'Cờ đã phất', Nga thẳng tiến ra Trung Đông: Náo loạn Syria, Thổ Nhĩ Kỳ lĩnh đòn trừng phạt?

Quyết định rút quân của ông Trump ở Syria tiếp tục đón nhận chỉ trích.

Chờ hành động Thổ Nhĩ Kỳ

Cuộc tiến công của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria là cơ hội để Nga tăng cường ảnh hưởng trong khu vực giữa lúc Mỹ thoái lui. Tuy nhiên, những rủi ro đối với chính sách ngoại giao của Moscow sẽ tăng cao trong trường hợp hoạt động quân sự của Ankara kéo dài quá mức, Reuters dẫn nguồn tin thân cận với Điện Kremlin cho hay.

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan trước khi nước này thực hiện chiến dịch chống lại người Kurd, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng, ông hy vọng chiến dịch sẽ được tiết giảm về thời gian và quy mô, nguồn tin tiết lộ.

“Tình trạng xung đột này càng sớm kết thúc thì càng tốt cho các bên”, nghị sĩ Andrei Klimov từ Thượng viện Nga bình luận với Reuters.

“Tôi hy vọng các đối tác Thổ Nhĩ Kỳ sẽ làm mọi cách để tránh xung đột trên mặt đất với lực lượng Chính phủ Syria và hơn cả là với các binh sĩ Nga”.

Theo giới phân tích, ở tình hình hiện tại, Nga đang giữ được sự cân bằng tinh tế.

Moscow vẫn nhất quán với cam kết hỗ trợ cho chính quyền Damascus giành lại các khu vực đã bị mất trong cuộc chiến 8 năm qua ở Syria và nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của sự toàn vẹn lãnh thổ đất nước.

Trong khi đó, Nga cũng đang hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ và Iran để thúc đẩy một giải pháp hòa bình, định hình lại Syria và cho thấy rằng Nga có thể kiến tạo hòa bình giỏi không khác gì khả năng lật ngược tình thế trong chiến tranh.

Những nỗ lực của Moscow giờ đây là đạt được một thỏa thuận chính trị để tái khẳng định quyền lực hợp pháp của Tổng thống Assad và thu hút nguồn tiền tái thiết từ Liên minh châu Âu và vùng Vịnh để xây dựng lại Syria.

Đối với Moscow, thành công về việc tái thiết Syria hậu chiến tranh sẽ có ý nghĩa còn lớn hơn cả quyết định can thiệp quân sự năm 2015. Điều này sẽ mang lại cho Nga sự hiện diện mạnh mẽ ở Trung Đông đúng như ý muốn ban đầu, đặc biệt là vào thời điểm Washington dường như đang ngày càng từ bỏ khu vực.

Tuy nhiên, một hoạt động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài quá lâu hoặc quá lộn xộn có thể làm đảo lộn các nỗ lực ngoại giao của Điện Kremlin.

Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov hôm 10/10 cho biết, trong khi Moscow thể hiện sự thấu hiểu với những lo ngại về an ninh của Ankara, ông Putin đã nói với người đồng cấp Erdogan rằng, lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ nên có những bước đi cẩn thận.

“Chúng tôi cho rằng điều quan trọng là tất cả các bên đều thể hiện được sự kiềm chế và cân nhắc cẩn thận các bước đi thực tế của mình để không làm hỏng các biện pháp đã thực hiện nhằm đạt được một thỏa thuận chính trị”, ông Ushakov nói.

Tiến ra Trung Đông

Nga đang có đòn bẩy để tiến ra Trung Đông.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm 10/10 khẳng định, Moscow đã tự đặt mình vào vai trò trung gian trong việc giải quyết các khúc mắc mới nhất trong cuộc xung đột kéo dài ở Syria.

Tuyên bố của nhà ngoại giao Nga nhắc đến sự tham gia của Moscow trong các cuộc đàm phán giữa Ankara và Damascus – khi chính quyền Assad muốn Thổ Nhĩ Kỳ rời xa lãnh thổ của mình; giữa Damascus và người Kurd – về việc người Kurd muốn tự trị ở Syria mà cho đến nay chính quyền Assad không muốn đồng ý.

Ông Lavrov cho biết, Moscow sẽ thử cả hai cuộc đàm phán, lưu ý đến thiện chí từ cả hai phía Syria và người Kurd. “Hãy để chúng tôi xem mình có thể làm được gì”, ông Lavrov nói.

Mathieu Boulegue, chuyên gia tại Chatham House ở London, nhận định: “Nga có lẽ là người chơi duy nhất có thể nói chuyện với tất cả những người chơi khác cùng một lúc. Cho dù đó là Israel và Iran, với lực lượng người Kurd và Thổ Nhĩ Kỳ, hay chính quyền Assad và những bên khác”.

Đối với Tổng thống Putin, đây sẽ là một chiến thắng địa chính trị quan trọng.

“Nếu điều phối tốt để giải quyết các bế tắc này, nó sẽ được coi là một chiến thắng chính trị lớn”, chuyên gia Andre Kortunov - người đứng đầu Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga – nhận định.

“Tổng thống Putin có thể lập luận rằng người Mỹ đã thất bại trong việc loại bỏ những bất đồng đó nhưng chúng tôi đã điều phối được nó. Điều này ngụ ý cách tiếp cận xung đột của chúng tôi hiệu quả hơn so với họ”.

“Nếu Thổ Nhĩ Kỳ giới hạn hoạt động của họ ở khu vực an ninh 48km bên trong Syria và tiến hành đánh nhanh thắng nhanh, Nga có khả năng sẽ bật đèn xanh cho quân đội nước này”, Vladimir Frolov, một nhà ngoại giao cấp cao của Nga nêu quan điểm.

Với việc Nga triển khai các hệ thống phòng không tiên tiến ở Syria và có căn cứ không quân tại đây. Nga có khả năng kỹ thuật để ngăn chặn bất kỳ bước tiến nào của Thổ Nhĩ Kỳ nếu muốn.

“Nếu Tổng thống Erdogan muốn tiến xa hơn vào Syria và thực hiện hoạt động cát cứ thì Moscow sẽ nỗ lực ngăn chặn điều này bằng cách triển khai các trạm quan sát của Nga với sức mạnh không quân”, Frolov dự đoán.

“Nga kiểm soát bầu trời ở Syria và các máy bay Thổ Nhĩ Kỳ có thể trở thành mục tiêu yêu thích của Moscow”.

Mạnh Kiên