Chuyên gia y tế mách nước: Ba thời điểm vàng siêu âm thai nhi

Theo bác sĩ Phương Lan, Phó Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, việc siêu âm quá nhiều lần khi mang thai là điều không cần thiết và tốn kém cho thai phụ. Các thai phụ nên đi khám thai siêu âm theo lịch hẹn của bác sĩ, đặc biệt không nên bỏ qua 3 “thời điểm vàng” trong siêu âm để phát hiện sớm các bất thường ở thai nhi, để có được tư vấn từ bác sĩ và có một kế hoạch quản lý thai nghén phù hợp. Trong đó, 3 “thời điểm vàng” để siêu âm hiện nay là ở tuổi thai: 12 – 14 tuần (12 tuần), 21 - 24 tuần (22 tuần) và 28 – 32 tuần (32 tuần).

Cụ thể, siêu âm thai nhi ở tuần 12, việc siêu âm sẽ giúp phát hiện sớm các dị tật lớn ở thai nhi như các bất thường về hệ thần kinh trung ương (thai vô sọ, não lộn ngoài,...) hay các bất thường khác như thoát vị rốn, khe hở thành bụng, một số dị tật về chân, tay. Một điều rất quan trọng khi tiến hành siêu âm chẩn đoán và sàng lọc di tật thai nhi ở tuần thứ 12 là đo độ mờ da gáy của thai nhi, để chẩn đoán hội chứng Down sớm nhất.

Siêu âm ở 3 “thời điểm vàng” giúp chẩn đoán, tầm soát bệnh, tật trước sinh cho trẻ hiệu quả.

Thông qua kết quả đo độ mờ da gáy, thai phụ có thể tiếp tục được chỉ định làm một số xét nghiệm khác như chọc dò ối, chọc cuống rốn… để tiếp tục tìm ra bất thường nhiễm sắc thể ở thai nhi. Nếu không thấy bất thường về nhiễm sắc thể sẽ tiến hành theo dõi trên siêu âm. Bởi, độ mờ da gáy còn là những bất thường về mặt hình thái không liên quan đến nhiễm sắc thể và sẽ gây ra những bất thường ở một bộ phận cụ thể, như các bệnh ở tim. Do đó, khi có bất thường về độ mờ da gáy, bác sĩ phải theo dõi tim thai nhi rất kỹ ở trên siêu âm để phát hiện sớm dị tật.

Siêu âm ở tuổi thai 22 tuần là lần siêu âm giúp phát hiện hầu hết các bất thường hình thái ở thai nhi, trong đó có các bệnh lý tim bẩm sinh, đặc biệt là cấu trúc của tim. Bởi bình thường tim có 4 buồng, nhưng nếu có những bất thường như bị bất sản buồng tim (thai nhi chỉ có 3 buồng tim) hoặc thiểu sản buồng tim (kích thước 4 buồng tim không đều) thì mẹ bầu nên bỏ thai nhi. Đồng thời, thai nhi ở tuần 22 này cũng đánh giá được những cấu trúc của tim khác như đảo gốc động mạch. Việc phát hiện sớm đảo gốc động mạch sẽ giúp em bé sau khi ra đời sẽ được phẫu thuật sớm để đảo đúng vị trí các động mạch.

Lần siêu âm lúc thai được 32 tuần là lúc đánh giá sự phát triển của thai trong tử cung, đồng thời cũng là thời điểm khảo sát tiếp một số bất thường khác ở thai nhi. Ở thời điểm thai nhi được 28 tuần đến 32 tuần, việc khám thai vẫn sẽ được bác sĩ theo dõi những dấu hiệu bất thường của thai nhi ở cấu trúc não, phần lồng ngực và phần ổ bụng. Đặc biệt, siêu âm ở thời điểm này còn giúp đánh giá nuôi dưỡng, phát triển của em bé trong tử cung. Đồng thời, nhận biết được tình trạng phát triển của tử cung là nhanh hay chậm, nếu tử cung phát triển chậm sẽ dễ bị suy thai và ngạt thai sau khi đẻ.

Ngoài ra, việc siêu âm ở thời kỳ này còn giúp đánh giá một số khối u tim bắt đầu xuất hiện ở quý thứ 3 của thai kỳ, đánh giá chức năng của tim, với các bệnh thường gặp như hở van tim, hẹp van tim… Siêu âm ở thời kỳ này còn có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh dục của thai nhi như không rõ là nam hay nữ, xuất hiện khối u ở bộ phận sinh dục… “Đối với thai nhi là gái, ở thời điểm này có thể phát hiện u nang buồng trứng ở em bé. Đối với thai nhi là nam, tinh hoàn bắt đầu di chuyển từ trên ổ bụng xuống. Nếu có những dấu hiệu bất thường, cha mẹ sẽ được bác sĩ cảnh báo để theo dõi tiếp sau sinh và có thể tiến hành phẫu thuật can thiệp cho bé sau sinh ở thời điểm sớm nhất”, bác sĩ Phương Lan phân tích.

Minh Khuê