Gia tăng khả năng thích ứng, hạn chế rủi ro phòng vệ thương mại khi tham gia FTAs

Cùng với sự phát triển của thương mại toàn cầu, các biện pháp phòng vệ thương mại cũng ngày càng được các nước sử dụng nhiều hơn. Nhìn rộng ra, trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều FTA, rủi ro bị điều tra phòng vệ thương mại cũng gia tăng theo. Chính vì vậy, doanh nghiệp Việt cần chủ động thích ứng, hạn chế rủi ro trong giao thương quốc tế từ FTAs.

Sức"nóng" nhìn từ ngành thép

Ngày 13/12, Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công thương tổ chức tọa đàm trực tuyến “Rủi ro phòng vệ thương mại khi tham gia các FTA - Nhìn từ vụ việc Mexico điều tra chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ Việt Nam”.

Tọa đàm được tổ chức trong bối cảnh Mexico khởi xướng điều tra chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ Việt Nam từ tháng 10 năm 2021. Đây là vụ kiện phòng vệ thương mại đầu tiên của Mexico nhằm vào hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam; cũng là vụ việc phòng vệ thương mại đầu tiên một nước thành viên Hiệp định đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) điều tra Việt Nam sau khi hiệp định này có hiệu lực, với quãng thời gian điều tra khá dài, khoảng 10 tháng (tương đương 210 ngày), có thể gia hạn thêm theo quy định của Mexico.

Đại diện Bộ Công thương, Hiệp hội Thép Việt Nam, Đại học Ngoại thương tham gia phát biểu ý kiến tại tọa đàm. Ảnh: PV

Ông Nghiêm Xuân Đa - Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho hay, từ khi CPTPP có hiệu lực từ 14/1/2019, kim ngạch xuất khẩu nói chung của Việt Nam sang thị trường Mexico tăng trưởng mạnh mẽ, trong 10 tháng của năm 2021 đạt 2,5 tỷ USD, tăng 18,6% so với cùng kỳ năm trước.

Đối với sản phẩm thép, trong 3 năm gần đây, đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc. 10 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu thép sang Mexico đã vượt con số 700 nghìn tấn, với giá trị gần 800 triệu USD.

Số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam cho thấy, xuất khẩu thép của Việt Nam sang thị trường này chiếm 6% về lượng, 8% về giá trị trong 10 tháng đầu năm 2021, tăng gấp đôi so với năm 2020, lần lượt là 3% và 4%.

Hoạt động bốc xếp thép xuất khẩu. Ảnh: TL minh họa

“Khi chúng ta thâm nhập sâu vào thị trường này cũng như các thị trường FTAs, việc đối mặt với các vụ kiện phòng vệ thương mại là điều dễ hiểu và chúng ta đã sẵn sàng “cuộc chơi” này, trong đó có khả năng thép Việt Nam bị áp thuế chống bán phá giá, ảnh hưởng đến sản lượng xuất khẩu sang thị trường này, ảnh hưởng đến hiệu quả, công ăn việc làm của doanh nghiệp xuất khẩu thép”- ông Nghiêm Xuân Đa nói.

Để ứng phó với các vụ kiện, Hiệp hội Thép Việt Nam đã phối hợp cùng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công thương hướng dẫn cho doanh nghiệp chuẩn bị số liệu, sổ sách, tài liệu để trả lời, cung cấp thông tin đáp ứng yêu cầu của cơ quan điều tra Mexico.

Hiệp hội cũng khuyến cáo các doanh nghiệp mở rộng chuỗi giá trị, chú trọng sử dụng nguyên liệu trong nước, thực hiện đạo đức kinh doanh, công khai, minh bạch trong quản trị để hạn chế thấp nhất những cái cớ dẫn đến các cuộc điều tra.

Hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với phòng vệ thương mại

Đánh giá về năng lực pháp lý của doanh nghiệp Việt Nam, Tiến sỹ Hoàng Ngọc Thuận thuộc Đại học Ngoại thương cho rằng năng lực pháp lý của doanh nghiệp khi tham gia vào các vụ kiện rất quan trọng. Không nhiều doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp thép nói chung có bộ phận pháp chế riêng, nhất là cán bộ am hiểu về phòng vệ thương mại bởi đây là một thực tế.

“Bên cạnh đó, nguồn lực về tài chính cũng là vấn đề. Do vậy, để phát triển bền vững, doanh nghiệp cần phải có nguồn lực tài chính để ứng phó với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại, và các rủi ro pháp lý khi tham gia vào thị trường mới”- Tiến sỹ Hoàng Ngọc Thuận nói.

Đánh giá mức độ rủi ro, khả năng ứng phó của doanh nghiệp, bà Phạm Châu Giang - Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho rằng, doanh nghiệp cần chủ động thu thập thông tin, trước hết từ các nhà nhập khẩu về động thái của doanh nghiệp nước sở tại, khi có doanh nghiệp phàn nàn về khó khăn của ngành sản xuất trong nước, hoặc phàn nàn về hàng Việt Nam giá rẻ, chiếm lĩnh thị phần cao… Phải coi đây là tín hiệu khởi đầu có thể dẫn đến cuộc điều tra.

Sau đó, doanh nghiệp cần thông tin đến hiệp hội, đến Cục Phòng vệ thương mại, thì Bộ Công thương sẽ thông qua hệ thống thương vụ sẽ có nghiên cứu cụ thể hơn về tình hình sản xuất ở nước đó bị thu hẹp ra sao, người lao động bị ảnh hưởng thế nào, để đưa ra nhận định rõ ràng hơn về khả năng dẫn đến cuộc điều tra.

Hiện nay Bộ Công thương đang duy trì hệ thống cảnh báo sớm các vụ việc phòng vệ thương mại. Tuy nhiên, để hạn chế nguy cơ phòng vệ thương mại, doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, duy trì hệ thống sổ sách, kế toán minh bạch.

Ngoài ra, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cho đội ngũ làm phòng vệ thương mại ở các cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương; tăng cường đào tạo cho các ngành hàng, với từng thị trường cụ thể. Nâng cao năng lực cho các trường đại học, viện nghiên cứu - nơi đào tạo đội ngũ luật sư, chuyên gia tư vấn pháp lý. Đặc biệt là tăng cường đối thoại với các đối tác kinh tế, thương mại lớn của Việt Nam, thường xuyên sử dụng biện pháp phòng vệ thương mại cũng như những đối tác mà Việt Nam nhập khẩu nhiều, nhằm tăng cường vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực phòng vệ thương mại.

Với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp chủ động ứng phó với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại, Bộ Công thương đề ra 5 trụ cột chính gồm: hoàn thiện khung khổ pháp lý để doanh nghiệp có thể sử dụng công cụ phòng vệ dễ dàng hơn trong bảo vệ sản xuất trong nước./.

Nguồn Thời báo Tài chính: https://thoibaotaichinhvietnam.vn/gia-tang-kha-nang-thich-ung-han-che-rui-ro-phong-ve-thuong-mai-khi-tham-gia-ftas-97131.html