Chương trình khuyến công quốc gia phải bắt nhịp nền kinh tế hội nhập

Tạo gam màu sáng cho công nghiệp nông thôn

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đánh giá: Những năm qua, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực khuyến công đã từng bước được hoàn thiện. Vai trò của các cơ quan quản lý Nhà nước về Công Thương địa phương theo đó được nâng cao một bước, tạo sự gắn kết chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp (DN), cơ sở công nghiệp nông thôn (CNNT). Đặc biệt, hệ thống tổ chức thực hiện công tác khuyến công được thiết lập, dần ổn định và hoạt động hiệu quả. Các trung tâm khuyến công được quan tâm đầu tư về bộ máy và cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc. Từ đó, Chương trình KCQG dần phát huy hiệu quả và tạo được những dấu ấn lớn trong phát triển công nghiệp ở khu vực nông thôn cũng như góp sức vào tăng trưởng sản xuất chung của toàn ngành công nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đề nghị: Chương trình khuyến công quốc gia giai đoạn tới phải bắt nhịp được nền kinh tế hội nhập và phù hợp với các chiến lược phát triển kinh tế

Số liệu từ Cục Công Thương địa phương cho thấy, tổng kế hoạch kinh phí KCQG 5 năm vừa qua (2014-2018) của cả nước là 481,407 tỷ đồng. Nguồn kinh phí này thu hút tới gần 2.300 tỷ đồng vốn đối ứng từ các đơn vị thụ hưởng, trung bình cứ 1 đồng vốn khuyến công thu hút được 4,78 đồng vốn đầu tư từ cơ sở CNNT. Đây là con số đáng ghi nhận về hiệu quả của chương trình. Cục CTĐP và các địa phương đã hỗ trợ một cách toàn diện cho các cơ sở CNNT từ sản xuất, hoàn thiện sản phẩm, cho tới mở rộng thị trường. Từ đó, đã cải thiện năng lực sản xuất và tạo nhiều gam màu sáng cho ngành CNNT cả nước.

Hà Nội là một điển hình, ông Nguyễn Doãn Toản - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội - cho hay: Giai đoạn vừa qua, khuyến công đã được lồng ghép với các chương trình khác nhằm huy động thêm nguồn lực thực hiện. Ngoài kinh phí của thành phố, chương trình đã thu hút thêm trên 100 tỷ đồng vốn từ các cơ sở CNNT cho triển khai thực hiện các đề án. Năm 2018, giá trị sản xuất CNNT của thành phố đã đạt 98.000 tỷ đồng, tạo ra 1.500 mẫu sản phẩm mới, tạo việc làm cho 430.000 lao động với thu nhập ổn định 50 triệu/người/năm. “Kết quả trên đã chứng minh tính đúng đắn, thiết thực của khuyến công và vai trò nổi bật của Bộ Công Thương trong tham mưu với Đảng, Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp cũng như công tác chỉ đạo các địa phương trên cả nước triển khai thực hiện”, ông Nguyễn Doãn Toản nhấn mạnh.

Ông Cao Đức Phát - Phó Trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương: Khuyến công là giải pháp phát triển kinh tế ở khu vực nông thôn

Tương tự, Lâm Đồng là địa phương được biết đến với hình thức hỗ trợ vốn có thu hồi. Hình thức này đã giúp khuyến công Lâm Đồng thu hút vốn đối ứng gấp 4 lần so với vốn ngân sách hỗ trợ. Nguồn kinh phí của cơ sở thụ hưởng luôn chiếm 60% trong tổng kinh phí thực hiện các đề án. 5 năm qua, số lượng cơ sở CNNT trên địa bàn tỉnh đã tăng thêm 500 cơ sở; 230 biên bản ghi nhớ hợp tác phân phối sản phẩm, 110 hợp đồng mua bán giữa các DN CNNT trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng với các DN tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… đã được ký kết.

Có thể thấy, Chương trình KCQG giai đoạn 2014-2018 đã phát huy tốt hiệu quả. Như lời ông Cao Đức Phát - Phó Trưởng ban thường trực Ban Kinh tế Trung ương - dưới sự góp sức của công tác khuyến công, 10 năm qua, giá trị sản xuất CNNT tăng 12,7%/năm, cao hơn mức tăng trưởng chung của ngành công nghiệp. Công tác khuyến công là giải pháp cần thiết và quan trọng để phát triển ngành nghề và kinh tế khu vực nông thôn.

Để đạt được kết quả trên, ngành Công Thương đã có nhiều cố gắng trong xây dựng hệ thống cơ chế, chính sách và triển khai chương trình. Trong đó quan trọng nhất là hình thành được hệ thống khuyến công từ Trung ương đến địa phương; hình thành cơ chế vận hành hệ thống khuyến công; triển khai số lượng lớn dự án với nhiều nội dung thiết thực, nhất là ở khu vực nông thôn.

