cho rằng quá trình cổ phần hóa hiện tại đang nhận sức ép mạnh, nhưng lại thiếu động lực, trong đó việc hạn chế tỷ lệ nắm giữ cổ phần đã khiến nhà đầu tư ít mặn mà với quá trình CPH.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, từ năm 2011-2015 cả nước đã CPH được 508 DN. Tổng số vốn điều lệ theo phương án được phê duyệt của 508 DN là gần 198,2 nghìn tỷ, trong đó nhà nước nắm giữ 65%, nhà đầu tư chiến lược nắm 15,8%, bán công khai 16,7%...
Trong năm 2016, đã có 58 DN được phê duyệt phương án cố phần hóa với tổng vốn điều lệ là gần 24,8 nghìn tỷ, trong đó nhà nước nắm 49,1%, bán nhà đầu tư chiến lược 31%, bán công khai 18%... Riêng từ đầu năm đến nay có 33 DN được phê duyệt phương án cổ phần hóa với vốn điều lệ 25,5 nghìn tỷ, trong đó nhà nước giữ 48,8%, bán cho nhà đầu tư chiến lược 30%...
Tại hội thảo, nhiều DN cho rằng việc giới hạn về tỷ lệ sở hữu cổ phần của các nhà đầu tư, hạn chế ung cấp thông tin, thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện và định giá thiếu thực tế, không phản ánh giá trị của DN… chính là nguyên nhân khiến việc CPH DNNN kém hấp dẫn đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Hội thảo Cổ phần hóa DNNN từ góc nhìn nhà đầu tư nước ngoài diễn ra sáng nay 8-9
Ông Johnathan Ooi, Giám đốc Công ty Pricewaterhouse Coopers cho hay tâm lý chung của các đối tác mà ông tham gia tư vấn khi muốn đầu tư làm cổ đông chiến lược với các doanh nghiệp cổ phần hóa là mong mỏi gắn bó lâu dài để cùng phát triển công ty chứ không chỉ mua cổ phần để thu phần lợi nhuận giá cổ phiếu.
“Đa số họ muốn được tham gia ban điều hành, cao hơn nữa là quyền kiểm soát doanh nghiệp có tiếng nói đủ sức nặng trong nâng cao quản trị doanh nghiệp. Cho nên một khi chỉ bán cho họ ở mức 10-15-20% thì động cơ của họ không đủ cao” - ông Johnathan Ooi nói.
Các ý kiến cũng chỉ ra một nghịch lý của quá trình CPH DNNN là mặc dù có tới 96,5% DN đã được CPH nhưng chỉ có 8% vốn nhà nước được chuyển giao cho khu vực tư nhân. Tức nhà nước chỉ cho phép bán vốn nhà nước hạn chế. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư bị loại khỏi quyền tham gia điều hành, chưa nói đến quyền chi phối doanh nghiệp. Và đây chính là nguyên nhân khiến các nhà đầu tư ít mặn mà với quá trình CPH DNNN.
Đồng tình với các nhận định này, ông Lê Tiến Trường, Tổng Giám đốc Vinatex chia sẻ : “Hiện nay quá trình CPH có sức ép rất mạnh nhưng lại thiếu động lực. Các quyết định, các nghị quyết, chỉ đạo… tất cả đều có sức ép lớn về thời gian. Gậy có, cà rốt không có cho nên khó có được quá trình cổ phần hóa, chủ động tích cực từ phía nhà đầu tư cũng như DN, dẫn đến quá trình này chậm chạp”.
