Có phải VICEM 'bỏ quên' nghìn tỷ khi xác định giá trị doanh nghiệp?

Thương hiệu VICEM đang phát triển mạnh mẽ.

VICEM có “lãng quên” nghìn tỷ?

Kiểm toán Nhà nước vừa có kết quả kiểm toán về xác định giá trị doanh nghiệp của VICEM. Kết quả xác định giá trị VICEM theo phương pháp tài sản của KTNN cho thấy giá trị tài sản VICEM thời điểm tháng 10/2018 khoảng 28.227 tỷ đồng, và giá trị vốn Nhà nước khoảng 27.803 tỷ đồng.

Trường hợp xác định giá trị VICEM theo phương pháp chiết khấu dòng cổ tức, KTNN khẳng định tổng giá trị vốn nhà nước tại Vicem đạt 25.127 tỷ đồng, tăng khoảng 1.747 tỷ đồng so với con số báo cáo của VICEM. Vậy tại sao lại có con số chênh đến nghìn tỷ? Và VICEM có thực sự “bỏ quên” nghìn tỷ khi xác định giá trị doanh nghiệp hay không?

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo điện tử Xây dựng, thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp của VICEM tại 0h ngày 01/10/2018, trên cơ sở kết quả xác định giá trị doanh nghiệp của đơn vị tư vấn là Cty TNHH Hãng Kiểm toán AASC theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính Phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% Vốn điều lệ thành Cty CP và pháp luật có liên quan.

Sau khi hoàn thành xác định giá trị doanh nghiệp, ngày 15/01/2019, VICEM có Văn bản số 99/VICEM-TGV trình Bộ Xây dựng, Ban chỉ đạo cổ phần hóa VICEM bộ hồ sơ xác định GTDN tại thời điểm 0h ngày 01/10/2018.

Đến ngày 18/03/2019, Bộ Xây dựng có Văn bản số 509/BXD-KHTC gửi Kiểm toán Nhà nước đề nghị Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán kết quả định giá giá trị doanh nghiệp của Cty mẹ - VICEM.

Tại văn bản này, Bộ Xây dựng đã có ý kiến: “Giá trị doanh nghiệp của VICEM chưa tính đến lợi thế giá trị quyền khai thác các mỏ do chưa có hướng dẫn”. Nguyên nhân được Bộ Xây dựng nêu rõ: Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và Cty TNHH MTV do doanh nghiệp Nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành Cty CP chưa có hướng dẫn cụ thể việc xác định giá trị quyền khai thác mỏ khi cổ phần hóa doanh nghiệp.

Theo kết quả kiểm toán giá trị doanh nghiệp của KTNN tại Văn bản số 348/KTNN-TH ngày 29/7/2019, KTNN chưa xác định giá trị quyền khai thác khoáng sản trong giá trị doanh nghiệp của VICEM, mà lưu ý và tạm xác định giá trị quyền khai thác khoáng sản là 1.193.899.328.000 đồng.

Nếu cho rằng VICEM “quên tính” hay “để thiếu” hàng nghìn tỷ đồng trước khi cổ phần hóa là chưa chính xác.

Vì sao kiểm toán xác định phần vốn nhà nước tăng?

Cũng theo VICEM, kết quả kiểm toán của KTNN cho thấy giá trị phần vốn Nhà nước tại VICEM là 25.127 tỷ đồng, tăng khoảng 1.747 tỷ đồng so với con số báo cáo do đơn vị tư vấn xác định.

Nguyên nhân giá trị phần vốn Nhà nước tăng do KTNN xác định lại tham số ßU của các doanh nghiệp có cùng ngành nghề theo tỷ trọng Nợ/Vốn chủ (D/E) trung bình 5 năm trước thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp (đơn vị tư vấn xác định D/E tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp), do đó tỷ suất chiết khấu thấp hơn dẫn đến giá trị phần vốn Nhà nước tăng lên.

