Chuyên gia VCCI và WB nói về minh bạch giá điện
Bộ Công Thương nên công khai thêm từ khâu tính chi phí giá điện đến việc quyết định giá điện. Bởi các phương án giá điện vẫn thuộc danh mục Mật của ngành Công Thương.
Chia sẻ trên diễn đàn Quốc hội chiều 30-5, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết điện là vật tư chiến lược, và an ninh an toàn điện là một cân đối lớn và trọng yếu của nền kinh tế. Chính phủ, Thủ tướng luôn chỉ đạo ngành điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công khai, minh bạch chi phí đầu vào, tăng cường năng lực quản trị, tiết giảm chi phí, giảm tổn thất điện năng.
Chính phủ cũng yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục hoàn thiện văn bản pháp lý, mở rộng phạm vi thị trường bán buôn điện. Đồng thời, rà soát, thiết kế thị trường bán lẻ điện phù hợp với điều kiện Việt Nam, hoàn thiện khung pháp lý hiện hành, thí điểm thị trường bán lẻ điện cạnh tranh vào năm 2021.
Trên cơ sở đề xuất của chuyên gia, người dân, doanh nghiệp, Chính phủ đã giao EVN sớm trình Chính phủ sửa biểu giá điện hợp lý hơn và bảo vệ người có thu nhập thấp và phù hợp với nhu cầu sử dụng điện tăng cao của người dân, bảo đảm hài hòa lợi ích các hộ tiêu dùng điện.
Là chuyên gia nhiều năm tham gia Đoàn kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện hàng năm do Bộ Công Thương tổ chức, ông Nguyễn Minh Đức, Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có những chia sẻ về minh bạch giá điện.
Ông Đức cho biết, hiện nay, các quy định về về biểu giá điện đã được nêu trong Quyết định 28 của Thủ tướng. Bộ Công Thương cũng đã có thông tư quy định tương đối rõ về cách tính giá điện. “Công thức tính giá điện khá rõ ràng so với những gì dư luận đang có ý kiến”- Đại diện VCCI nói.
Chính phủ đã giao EVN sớm trình Chính phủ sửa biểu giá điện hợp lý hơn và bảo vệ người có thu nhập thấp.
Theo ông Đức, hàng năm Bộ Công Thương tổ chức đoàn kiểm tra chi phí giá thành. Đoàn kiểm tra gồm đại diện Bộ Tài chính, Lao động – Thương binh và Xã hội, Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, VCCI, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam.
Quá trình kiểm tra, ông Đức đánh giá là khá nghiêm túc. Theo đó, đoàn kiểm tra yêu cầu báo cáo các số liệu, rồi kiểm tra số liệu đó có khớp không. “Các số liệu đó dựa trên báo cáo của Công ty kiểm toán Deloite – một trong 4 hãng kiểm toán hàng đầu thế giới. Đoàn kiểm tra chỉ xác định có khoản nào không phù hợp được tính vào giá điện hay không; hay các mục có chuẩn không. Những năm qua, Công ty kiểm toán Deloite đã tham gia kiểm toán tài chính của EVN. Họ có báo cáo kiểm toán và chịu trách nhiệm trên báo cáo ấy, rằng những con số đó là chính xác, đúng nghiệp vụ kiểm toán”- Ông Đức tiết lộ.
Theo ông Đức, đoàn kiểm tra tiến hành làm việc trong 2-3 tuần ở một số địa phương. Mỗi đợt kiểm tra, đoàn được tiếp cận rất nhiều tài liệu về ngành điện đến từng chi tiết con số. Chẳng hạn như chi tiết các khoản vay, chi phí mua điện của từng nhà máy, phí nhân công, tiền ăn của công nhân,…Sau khi hoàn tất kiểm tra, Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) tổ chức họp báo công bố các loại chi phí đó.
Ông Nguyễn Minh Đức cũng cho rằng có rất nhiều điểm ngành điện đã công khai minh bạch, đặc biệt là công thức tính giá. Tuy nhiên, ngành điện vẫn còn không gian để minh bạch hơn rất nhiều. Do đó, ông Đức kiến nghị Bộ Công Thương nên công khai thêm từ khâu tính chi phí giá điện đến việc quyết định giá điện. Bởi các phương án giá điện vẫn thuộc danh mục Mật của ngành Công Thương.
Trong khi đó, ông Franz Gerner, trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam chia sẻ, trong số các quốc gia đang phát triển, Việt Nam là một trong những nước có thị trường năng lượng phát triển thành công nhất trên thế giới. Trong suốt vài thập kỷ qua, tiếp cận điện năng đã tăng từ mức 50% vào năm 1996 lên 99,6% vào năm 2018.
Vừa qua, WB đã hỗ trợ chiến lược tài chính bền vững cho EVN. Ban Năng lượng toàn cầu của WB cũng đã hỗ trợ quá trình xếp hạng tín dụng của EVN, giúp đơn vị này được xếp hạng nhà phát hành nợ (Issuer Default Rating, IDR) mức ‘BB’ với ‘Viễn cảnh Ổn định’ về vay nợ dài hạn bằng ngoại tệ.
Đánh giá về mức độ minh bạch của EVN, đại diện WB khẳng định, EVN đã cung cấp báo cáo tài chính hàng năm cho ngân hàng và tổ chức tài chính khác. Các báo cáo được lập theo Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế, được kiểm toán bởi công ty kiểm toán quốc tế thuộc Big4 trước ngày 30-6 hàng năm.
“Chất lượng của báo cáo này được WB chấp nhận. EVN cũng được các tổ chức xếp hạng tín dụng đánh giá về khả năng phát hành trái phiếu doanh nghiệp và những kết quả này đều đã được công bố. Chúng tôi cũng biết rằng Bộ Tài chính yêu cầu EVN công bố báo cáo tài chính được lập theo chuẩn mực Kế toán Việt Nam hàng năm. Các ngân hàng đang hợp tác với Bộ Tài chính để các doanh nghiệp nhà nước lớn như EVN sử dụng Báo cáo tài chính quốc tế nhằm cải thiện thêm tính minh bạch của các thông tin tài chính”- Ông Franz Gerner nhấn mạnh.
