CII – Năm Bảy Bảy: Thâu tóm hay hợp tác?

Lần thứ 2, Công ty Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII) đặt quyết tâm thâu tóm Công ty Đầu tư Năm Bảy Bảy (NBB) để điền nốt mảnh ghép còn thiếu trong cấu trúc kinh doanh của mình là lĩnh vực bất động sản.

Quyết tâm của CII

Trong những ngày đầu năm 2017, CII liên tục thu gom cổ phiếu NBB và đến thời điểm cuối tháng 2/2017, CII trở thành cổ đông lớn tại NBB với tỷ lệ sở hữu là 23,81%. Chưa dừng tại đây, ban lãnh đạo CII tuyên bố sẽ tăng tỷ lệ sở hữu tại NBB lên 51%.

Động thái của CII không quá bất ngờ với giới đầu tư. Vì vào năm 2015, CII đã nắm giữ gần 14 triệu cổ phiếu NBB, tương đương với tỷ lệ sở hữu 24,06% vốn và cũng đã đưa ra ý định thâu tóm NBB. Tuy nhiên, thương vụ này đã bị gián đoạn do có sự bất đồng giữa ban lãnh đạo 2 bên và quá trình tái cấu trúc của CII chưa hoàn thành nên đến tháng 3/2016, CII quyết định giảm tỷ lệ sở hữu tại NBB xuống còn 19,99%.

Có khá nhiều yếu tố để CII đặt tiếng nói có trọng lượng tại NBB, trước khi biến doanh nghiệp này thành công ty con để thành lập CII Land nhằm phục vụ cho mảng kinh doanh bất động sản mà hiện CII còn bỏ trống.

CII vốn có thế mạnh trong mảng đầu tư hạ tầng theo hình thức BOT và BT. Trong thời gian gần đây, CII thắng thầu đầu tư hạ tầng tại dự án Thủ Thiêm theo hình thức BT và đổi lại chính quyền TP.HCM đã chấp thuận cho CII sử dụng 5,1 héc ta đất ở khu vực Thủ Thiêm để xây dựng nhà ở, văn phòng và còn có khả năng lên đến 10 héc ta trong thời gian đến. Song song đó, CII đang chuẩn bị triển khai 2 dự án bất động sản với tổng vốn đầu tư lên đến hàng ngàn tỷ đồng.

Và với ba dự án bất động sản trên, theo ông Lê Quốc Bình, Tổng giám đốc CII, lãi ròng của CII trong hai năm 2017 và 2018 sẽ phụ thuộc vào kinh doanh bất động sản. Theo đó, năm 2017, kế hoạch lợi nhuận sau thuế của CII kỳ vọng đạt 1.279 tỷ đồng, trong đó bất động sản chiếm 53% và năm 2018 đạt 1.678 tỷ đồng (bất động sản chiếm 49%).

Tuy nhiên CII không có thế mạnh trong mảng hoạt động này. Do đó, họ cần hợp tác với một doanh nghiệp có kinh nghiệm xây dựng và khả năng tối ưu hóa giá thành. Mặt khác, do hoạt động đa ngành, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư rất lớn, nên CII không thể đủ nguồn lực chia sẻ thêm cho mảng bất động sản. Nhưng để gọi được vốn, CII buộc phải có một công ty con niêm yết trên sàn chứng khoán để minh bạch thông tin. CII hoàn toàn có thể thành lập một công ty mới, nhưng sẽ tốn thời gian hoàn tất thủ tục niêm yết và có khả năng bỏ lỡ cơ hội trong khi thị trường đang tăng trưởng tốt…

Vậy nên NBB là cái tên nằm trong tầm ngắm của CII, do đáp ứng mọi điều kiện đặt ra. Hơn thế, nếu thâu tóm được NBB, CII còn đạt lợi ích kép từ quỹ đất rất lớn ở TP.HCM mà NBB đang sở hữu trong bối cảnh quỹ đất TP.HCM đang ngày càng khan hiếm, đắt đỏ.