Ông Nguyễn Hữu Quý- Tổng Biên tập Báo Công Thương nhấn mạnh: Công tác truyền thông đóng vai trò quan trọng trong phổ biến chính sách mới cũng như tuyên truyền kịp thời về hiệu quả của khuyến công

Bên cạnh đó, công tác thông tin tuyên truyền sâu rộng đã đưa chính sách khuyến công tới gần hơn với các DN, cơ sở sản xuất CNNT. Riêng Báo Công Thương, với lợi thế có nhiều ấn phẩm, được phát hành rộng rãi đã thông tin kịp thời những văn bản, chính sách mới và hiệu quả đạt được của Chương trình KCQG cũng như thành quả của công tác khuyến công các địa phương. “Hoạt động tuyên truyền về khuyến công của Báo Công Thương đã không chỉ thực hiện chức năng thông tin đơn thuần mà còn đóng góp vai trò định hướng nhân dân, góp phần điều chỉnh tư duy, phương thức sản xuất kinh doanh của các tổ chức cá nhân đầu tư sản xuất CNNT”, ông Nguyễn Hữu Quý - Tổng Biên tập Báo Công Thương khẳng định tại hội nghị.

Phù hợp với các chiến lược phát triển kinh tế

Mặc dù mới đi được hơn nửa chặng đường và đã đạt những kết quả rõ ràng, tuy nhiên Chương trình KCQG vẫn được chỉ ra một số hạn chế cần khắc phục. Ông Nguyễn Minh Toại, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Cần Thơ chỉ ra: Nghị định số 45/2012/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ về khuyến công quy định, chỉ các đối tượng nằm trên địa bàn nông thôn, vùng sâu vùng xa được hưởng chính sách khuyến công. Trong khi những đơn vị ở cấp quận, có nhu cầu, năng lực triển khai thực hiện đầu tư lại không được hỗ trợ. Nghị định cũng quy định giao cho chính quyền địa phương cân đối ngân sách, trong trường hợp địa phương không thực hiện được dẫn tới không thể triển khai công tác khuyến công ở địa phương.

Ông Nguyễn Thanh Hải - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ cũng băn khoăn: Với nguồn lực hạn chế, Chương trình KCQG những năm trước chủ yếu dồn vào thực hiện một số nội dung như đầu tư đổi mới công nghệ sản xuất, tham gia hội chợ triển lãm. Tuy nhiên, nguồn vốn của chương trình rất hạn chế so với nhu cầu, cần sự căn cơ trong thực hiện cũng như cần xây dựng mô hình hỗ trợ trong tổng thể, chứ không phải chỉ chạy theo chuỗi nào đó.

Các đại biểu thăm quan khu vực trưng bày sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu

Trên thực tế, nguồn lực triển khai chương trình thấp vẫn luôn là điểm nghẽn của Chương trình KCQG suốt những năm qua. Chia sẻ với báo giới bên lề hội nghị, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho hay: Tính trung bình, kinh phí dành cho Chương trình KCQG 5 năm vừa qua rất hạn chế, chỉ khoảng 130 tỷ đồng/năm, được chia cho 63 tỉnh, thành phố. Tại các địa phương, việc triển khai nguồn lực hỗ trợ này cũng là vấn đề đáng nói, có những địa phương linh hoạt sáng tạo trong thực hiện đã thu hút thêm vốn từ các nguồn khác nhưng cũng có những địa phương vốn bị teo lại, chương trình không được coi trọng.

Chương trình KCQG đã đi được hơn nửa chặng đường, để có thể xây dựng định hướng cho chương trình trong giai đoạn tới, Bộ Công Thương sẽ nhìn nhận, đánh giá lại về KCQG trong tổng thể về chính sách phát triển quốc gia nhất là chiến lược hội nhập quốc tế cũng như các chiến lược phát triển kinh tế khác của đất nước. Xác định rõ vai trò của công nghiệp quốc gia, trong đó có công nghiệp địa phương, từ đó định vị vai trò KCQG. Tiếp đó, hoàn thiện các khung khổ pháp lý; nâng cao chất lượng của đội ngũ nhân lực thực hiện công tác khuyến công, đặc biệt là trong phối hợp tổ chức để tạo ra những liên kết ngang và liên kết dọc với các ngành nghề, hiệp hội cũng như các chương trình liên quan.

“Bối cảnh kinh tế mới đang thay đổi, nếu không đánh giá lại chương trình để đổi mới cả về nội dung, hình thức gắn với chất lượng, hội nhập, khả năng cạnh tranh thì KCQG không phát huy được vai trò. Chính vì vậy, đây sẽ là nội dung quan trọng Bộ Công Thương tập trung đổi mới trong thời gian tới, đặc biệt là xây dựng kế hoạch và chiến lược trong giai đoạn 2021 – 2030”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Sau đây là một số hình ảnh tại hội nghị:

Toàn cảnh hội nghị

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trả lời phỏng vấn của các cơ quan truyền thông

Ông Cao Đức Phát và ông Ngô Quang Trung- Cục trưởng Cục Công Thương địa phương thăm gian hàng trưng bày sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu trong khuôn khổ hội nghị

Gian hàng trưng bày sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu trong khuôn khổ hội nghị thu hút sự quan tâm của đông đảo các đại biểu

Chương trình KCQG giai đoạn 2021-2030 đã được Cục Công Thương địa phương xây dựng với định hướng chú trọng phát triển CNNT theo chiều sâu, góp phần tạo bước đột phá trong nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp ở các địa phương.

Việt Nga- Cấn Dũng- Bùi Hùng