Chuyên gia VCCI: Chất lượng văn bản ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp

Chính sách thay đổi sau một đêm khiến doanh nghiệp gặp rủi ro

Theo ông Tuấn, trong việc thực thi pháp luật, đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước, có một yêu cầu rất quan trọng đó là tính dự đoán trong việc ban hành thực thi pháp luật. “Làm sao để các nhà đầu tư không phải sau một đêm dậy phải đối diện với một kế hoạch hoàn toàn khác khiến việc kinh doanh của họ sụp đổ. Đây là một điều rủi ro mà chắc hẳn nhiều doanh nghiệp ở đây cảm nhận được” - ông chia sẻ.

Kết quả cuộc điều tra năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) do VCCI thực hiện với hơn 10.000 doanh nghiệp cho thấy, đối với doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và vừa, khó khăn lớn nhất là tiếp cận nguồn lực như đất đai, vốn, mặt bằng kinh doanh, tiếp cận thị trường và khách hàng. Nhưng đối với những doanh nghiệp lớn, khó khăn lớn nhất là về thay đổi chính sách cũng như thủ tục hành chính.

“Tính ổn định chắc chắn trong xây dựng chính sách là rất quan trọng. VCCI nhận được rất nhiều đơn kêu cứu. Nhiều doanh nghiệp phàn nàn rằng 4-5 năm nay, họ kinh doanh vẫn vậy, mà bây giờ các quy định lại thay đổi ảnh hưởng đến việc kinh doanh của họ vào khoảng thời gian cả trước và sau khi quy định thay đổi” - ông Tuấn cho biết.

Ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh tầm quan trọng của tính ổn định trong xây dựng chính sách

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Cung cũng cho rằng, một trong những điểm đang “trói” doanh nghiệp là khó tiên đoán trong thực thi luật pháp. Điều này dẫn đến thực trạng quyền tự do kinh doanh có cải thiện nhưng an toàn thì chưa được cải thiện. Ông Cung thẳng thắn chỉ ra, do sự thiếu an toàn trong hoạt động kinh doanh nên ứng xử về đầu tư vẫn thiên về ngắn hạn, nhỏ lẻ và không thể mang tính chiến lược dài hạn được.

Thay đổi chính sách phải được đánh giá tác động chính xác

Lo ngại các doanh nghiệp dễ bị thua ngay trên sân nhà trong bối cảnh thực thi hàng loạt các hiệp định thương mại tự do (FTA) với trọng tâm là CPTTP và EVFTA, các chuyên gia khuyến nghị các nhà hoạch định chính sách cần tuân thủ các cam kết quốc tế để đảm bảo sự tương thích giữa các văn bản pháp lý trong nước và các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Bởi bất kỳ thay đổi nào về chính sách, đặc biệt với các đề xuất tăng thuế, cũng có thể tạo ra mối lo ngại hoặc nghi ngờ về thiện chí của Việt Nam khi tham gia các hiệp định thương mại tự do đa phương này.

Với góc độ nhà đầu tư nước ngoài, Trưởng Nhóm công tác Thuế và Hải quan (Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) Mark Grillin kiến nghị, cơ quan soạn thảo chính sách cần xác định các đối tượng liên quan, đảm bảo có sự tham gia của họ trong suốt quá trình xây dựng chính sách, hiểu rõ mức độ ảnh hưởng lợi ích của chính sách đối với các bên liên quan, để loại trừ việc chính sách chỉ phục vụ lợi ích của một hoặc một số nhóm mà gây ra những rủi ro, thiệt hại cho các nhóm còn lại.

Toàn cảnh Hội thảo

Đồng quan điểm với ông Grillin, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam Nguyễn Tiến Vỵ thông tin về kết quả nghiên cứu do Hiệp hội phối hợp với một cơ quan nghiên cứu kinh tế đầu ngành nhằm đánh giá tác động của những đổi mới trong chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với doanh nghiệp trong ngành và kinh tế nói chung.

Dựa trên cơ sở nghiên cứu, Hiệp hội chỉ ra rằng phần thu từ việc áp thuế tiêu thụ 10% đối với nước giải khát có đường không thể đạt 5.000 tỷ đồng như cơ quan soạn thảo đã dự tính, mà việc áp thuế này thậm chí còn ảnh hưởng tới 21 ngành hàng khác, tác động đến nông dân trồng mía địa phương, người tiêu dùng và các ngành kinh tế khác. Vì vậy, Hiệp hội đã kiến nghị các cơ quan nhà nước xem xét và nghiên cứu lại để đưa ra dự luật phù hợp trong thời gian tới.

Theo Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) Nguyễn Thị Thu Trang, khi pháp luật Việt Nam được định dạng trong khuôn khổ cam kết quốc tế thì có một điều rất tốt là pháp luật Việt Nam có thể đi theo những chuẩn mực, xu hướng chung, từ đó chúng ta có được hệ thống pháp luật chất lượng. Ngoài ra, thông qua các cam kết về minh bạch và thực thi cũng làm cho hiệu quả thi hành pháp luật tốt hơn để đến cuối cùng là quyền và lợi ích của các bên thực thi pháp luật được bảo vệ tốt hơn.

“Các cam kết này đặt ra quy định về việc minh bạch trong quá trình soạn thảo pháp luật. Soạn thảo là phải lấy ý kiến các đối tượng liên quan trong vòng bao nhiêu ngày và đảm bảo số ngày từ khi ban hành đến khi có hiệu lực. Trong quá trình thực thi thì phải được hướng dẫn cụ thể” - bà Trang cho biết.

P.V