Ở chiều ngược lại, những doanh nghiệp về tay CII, kết quả kinh doanh luôn có khả năng tăng đột biến. Công ty Cơ khí điện Lữ Gia (LGC) là một điển hình. Trước khi về CII, tình hình tài chính, kinh doanh của Lữ Gia không khả quan, lợi nhuận rất thấp, chỉ đạt vài tỷ đồng/năm, thậm chí có năm chỉ vài trăm triệu đồng. Nhưng từ năm 2014, trở thành công ty con của CII, Lữ Gia đã có kết quả kinh doanh rất tốt. Trong giai đoạn từ 2014-2016, mỗi năm Lữ Gia đạt lãi ròng trên 300 tỷ đồng. Lý do là CII đã giao toàn bộ mảng kinh doanh hạ tầng cho Lữ Gia đảm nhiệm.

Liệu có phải cứ muốn là được?

Việc thâu tóm Lữ Gia với CII là không quá khó do sự đồng lòng của các cổ đông Lữ Gia muốn sáp nhập với CII để có lối ra tốt hơn sau nhiều năm kinh doanh bết bát, nhưng với NBB, tình hình không đơn giản như vậy.

Theo ông Mai Thanh Trúc, Giám đốc tài chính NBB, CII có thể mua cổ phiếu NBB trên thị trường chứng khoán để tăng tỷ lệ sở hữu mà không cần có sự đồng ý của cổ đông. Và nếu CII quyết tâm thì hoàn toàn có thể đạt mục đích. Điều này khá hợp lý, vì cơ cấu cổ đông của NBB không cô đặc và không ai nắm quyền chi phối hoàn toàn để buộc CII phải đấu trí vất vả. Thế nhưng trước đây, CII vẫn chưa thể thực hiện được kỳ vọng của mình bởi số lượng cổ phiếu NBB giao dịch trên thị trường chứng khoán khá ít. CII đã đề nghị NBB phát hành thêm cổ phiếu với giá cao hơn thị giá để nắm quyền kiểm soát, nhưng lại ràng buộc điều kiện dòng tiền thặng dư không được chia cho cổ đông mà phải giữ lại đầu tư. “Cách làm này của CII nhằm tránh việc cổ phiếu NBB bị làm giá”, ông Trúc giải thích. Tất nhiên cổ đông NBB không phải là những “tay mơ” để CII dễ dàng đạt được mục đích.

Một trong những nhân tố để dễ dàng thâu tóm một công ty là khi tình trạng kinh doanh của công ty đó sa sút khiến cổ đông không muốn nắm giữ cổ phiếu. Theo ông Trúc, trước đây tài chính của NBB gặp khá nhiều khó khăn, một phần do sử dụng tiền vay để tích lũy đất, phần khác, thị trường bất động sản rơi vào chu kỳ thấp điểm, khiến việc bán hàng không theo kế hoạch. Tuy nhiên, NBB vẫn đứng vững do kịp thời tái cấu trúc công ty, thoái vốn khỏi các lĩnh vực ngoài ngành để dành nguồn lực cho dự án bất động sản có tiềm năng, nhằm phục vụ việc phát triển theo hướng bền vững, lâu dài. Hiện nay, hoạt động kinh doanh NBB đã có những chuyển hướng tích cực. Dự án Citygate Tower của NBB đã bán hết hơn 1.000 căn hộ và sẽ ghi nhận doanh thu trong năm 2017. Dự án NBB 3 đã được khách đặt mua 80% căn hộ…

Ngoài ra, NBB còn khá nhiều “của để dành” có khả năng tạo đột biến lợi nhuận trong dài hạn. Trước hết, NBB có quỹ đất sạch, chưa xây dựng 55 héc ta tập trung ở TP.HCM và hơn 250 héc ta tại các tỉnh. Chưa kể NBB còn nhận chuyển nhượng dự án Thủ Thiêm từ CII với diện tích khoảng 6.000 m2, cùng với đó là một mỏ khoáng sản Titan hơn 800 héc ta.

