Chuyển đổi hình thức đầu tư ba dự án cao tốc Bắc-Nam
Ba dự án thành phần đoạn tuyến cao tốc Bắc-Nam: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây được Chính phủ trình Quốc hội để chuyển đổi hình thức đầu tư, từ hình thức thức PPP sang đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công.
Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể tại phiên họp sáng 9-6
NDĐT- Ba dự án thành phần đoạn tuyến cao tốc Bắc-Nam: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây được Chính phủ trình Quốc hội để chuyển đổi hình thức đầu tư, từ hình thức thức PPP sang đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công.
Sáng 9-6, Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.
Theo đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, quyết định chuyển đổi hình thức đầu tư từ hình thức thức PPP sang đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công đối với ba dự án đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây.
Tại Tờ trình, Chính phủ điều chỉnh tổng mức đầu tư của Dự án là 100.816 tỷ đồng, bao gồm: Vốn NSNN là 78.461 tỷ đồng, gồm 55.000 tỷ đồng đã bố trí theo Nghị quyết số 52/2017/QH14; phần vốn còn thiếu (23.461 tỷ đồng) Chính phủ sẽ tổng hợp, báo cáo Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Đầu tư công. Vốn huy động ngoài ngân sách là 22.355 tỷ đồng.
Chính phủ đề nghị Quốc hội giao tổ chức triển khai thực hiện toàn bộ các dự án thành phần bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật. Bảo đảm tiến độ hoàn thành các dự án thành phần đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công trong năm 2022, riêng dự án cầu Mỹ Thuận 2 hoàn thành trong năm 2023; hoàn thành các dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP trong năm 2023.
Phiên họp toàn thể tại Hội trường sáng 9-6, Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XIV
Đồng thời, Chính phủ kiến nghị được giao điều hành kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 và kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2020 bảo đảm bố trí đủ nhu cầu vốn để triển khai toàn bộ các dự án thành phần của Dự án; chịu trách nhiệm bố trí vốn của Kế hoạch đầu tư công trung hạn và kế hoạch vốn hằng năm cho đến khi Dự án hoàn thành.
Chính phủ xây dựng phương án thu phí để thu hồi vốn nhà nước tại các dự án thành phần đầu tư công sử dụng 100% vốn đầu tư công, quyết định theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định đối với những nội dung vượt thẩm quyền.
Chính phủ đề nghị trong trường hợp đấu thầu không lựa chọn được nhà đầu tư hoặc sau sáu tháng (kể từ thời điểm ký kết hợp đồng dự án) nhà đầu tư không huy động được nguồn vốn tín dụng để triển khai dự án thì báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định chuyển đổi hình thức đầu tư các dự án thành phần.
Về sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án, Chính phủ cho rằng Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông là tuyến huyết mạch, có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, việc hoàn thành và sớm đưa vào khai thác sẽ tạo đà tăng trưởng cho nền kinh tế. Việc chuyển đổi hình thức đầu tư sang đầu tư công sẽ giải quyết triệt để khó khăn về huy động vốn tín dụng, bảo đảm tiến độ hoàn thành theo Nghị quyết số 52/2017/QH14 của Quốc hội. Đồng thời giải quyết được “mục tiêu kép” về đẩy nhanh tiến độ và giải ngân vốn đầu tư công, hỗ trợ mặt cầu cho tăng trưởng GDP, đồng thời đem lại hiệu quả lớn về kinh tế - xã hội, tác động lan tỏa đến nhiều ngành, lĩnh vực, địa phương và vùng kinh tế.
Đánh giá tác động sau điều chỉnh, Chính phủ cho rằng bên cạnh những tác động tích cực, việc chuyển đổi hình thức đầu tư cũng có những hạn chế nhất định như: Sử dụng nhiều hơn vốn đầu tư công; Ảnh hưởng đến doanh thu các dự án PPP trên Quốc lộ 1 và các tuyến song hành; Tác động đến việc huy động nguồn lực xã hội…
Tại Báo cáo Thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho thấy, đa số ý kiến thành viên Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với sự cần thiết phải điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ và thống nhất chuyển đổi ba dự án thành phần từ đầu tư theo phương thức PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công và tiếp tục thực hiện đầu tư theo phương thức PPP đối với năm dự án thành phần còn lại.
Việc lựa chọn các dự án thành phần nêu trên cũng phù hợp khi dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết đến nay không có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển. Do đó, cần thiết phải chuyển đổi. Đối với việc lựa chọn dự án Mai Sơn - Quốc Lộ 45 và dự án Phan Thiết - Dầu Giây, mặc dù đã có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, tuy nhiên do hai dự án thành phần này có tỷ lệ vốn nhà nước tham gia ít, cần huy động số vốn lớn, nhất là vốn tín dụng. Vì vậy, việc lựa chọn được nhà đầu tư có thể gặp khó khăn. Việc chuyển đổi hai dự án thành phần này sang hình thức đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công sẽ bảo đảm khả năng thành công cho các dự án thành phần này; đây cũng là hai dự án kết nối các trung tâm kinh tế lớn của đất nước là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, giải quyết được tình trạng quá tải trên tuyến Quốc lộ 1 đoạn Dầu Giây - Phan Thiết (Quốc lộ 1 có hai làn xe). Ngoài ra, theo dự báo, nhu cầu vận tải của hai dự án thành phần này rất lớn, khả năng nhượng quyền thu phí để thu hồi vốn nhà nước đối với hai dự án thành phần này tính khả thi cao. Tuy nhiên, nếu các dự án này được lựa chọn chuyển đổi thì tổng vốn ngân sách nhà nước cần bổ sung sẽ rất lớn (23.461 tỷ đồng). Ngoài ra, cả ba dự án thành phần nêu trên nếu được chuyển đổi sẽ thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia do sử dụng vốn đầu tư công lớn hơn 10 nghìn tỷ đồng, vì vậy, cần thực hiện theo quy định là dự án quan trọng quốc gia quy định tại Luật Đầu tư công.
Bên cạnh đó, một số ý kiến khác đề nghị chỉ nên chuyển đổi dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết là dự án không có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, đối với các dự án còn lại cần tiếp tục thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo đúng Nghị quyết 52. Tại kỳ họp thứ 8, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật PPP nhằm tạo cơ chế huy động các nguồn lực cho phát triển kết cấu hạ tầng, nhưng nay lại đề xuất chuyển đổi một số dự án PPP là mâu thuẫn với mục tiêu xây dựng dự án Luật PPP, nhất là việc đề xuất nội dung này tại cùng kỳ họp xem xét thông qua dự án Luật PPP. Mặt khác, việc lựa chọn dự án Mai Sơn - Quốc Lộ 45 và dự án Phan Thiết - Dầu Giây để chuyển đổi là chưa hợp lý vì hai dự án này có tiềm năng, khả thi nhất để thực hiện theo hình thức PPP và đến nay đã được một số nhà đầu tư có tiềm lực quan tâm.
Tại Báo cáo Thẩm tra cũng chỉ ra rằng có ý kiến quan ngại việc điều chỉnh phương thức đầu tư đối với hai dự án thành phần này sẽ ảnh hưởng tới việc thực hiện được chủ trương huy động các nguồn lực của xã hội để tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông trong giai đoạn tới.
