Cơ cấu lại lĩnh vực chế biến nông sản

Sơ chế thịt bò tại Công ty TNHH Phát triển Thắng Lợi (huyện Đan Phượng). Ảnh: Ngọc Dung

- Chế biến nông sản là một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm. Hà Nội đã đầu tư, phát triển lĩnh vực này như thế nào, thưa ông?

- Nâng cao năng lực chế biến sẽ góp phần tăng giá trị cho nông sản. Những năm gần đây, công nghiệp chế biến nông sản của Hà Nội đã có những bước phát triển đáng ghi nhận. Hiện nay, Hà Nội có 2.689 cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông, lâm, thủy sản, trong đó có 400 cơ sở hoạt động trong lĩnh vực chế biến. Hằng ngày, các cơ sở này cung cấp một lượng lớn thực phẩm đã qua chế biến cho người tiêu dùng.

Cùng với việc đầu tư công nghệ chế biến sâu, doanh nghiệp đã thay đổi nhận thức về quản lý và giám sát an toàn thực phẩm trong toàn bộ quy trình sản xuất; đồng thời xây dựng nguồn lao động trẻ có khả năng tiếp thu khoa học, kỹ thuật... Hiện tại, công nghiệp chế biến nông sản đã và đang giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động ở khu vực nông thôn, đóng góp không nhỏ trong việc tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Thủ đô.

- Thực tế cho thấy, ngành chế biến nông sản của Hà Nội đã mang lại hiệu quả bước đầu, nhưng trong quá trình phát triển vẫn còn không ít khó khăn, thách thức đang đặt ra. Ông có thể cho biết rõ hơn về vấn đề này?

- Số lượng cơ sở hoạt động chế biến nông sản của Hà Nội rất lớn nhưng nhỏ lẻ, manh mún, công nghệ chế biến chủ yếu là thủ công và bán tự động. Qua khảo sát thì chỉ có khoảng 10% doanh nghiệp có quy trình sản xuất khép kín tự động và khoảng 20% áp dụng tốt chương trình quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm. Khả năng chế biến của một số ngành hàng chưa đáp ứng được nhu cầu, nhất là vào cao điểm của mùa vụ rau, quả... Chủng loại sản phẩm chế biến chưa phong phú. Việc liên kết giữa công nghiệp chế biến với sản xuất nguyên liệu và thị trường tiêu thụ còn lỏng lẻo. Mặt khác, cơ chế chính sách của Nhà nước về đất đai, tín dụng... chưa đủ hấp dẫn để thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực chế biến nông sản.

- Chế biến được xem là giải pháp hữu hiệu khắc phục tình trạng ùn ứ nông sản khi vào vụ thu hoạch, Hà Nội sẽ phát triển ngành công nghiệp chế biến sản phẩm nông nghiệp như thế nào, thưa ông?

- Để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và giải quyết tình trạng nông sản ùn ứ khi vào vụ thu hoạch, Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, chế biến, truy xuất nguồn gốc nông sản, hướng tới mục tiêu trở thành một trong những trung tâm chế biến nông sản sâu, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Theo đó Hà Nội phấn đấu đến năm 2025 có 50% cơ sở sơ chế, chế biến các sản phẩm rau, củ, quả, thịt, trứng, sữa… sử dụng máy móc, trang thiết bị hiện đại, áp dụng công nghệ cao, bảo quản sản phẩm theo quy trình quản lý chất lượng tiên tiến... Đến năm 2030, thành phố sẽ hình thành 15 khu (cơ sở) chế biến nông sản gắn với chuỗi giá trị, áp dụng công nghệ hiện đại, có năng lực cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu; phát triển 1 khu phức hợp chế biến, bảo quản, kiểm định một cửa hỗ trợ sản phẩm xuất khẩu.

- Để tháo gỡ những “điểm nghẽn”, bảo đảm thực hiện những mục tiêu nêu trên trong phát triển công nghiệp chế biến nông sản, theo ông thành phố Hà Nội cần tập trung vào những giải pháp nào?

- Thời gian tới, thành phố Hà Nội sẽ cơ cấu lại ngành công nghiệp chế biến sản phẩm nông nghiệp theo hướng gắn với phát triển vùng nguyên liệu tập trung; đồng thời tiêu thụ sản phẩm trên cơ sở cơ cấu lại vật nuôi, cây trồng... Các doanh nghiệp cần tổ chức liên kết sản xuất trong chuỗi giá trị sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm để nâng cao khả năng cung cấp nguyên liệu cho khâu chế biến, bảo đảm đủ số lượng, chất lượng, ổn định mặt hàng. Các cơ quan chức năng giám sát quá trình sản xuất, thu hoạch, bảo quản; lựa chọn các doanh nghiệp “đầu tàu” có đủ năng lực về vốn, khoa học công nghệ, thị trường… để dẫn dắt chuỗi liên kết.

Đi đôi với tiếp tục tổ chức sản xuất nguyên liệu, phát triển các chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản, thành phố nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách hữu hiệu nhằm khuyến khích đầu tư bảo quản, chế biến nông sản, thu hút ngày càng nhiều doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Đồng thời hỗ trợ cơ sở chế biến nông sản chuyển dịch cơ cấu sản phẩm; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến; nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo đảm an toàn thực phẩm và chú trọng phát triển thị trường, xúc tiến thương mại. Thành phố cũng sẽ tập trung đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho lĩnh vực này đáp ứng với yêu cầu đặt ra.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Nguyễn Tiến Việt