“Việc sở hữu dự án tại Thủ Thiêm là bàn đạp để NBB tiến vào phân khúc bất động sản cao cấp. Mỏ khoáng sản đã xin được giấy phép và sẽ bán cho đối tác trả giá cao nhất. Thực tế trước đây, đã có đối tác trả đến 140 tỷ đồng cho mỏ này, nhưng do CII có ý định thâu tóm NBB, nên đối tác dừng giao dịch”, ông Trúc cho biết.

Thực tế, mối quan hệ giữa CII và NBB không quá xa lạ khi hai bên đã có nhiều mối quan hệ hợp tác trong một số dự án. Ông Trúc cũng cho biết, chiến lược phát triển dự án bất động sản trong thời gian tới sẽ là hợp tác với những đối tác có tiềm lực tài chính, NBB sẽ không tự làm một mình như trước đây. Cách này giúp NBB không bị áp lực về tài chính, san sẻ rủi ro. Nhìn dưới góc độ này, NBB rõ ràng chẳng cần phải về dưới tay một ai đó để làm động lực tăng trưởng. Hiện nay, một nhóm nhà đầu tư nước ngoài gồm: Amersham Industries, Grinling International, Norges Bank cũng đang tích cực thu gom cổ phiếu NBB và NBB cũng đã chuyển đối thành công 5,6 triệu cổ phiếu cho hai nhà đầu tư trong số này. Xem ra CII sẽ còn vất vả trong câu chuyện thâu tóm NBB.

Ẩn số

“Với một loạt mảnh đất vàng mà CII đang sở hữu, họ hoàn toàn chủ động cuộc chơi. CII có thể hợp tác với đối tác lớn để phát triển dự án hoặc thâu tóm công ty bất động sản khác có tiềm lực, thậm chí CII có thể tự phát triển dự án mà không cần đến NBB”, ông Trúc bình luận.

Một yếu tố khác cần tính đến là việc thâu tóm một công ty thường được thực hiện âm thầm để tránh đẩy giá cổ phiếu lên cao. Theo một chuyên gia tài chính (xin phép được giấu tên), CII vừa công bố thông tin, có thể làm vài động tác mua cổ phiếu NBB để làm mồi, khiến nhiều nhà đầu tư khác cũng tăng cường mua hoặc giữ lại để đẩy giá lên. Và khi thị giá cổ phiếu NBB đạt mức lợi nhuận kỳ vọng, CII sẽ bán ra kiếm lời.

Kịch bản này không quá xa lạ với các cổ đông CII, khi họ đã từng chứng kiến ông Lê Quốc Bình liên tục mua vào cổ phiếu CII, chạy đua cùng với Tuấn Lộc nhằm cân bằng tỷ lệ sở hữu để chống thâu tóm. Và khi giá cổ phiếu CII đạt đỉnh, Tuấn Lộc thoái vốn, kiếm hơn 70 tỷ đồng tiền lời từ thương vụ này. Sau khi Tuấn Lộc bán thì ông Lê Quốc Bình cũng nhanh chóng bán gần hết số cổ phiếu CII đang nắm giữ khiến cổ đông CII phản ứng kịch liệt.

Ở một góc độ khác, CII còn là một tay chơi trên thị trường tài chính. Dưới bàn tay của CII, việc thâu tóm một công ty rồi bán lại cho nhà đầu tư khác được thực hiện một cách nhuần nhuyễn theo hình thức mua rẻ bán đắt. Và để có dự án Thủ Thiêm, chính NBB đã mua lại công ty con của CII là Công ty Trường Thuận Phát, đơn vị sở hữu miếng đất 0,6 héc ta ở Thủ Thiêm với giá 450 tỷ đồng. Thương vụ này, CII đã kiếm được khoản lợi nhuận lên đến 150 tỷ đồng.

Đăng Lãm

Doanh Nhân