Chuyện ít biết về Vườn hoa Con cóc của Thủ đô

Trước đây, vườn hoa này từng được đặt tên là vườn hoa Chavassieux. Đây là công trình được người Pháp xây dựng nhằm tưởng nhớ tới Léon Jean Laurent Chavassieux (1848 – 1895), phó Toàn quyền Đông Dương.

Theo tài liệu của Trung tâm lưu trữ Quốc gia I, năm 1897, người Pháp đã mở các cuộc tuyển chọn các bản vẽ thiết kế để xây dựng công trình đài tưởng niệm Léon Jean Laurent Chavassieux trên chính phần mộ của ông ở nghĩa trang cũ của Hà Nội, với tổng kinh phí dự tính là 3250 đồng. Cuối cùng bản thiết kế của Kiến trúc sư Harlay đã được chọn và nhà thầu Guillaume được giao thi công công trình này.

Đài phun nước ở đây cũng được ghi nhận là đài phun nước cổ nhất ở Hà Nội. Ảnh: P.B

Ngày 29/9/1899, Hội đồng Thành phố Hà Nội đã họp bàn việc chọn vị trí dựng đài phun nước tại công trình đài tưởng niệm này với mong muốn nơi đây sẽ trở thành nơi tổ chức các lễ hội và vui chơi của công chúng, đem lại dấu ấn nghệ thuật hấp dẫn cho người Âu và người bản xứ. Sau khi thảo luận, Hội đồng đã quyết định chọn vị trí đài phun nước nằm đối diện với dinh Thống sứ Bắc Kì và giới hạn bởi các đại lộ Henri Rivìere, Courbet và phố Cựu Lâu nay là các phố Ngô Quyền, Lý Thái Tổ và phố Lê Thạch. Kiến trúc sư Harlay là người chịu trách nhiêm chọn nhà thầu và giám sát thi công.

Đài phun nước hình tròn được xây ở giữa vườn hoa, có một trụ đá to hình vuông, cao khoảng 3,5m. Ở giữa và trên trụ đá ấy chính là tiểu sành đựng di hài của Chavassieux. Xung quanh có những con cóc bằng đồng phun nước lên trụ đá, các họa tiết trang trí cổ điển, bắt mắt, đó là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc của phương Đông và phương Tây. Vì thế người Hà Nội quen gọi là vườn hoa Con Cóc. Đặc biệt, ngoài những con cóc bằng đồng ấy còn có hình tượng những con rồng đang chầu hướng về 4 chân trụ đá thể hiện sức mạnh và sự uy nghiêm.

Đến năm 1901, công trình đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Vào đầu thế kỷ 20 một sự kiện được người Hà Nội chú ý đó là vợ chồng vua hề Sác - lô đến hưởng tuần trăng mật tại Khách sạn Metropole. Cặp uyên ương "siêu sao" của thời đại, Sác –lô và nữ minh tinh màn bạc Holywood Paulette Goddard đã nghỉ ở căn phòng Suite (phòng hạng sang) trên lầu ba của tòa khách sạn cổ kính. Người dân Hà Nội khi đó đã kéo đến xem hai người đi dạo trên vườn hoa Con cóc. Ông sánh bước cùng người đẹp trong bộ áo véc chỉnh tề chứ không phải với chiếc mũ phớt, ba -tong, giầy dài quá cỡ...

Sau 1945, vườn hoa được đổi tên thành Vườn hoa Diên Hồng. Cho đến nay, sau hơn 100 năm tồn tại, đài phun nước vẫn giữ được những nét đẹp xưa. Ngày nay vườn hoa Con cóc là địa điểm lý tưởng cho việc chụp ảnh cô dâu chú rể, là nơi vui chơi giải trí, thể dục thể thao của người dân Hà Nội.

P.B