Cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng: Lan tỏa 'hồn' gốm Việt

Cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng (Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội) không chỉ nổi tiếng trong làng gốm sứ Bát Tràng mà cả giới nghệ thuật ở Hà Nội. Hơn 40 năm gắn bó với nghề gốm gia truyền, ông luôn tìm tòi, sáng tạo ra cái mới, chắt lọc bí quyết kỹ thuật làm nghề truyền thống hòa trộn với phong cách mỹ thuật, tạo hình hiện đại, mang đến những sản phẩm gốm có "chất riêng" với tính nghệ thuật cao.

Tài năng của cố nghệ nhân phải kể đến kỹ năng khắc chìm, đắp nổi trên gốm và kỹ thuật phủ men độc đáo (kỹ thuật chồng màu). Đây là kỹ thuật khó, đòi hỏi nghệ nhân phải dùng kinh nghiệm và cảm xúc để thể hiện được ý tưởng đã định trước; đồng thời, đây cũng là công đoạn giúp phát huy được phẩm chất tốt nhất của người làm gốm. Những kinh nghiệm và cảm xúc đó may mắn đều hội tụ ở cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng. Ông luôn có những ý tưởng trang trí mới, mô tả phong cảnh đất nước, sự tích lịch sử dân tộc theo kỹ thuật khắc chìm. Như một cái duyên, đối với cố nghệ nhân, những hoa văn trang trí ấy dường như làm mềm hóa và làm những cốt đất trở nên có "hồn".

Những họa tiết gốm không chỉ là sự độc đáo, kỳ ảo từ chất liệu đất mà còn mang sự tài tình của cố nghệ nhân khi phun men làm sao để khi qua lửa, mỗi tác phẩm tái hiện nghệ thuật trên chất men nâu, đen hay men trầm. Những men đó phải thể hiện được đặc trưng trên gốm mang tên "Hồn đất Việt" của cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng. Vì vậy, mỗi tác phẩm của cố nghệ nhân khách hàng trong và ngoài nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ… đều yêu thích.

đôi bốt gốm

Với những cống hiến cho lưu truyền nét văn hóa dân tộc, cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng đã được UBND TP. Hà Nội phong tặng Nghệ nhân cấp thành phố năm 2003. Năm 2010, ông được phong tặng Nghệ nhân cấp quốc gia - Nghệ nhân ưu tú - danh hiệu lần đầu tiên trong ngành thủ công mỹ nghệ. Những danh hiệu và sự công nhận như khích lệ, cổ vũ người con làng gốm cổ Bát Tràng với niềm đam mê luôn cháy bỏng và quyết tâm mang thương hiệu gốm sứ Bát Tràng vươn xa tới nhiều thị trường trên thế giới.

Mẫu vật trưng bày trong Bảo tàng nghệ thuật Hồn đất Việt

Đầu năm 2016, ông đã được UBND TP. Hà Nội cấp giấy phép thành lập Bảo tàng Gốm tư nhân đầu tiên tại Việt Nam, mang tên "Hồn gốm Việt". Đây được xem là bảo tàng gốm tư nhân có quy mô lớn và đang được xây dựng trong khuôn viên của gia đình cố nghệ nhân ở Bát Tràng. Chia sẻ về tâm nguyện mở bảo tàng Hồn gốm Việt của cố nghệ nhân, bà Phùng Thị Thịnh cho biết, đối với ông, mỗi sản phẩm gốm sứ là minh chứng cho đam mê, lòng nhiệt huyết với nghề, làm nên tên tuổi của gốm Vũ Đức Thắng ngày nay. Ông mong muốn thành lập bảo tàng gốm không vì mục đích thương mại, mà đơn giản chỉ để thỏa nguyện ước vọng lưu giữ và lan tỏa những giá trị truyền thống của gốm Việt đến với nhiều người. Đó là bổn phận và trách nhiệm của người thợ - người họa sỹ tìm vệ cội nguồn.

Mỗi tác phẩm gốm do cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng sáng tác được tạo ra từ con mắt tinh tế của người nghệ nhân ưa sáng tạo, đổi mới trong tư duy, hài hòa giữa cổ điển và hiện đại. Đó là sự cộng hưởng của cái đẹp, sự hiểu biết kết hợp học thuật tinh tế của bề dày lịch sử gốm sứ Bát Tràng mà ông đã được lĩnh hội.

Thu Trang