Có một miền quê rợp chim én bay
Qua sông Cái về phía tây đó là Vĩnh Phương - một địa danh có từ mấy trăm năm trước thuộc Vĩnh Xương (tiền thân của Nha Trang hôm nay) với làng cổ Xuân Phong, Đắc Lộc, thôn Như Xuân (nay là thôn Tây). Nơi đây, tới giờ vẫn còn lưu giữ những cánh đồng bát ngát chạy tới dãy núi xanh lam mây vờn trắng xóa. Thật đúng là miền quê thoang thoảng nét xưa của Nha Trang.
Thời kỳ đầu cách mạng tháng Tám và kháng chiến chống Pháp, Vĩnh Phương trở thành căn cứ giáp ranh giữa chiến khu và TP. Nha Trang. Lịch sử vẫn lưu những cuộc chiến oai hùng của đội quân áo vải thuở đầu chống Pháp xâm lược Mặt trận 23-10 và trận chiến Xuân Phong của Tiểu đoàn 365 đánh tan đội quân lê dương Pháp cầu Đá Lố - Cầu Ngói, đầm sen tháng 11-1949. Nay còn lưu bia chiến công ở đây cùng ngôi nhà tưởng niệm vị tướng Hà Vi Tùng - người chiến sĩ Nam tiến từng tham gia những trận đánh chống Pháp từ ngày đầu Mặt trận 23-10 năm 1945.
Dòng sông Cái rời Diên Khánh chảy qua Vĩnh Trung, Vĩnh Thạnh uốn cong về phía tây bồi đắp nên đồng bằng Vĩnh Phương bây giờ. Do đó, nơi đây vốn là vựa lúa chính của đất Vĩnh Xương nổi tiếng. Xưa khi chưa có cầu bê tông và con đập đá nhỏ ngăn nước, dòng sông rất êm đềm. Nay từ dưới chân cầu, dòng sông trườn qua đá reo vui rộn rã như một con thác nhỏ rồi xuôi nhanh về biển.
Từ cánh đồng Vĩnh Phương ta sẽ ngắm những dãy núi Hòn Én, Hòn Sặc và cả Hòn Nghê xanh thẫm ôm ấp che chở cho những cánh đồng dưới chân làm cho cảnh sắc nên thơ. Đó chính là sự giao nhau giữa núi đồi và đồng bằng. Từ đây nhìn về phía đông bắc là biển. Ngày xưa có những rừng dừa chạy tít tắp ven sông, hết tầm mắt là biển, nay sẽ gặp những tòa cao ốc trắng lấp lánh của đô thị biển sầm uất hiện đại.
Một nét riêng rất nên thơ đó là cánh đồng Vĩnh Phương có rất nhiều chim én bay. Hầu như lúc nào cũng rợp cánh chim én chao lượn trong tiếng ríu rít vang trời. Nếu ai đã nghe bài hát “Mùa chim én bay” có câu “Khi gió đồng ngát hương, rợp trời chim én lượn” thì đứng ở cánh đồng Vĩnh Phương dưới bầu trời chim én bay có thể thấy như câu thơ đang tả miền đất này. Đây là điều hiếm hoi của thời đô thị hôm nay.
Vĩnh Phương là cánh đồng xa nhưng lại rất gần trong tình cảm người Nha Trang, bất cứ ai tới đây đều thấm đẫm một cảm giác xa thành phố đầy xao xuyến. Ngồi trên cánh đồng mà vẫn thấy những tòa nhà của thành phố mình. Nếu mùa xuân đi trên cánh đồng lúa Vĩnh Phương, ngước nhìn đàn chim én chao trên đầu, nhất định tâm hồn ta sẽ bay bổng. Vĩnh Phương góc quê phía tây của Nha Trang đầy xao nhớ.
Dương Trang Hương
