Có cần ban hành quyết định riêng khi chọn nhà thầu kiểm toán?
Ông Phan Việt Hiếu (TPHCM) công tác trong lĩnh vực kiểm toán quyết toán dự án hoàn thành. Hiện ông Hiếu, chủ đầu tư, người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án và cơ quan thẩm tra quyết toán tại địa phương đang có cách hiểu khác nhau về việc lựa chọn nhà thầu kiểm toán độc lập cho dự án. Ông đề nghị cơ quan chức năng giải đáp vấn đề này.
Tại Khoản 1, Điều 9 Thông tư số 10/2020/TT-BTC ngày 20/2/2020 của Bộ Tài chính (có hiệu lực từ ngày 10/4/2020) quy định:
“1. Tất cả các dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng nguồn vốn Nhà nước khi hoàn thành đều phải kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành trước khi trình cấp có thẩm quyền thẩm tra, phê duyệt quyết toán. Các dự án còn lại, người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án xem xét, quyết định việc lựa chọn nhà thầu kiểm toán độc lập để kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành.
Chủ đầu tư tổ chức lựa chọn nhà thầu kiểm toán theo đúng quy định của pháp luật về đấu thầu và ký kết hợp đồng kiểm toán theo đúng quy định của pháp luật về hợp đồng”.
Theo ông Hiếu hiểu, khi người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu (có gói thầu kiểm toán độc lập) tức là người có thẩm quyền đã xem xét, quyết định việc lựa chọn nhà thầu kiểm toán độc lập cho dự án và thể hiện cụ thể vào kế hoạch lựa chọn nhà thầu: Hình thức lựa chọn, giá gói thầu, thời gian lựa chọn nhà thầu… Khi đó chủ đầu tư tổ chức lựa chọn nhà thầu kiểm toán theo đúng kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt và ký kết hợp đồng kiểm toán theo đúng quy định của pháp luật về hợp đồng.
Ông Hiếu, đơn vị chủ đầu tư và người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án cùng hiểu và giải trình với các cơ quan thẩm tra quyết toán tại địa phương như vậy. Tuy nhiên cơ quan thẩm tra yêu cầu người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án phải có văn bản quyết định việc lựa chọn nhà thầu kiểm toán độc lập cho dự án.
Ông Hiếu đề nghị được hướng dẫn, ông, đơn vị chủ đầu tư và người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án đã hiểu và thực hiện đúng quy định hay chưa? Cơ quan thẩm tra quyết toán tại địa phương yêu cầu người có thẩm quyền phải có văn bản quyết định việc lựa chọn nhà thầu kiểm toán độc lập cho dự án có cần thiết không?
Về cách xác định chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán, tại Khoản 1, Điều 20 Thông tư số 10/2020/TT-BTC quy định: “Chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành là chi phí tối đa được xác định trên cơ sở tổng mức đầu tư được duyệt hoặc tổng mức đầu tư điều chỉnh của dự án sau khi loại trừ chi phí dự phòng (sau đây gọi chung là tổng mức đầu tư của dự án sau loại trừ) và tỷ lệ quy định tại bảng định mức chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán”.
Ông Hiếu hỏi, đối với các dự án sau khi phê duyệt dự án và tổng mức đầu tư, trong quá trình triển khai dự án, dự án phát sinh công việc và tiến hành điều chỉnh dự toán/tổng dự toán bằng cách lấy một phần hoặc toàn bộ chi phí dự phòng để phục vụ phát sinh công việc, nghĩa là khi đó dự án đã dùng hết chi phí dự phòng. Như vậy, trường hợp này nếu xác định chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán theo Khoản 1, Điều 20 là dựa trên cơ sở tổng mức đầu tư được duyệt hoặc tổng mức đầu tư điều chỉnh của dự án sau khi loại trừ chi phí dự phòng để xác định thì có phù hợp hay không? Hay được phép dùng dự toán/tổng dự toán để tra định mức vì bản chất đã dùng đến chi phí dự phòng?
Về vấn đề này, Bộ Tài chính trả lời như sau:
Khoản 1, Điều 9 của Thông tư số 10/2020/TT-BTC ngày 20/2/2020 của Bộ Tài chính quy định về quyết toán dự án hoàn thành sử dụng nguồn vốn Nhà nước:
“1. Tất cả các dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng nguồn vốn Nhà nước khi hoàn thành đều phải kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành trước khi trình cấp có thẩm quyền thẩm tra, phê duyệt quyết toán. Các dự án còn lại, người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án xem xét, quyết định việc lựa chọn nhà thầu kiểm toán độc lập để kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành.
Chủ đầu tư tổ chức lựa chọn nhà thầu kiểm toán theo đúng quy định của pháp luật về đấu thầu và ký kết hợp đồng kiểm toán theo đúng quy định của pháp luật về hợp đồng”.
Như vậy, ngoài các dự án nhóm A sử dụng nguồn vốn Nhà nước khi hoàn thành bắt buộc phải kiểm toán báo cáo quyết toán. Đối với các dự án còn lại, trường hợp người có thẩm quyền quyết định phê duyệt đầu tư dự án đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu (có gói thầu kiểm toán độc lập) và tổng dự toán có chi phí cho nội dung kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành thì chủ đầu tư được phép tổ chức lựa chọn nhà thầu kiểm toán theo đúng kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt và ký kết hợp đồng kiểm toán theo đúng quy định của pháp luật về hợp đồng.
Khoản 1, Điều 20 của Thông tư số 10/2020/TT-BTC ngày 20/2/2020 của Bộ Tài chính quy định về quyết toán dự án hoàn thành sử dụng nguồn vốn Nhà nước:
“1. Xác định chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán:
Chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành là chi phí tối đa được xác định trên cơ sở tổng mức đầu tư được duyệt hoặc tổng mức đầu tư điều chỉnh của dự án sau khi loại trừ chi phí dự phòng (sau đây gọi chung là tổng mức đầu tư của dự án sau loại trừ) và tỷ lệ quy định tại bảng định mức chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt quyết toán”.
Như vậy, xác định chi phí kiểm toán độc lập và chi phí thẩm tra, phê duyệt dựa trên cơ sở tổng mức đầu tư được duyệt hoặc tổng mức đầu tư điều chỉnh của dự án sau khi loại trừ chi phí dự phòng.
