Chuyện lạ ở Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông: Chưa vận hành đã gần 300 người bỏ việc

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông nhìn từ trên cao.

Không thể nghiệm thu vì thiết bị thiếu xuất xứ

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung vừa trả lời cử tri về tiến độ Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông tại buổi tiếp xúc tại quận Hoàn Kiếm. Theo đó, lãnh đạo thành phố đã làm việc với Phó Giám đốc Công ty Đường sắt 6 Trung Quốc (nhà thầu thi công) và Trưởng ban quản lý Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông của Trung Quốc.

Dự án do Bộ Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, đến nay đã 5 lần lỗi hẹn khai thác thương mại. “Đầu tháng 10, khi Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đi khảo sát. Sau khảo sát đã giao cho tôi và Bộ trưởng GTVT, các đơn vị liên quan, cùng chủ đầu tư rà soát, kiểm tra lại toàn bộ các nội dung thực hiện dự án. Và sớm đưa dự án này vào chạy vận hành sau thời gian chạy thử nghiệm…”, ông Chung nói.

Để vận hành đường sắt Cát Linh – Hà Đông, theo ông Chung, cần Hội đồng nghiệm thu Nhà nước đánh giá, nghiệm thu về an toàn. Để phục vụ nội dung này, Việt Nam đồng ý cho Công ty Đường sắt 6 Trung Quốc cung cấp tài liệu liên quan chứng minh nguồn gốc, xuất xứ toàn bộ thiết bị theo tiêu chuẩn Trung Quốc. Nhưng đến nay tổng thầu chưa cung cấp đầy đủ.

“Mấy ngày qua, Công ty TNHH một thành viên đường sắt Hà Nội đã chạy thử với tần suất như khai thác thương mại. Sau khi chạy đủ 20 ngày, dự án có thể được nghiệm thu. Nếu như mọi việc “suôn sẻ” hết tháng 12 dự án sẽ khai thác thương mại đúng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ…”, Chủ tịch Nguyễn Đức Chung thông tin.

Ông Nguyễn Đức Chung cho biết, trong buổi làm việc với tổng thầu (trưa ngày 15/11), Hà Nội đã nêu rõ quan điểm: Dự án phải chấp hành theo pháp luật của Việt Nam. Tổng thầu phải khắc phục những kiến nghị của kiểm toán đã nêu, từ khâu thiết kế, giải phóng mặt bằng đến thi công.

Liên quan đến Dự án đường sắt Nhổn - Ga Hà Nội, người đứng đầu UBND TP Hà Nội nói: “Không có gì thay đổi thì chậm nhất đến tháng 5/2020 đoàn tàu thứ nhất sẽ được bàn giao tại Việt Nam. Tháng 8/2020 sẽ nhận được 4 đoàn tàu, đến tháng 9/2020 chạy thử và vận hành 8km. Cuối năm 2021 vận hành toàn bộ dự án đường sắt Nhổn - Ga Hà Nội…”.

“Bất kể dự án FDI hay vốn ODA nào hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, cơ quan kiểm toán Việt Nam hoàn toàn có quyền kiểm toán và tổng thầu phải giải trình… Chúng tôi đề nghị, tổng thầu phải phối hợp cung cấp nguồn gốc suất xứ các trang thiết bị theo đúng nội dung hợp đồng đã ký…”, ông Chung nói.

Tàu Cát Linh - Hà Đông chạy thử trên tuyến

Hàng trăm lái tàu, nhân viên bỏ việc

Chủ tịch TP Hà Nội cho biết, sau khi dự án được nghiệm thu sẽ giao cho Công ty TNHH một thành viên đường sắt Hà Nội vận hành khai thác. Để vận hành, Hà Nội đã đào tạo khoảng 1.000 nhân viên, lái tàu. Tuy nhiên, đến nay có khoảng hơn 28% nhân viên, lái tàu bỏ việc do dự án chậm tiến độ.

Đơn vị khai thác cho biết, có 681 người đang tham gia vận hành tuyến đường, chia làm 21 trung tâm, bộ phận, chưa bao gồm nhân viên bảo vệ, vệ sinh tại các ga. Trong đó, 50 nhân viên quản lý thuộc các phòng chức năng như: Quản lý lái tàu; quản lý nhà ga; sửa chữa công trình; vật tư; thiết bị nhà ga; điện lực; thông tin tín hiệu; đường ray; đầu máy toa xe…

Theo ghi nhận của Báo GD&TĐ chiều 18/11, hầu hết các hạng mục xây lắp trên tuyến đường sắt đã hoàn thành. Nhiều thiết bị ở các nhà ga đã được lắp đặt và tàu đã được vận hành chạy thử.

Liên quan đến tiến độ dự án trên, GS.TSKH Lê Huy Bá bày tỏ, dự án đã quá nhiều lần lỡ hẹn để đưa vào vận hành khai thác. Công trình đáng lẽ là niềm tự hào không chỉ của Thủ đô Hà Nội, mà còn của cả nước thì đến nay đang gây thất vọng lớn.

“Đây là bài học sâu sắc trong việc lựa chọn nhà thầu thi công cho các dự án khác. Tiến độ dự án đã ký kết theo hợp đồng thì tổng thầu phải hoàn thành. Chúng ta cần kiên quyết, không né tránh, đốc thúc để dự án hoàn chỉnh đưa vào vận hành, khai thác…”, GS.TSKH Lê Huy Bá nhấn mạnh.

Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông được Bộ GTVT phê duyệt năm 2009. Tổng mức đầu tư hơn 550 triệu USD (gần 8.800 tỷ đồng) từ nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Trung Quốc và vốn đối ứng trong nước. Khởi công tháng 10/2011 với mục tiêu hoàn thành vào tháng 6/2014. Sau đó, dự án lùi tiến và điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 868 triệu USD (18.000 tỷ đồng). Tháng 9/2018, dự án chạy thử nghiệm và lại lùi thời gian vận hành đến tháng 4/2019 nhưng tiếp tục lỡ hẹn. Hà Nội cho rằng, những khó khăn hiện nay của dự án thuộc thẩm quyền giải quyết của các bộ, ngành liên quan.