Trong Báo cáo, KTNN nêu “Đơn vị tư vấn đã thực hiện theo hướng dẫn tại Tiêu chuẩn thẩm định giá (TCTĐG) số 12 ban hành kèm theo Thông tư 122/2017/TT-BTC ngày 15/11/2017 của Bộ Tài chính”. Đồng thời, KTNN nêu rõ: “Hiện Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn cụ thể việc tính toán chỉ tiêu này căn cứ trên dữ liệu bình quân 5 năm gần nhất hay tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp.”

VICEM là doanh nghiệp xi măng lớn nhất Việt Nam và là doanh nghiệp đứng đầu ASEAN về sản lượng. Doanh nghiệp này sở hữu 10 nhà máy với các dây chuyền công nghệ hiện đại và cũng là đơn vị đại diện Nhà nước góp vốn đầu tư vào các công ty liên doanh như: Cty Xi măng Chinfon, Cty TNHH Siam City Cement Việt Nam, Cty Xi măng Nghi Sơn.

Khi xác định giá trị doanh nghiệp đơn vị tư vấn xác định các khoản đầu tư này theo phương pháp vốn chủ sở hữu đúng quy định tại Nghị định 126/2017/NĐ-CP, không căn cứ theo báo cáo tài chính – giá trị sổ sách khi góp vốn đầu tư dài hạn vào 3 doanh nghiệp nêu trên.

Theo KTNN, giá trị các khoản đầu tư của VICEM vào 3 Cty là Xi măng Chinfon, Cty TNHH Siam City Cement Việt Nam, Cty Xi măng Nghi Sơn khoảng 3.660 tỷ đồng, tăng khoảng 1.239 tỷ đồng. Đây là ước tính giá trị các tài sản phi hoạt động của doanh nghiệp khi xác định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp chiết khấu dòng cổ tức.

KTNN kiến nghị đối với các khoản đầu tư này tiếp cận theo phương pháp thu nhập, ước tính giá trị theo dòng tiền dự báo trong tương lai. Hiện nay, theo tiêu chuẩn thẩm định giá (TCTĐG) số 12 ban hành kèm theo Thông tư 122/2017/TT-BTC ngày 15/11/2017 của Bộ Tài chính không có hướng dẫn chi tiết phương pháp áp dụng đối với các tài sản phi hoạt động này.

Giá trị quyền sử dụng đất tăng, vì sao?

Tại Văn bản số 509/BXD-KHTC ngày 18/03/2019 của Bộ Xây dựng gửi KTNN về việc kiểm toán kết quả định giá giá trị doanh nghiệp của Cty mẹ - Tổng Cty VICEM, Bộ Xây dựng nêu rõ tình hình lập, hoàn thành phương án sử dụng đất đối với từng cơ sở nhà, đất và giá đất theo quy định.

Về giá trị quyền sử dụng đất tính vào giá trị doanh nghiệp: Tổng Cty VICEM và các đơn vị có 03 cơ sở nhà, đất được Nhà nước giao đất cần xác định giá đất để xác định giá trị quyền sử dụng đất tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP. Tại Văn bản số 509/BXD-KHTC ngày18/03/2019 nêu trên, Bộ Xây dựng đã nêu rõ việc tạm tính giá trị quyền sử dụng đất của 03 cơ sở nhà, đất nêu trên vì địa phương chưa có ý kiến chính thức về giá đất.

Đến thời điểm KTNN thực hiện kiểm toán, đã có 02/03 cơ sở nhà, đất được địa phương có ý kiến chính thức về giá đất làm cơ sở xác định giá trị quyền sử dụng đất tính vào giá trị doanh nghiệp. KTNN đã cập nhật và tính vào giá trị doanh nghiệp. Còn 01 cơ sở nhà, đất Bộ Xây dựng, VICEM đang tiếp tục làm việc với địa phương để có ý kiến chính thức về giá đất.

Vũ Huyền