Chuyên gia Thái Lan đánh giá cao chiến lược gạo của Việt Nam

Theo đó, Việt Nam, nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, trong tháng này đã có một động thái khá bất ngờ khi bắt đầu nhập khẩu ngũ cốc từ Ấn Độ. Chuyên gia Thái Lan đánh giá rằng, việc Việt Nam nhập khẩu gạo Ấn Độ rẻ hơn để đáp ứng nhu cầu trong nước trong khi tiết kiệm sản lượng đang được mức giá cao nhất trong nhiều năm cho thị trường xuất khẩu. Giá gạo Việt Nam gần đây đang cao hơn giá gạo Thái Lan, vốn thường thu hút được mức giá cao. Một lý do là Việt Nam đã ký Hiệp định Thương mại tự do với EU, mở ra cánh cửa vào thị trường châu Âu đầy tiềm năng. Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) được ký kết gần đây cũng sẽ mở ra nhiều thị trường hơn cho gạo giá cao hơn.

Việt Nam đang ở vị thế tốt để tận dụng những cơ hội này, đã nỗ lực cải thiện chất lượng và chủng loại gạo của mình. Ngoài việc sản xuất ra nhiều loại gạo thơm chất lượng cao, các nhà nghiên cứu Việt Nam cũng đã và đang phát triển các giống lúa gạo hướng đến xu hướng thị trường, chẳng hạn như gạo trắng mềm, cũng như tổ chức lại phương thức sản xuất, cải thiện an toàn thực phẩm và quản lý chất lượng, và tăng năng suất. Những nỗ lực này đã dẫn đến năng suất cao hơn, nhận diện thương hiệu tốt hơn và được toàn cầu khen ngợi, chẳng hạn như giành được giải loại gạo ngon nhất tại Hội nghị Thương mại gạo thế giới năm 2019 và đứng thứ hai sau Thái Lan vào năm ngoái.

Thái Lan từng giữ vị trí là nước xuất khẩu gạo lớn nhất nhất thế giới nhưng hiện đã tụt xuống vị trí thứ ba sau Ấn Độ và Việt Nam. Chuyên gia Thái Lan cho rằng, nước này cần học hỏi cách Việt Nam điều chỉnh thương mại để phù hợp với diễn biến thị trường. Gạo Thái Lan đã không còn được ưa chuộng trong những năm gần đây khi người tiêu dùng chuyển sang các loại gạo mềm hơn. Nước này có nguy cơ tụt xuống vị trí thứ năm trong thập kỷ tới nếu không phát triển một chiến lược gạo dài hạn đa dạng và cạnh tranh hơn.

Có một số dấu hiệu tích cực cho thấy, các nhà hoạch định chính sách đang bắt đầu hành động. Năm ngoái, Bộ trưởng Thương mại Thái Lan Jurin Laksanawisit đã công bố chiến lược 5 năm nhằm đẩy nhanh sự phát triển của 12 giống lúa mới: 4 loại gạo trắng kết cấu cứng, 4 loại gạo trắng kết cấu mềm, 2 loại gạo thơm Hom Mali của Thái Lan, và hai giống lúa dinh dưỡng cao.

Tuy nhiên, Thái Lan sẽ cần phải làm nhiều hơn nữa để giành lại ngôi vị nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Để đánh giá từ kinh nghiệm của Việt Nam, toàn bộ chuỗi cung ứng cần được xem xét. Năng suất của Thái Lan cũng tụt hậu so với các đối thủ cạnh tranh trong khu vực trong nhiều năm - năng suất lúa địa phương khoảng 450 kg/rai (rai là tiếng Thái Lan, đơn vị đo diện tích tương đương 1.600m2) so với 960kg của Việt Nam và 2 tấn của Trung Quốc. Chuyên gia phân tích cũng cho rằng, có một cách để Thái Lan tìm ra lối thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế do Covid-19 gây ra là xây dựng lợi thế với tư cách là một quốc gia sản xuất lương thực bằng cách gia tăng giá trị và nâng cao hiệu quả. Gạo sẽ là mặt hàng tốt nhất để bắt đầu.

Việt Dũng