Chuẩn bị đại phẫu đối với Big Four
Vì có một thị trường lớn vững chắc về tư vấn và giám sát các công ty lớn, nên mỗi động thái và quyết định đối với Big Four (4 công ty Deloitte, EY, KPMG và PwC) đều ảnh hưởng tới thị trường và tâm lý của dư luận.
Do đó, công bố kế hoạch cải tổ triệt để ngành kiểm toán quốc gia hôm 18-12 của Chính phủ Anh đang thu hút sự quan tâm của mọi người. Bởi cuộc cải tổ này nhằm giải quyết "các vấn đề mang tính gốc rễ" sau một loạt vụ bê bối tài chính lớn. Động thái này diễn ra sau kết quả điều tra của Cơ quan Cạnh tranh và Thị trường (CMA) Anh.
CMA cho biết, sự lựa chọn bị giới hạn lớn trong lĩnh vực kiểm toán đến từ việc thao túng của Big Four và cuộc điều tra trong 1 thời gian cho thấy mối liên hệ giữa vai trò kiểm toán của 4 công ty kể trên với các dịch vụ tư vấn sinh lời mà họ cung cấp.
Nhóm Big Four gồm các công ty Deloitte, EY, KPMG và PwC.
Theo giới truyền thông, CMA đang đề xuất dự luật nhằm tách bạch kiểm toán với các dịch vụ tư vấn, cũng như đưa ra các biện pháp nhằm tăng trách nhiệm giải trình của người đứng đầu ban kiểm toán của các công ty. Đồng thời áp đặt cơ chế kiểm toán chung để trao cho các công ty ngoài Big Four vai trò lớn hơn trong hoạt động kiểm toán đối với các công ty lớn ở Anh.
Được biết, Big Four tiến hành 97% hoạt động kiểm toán đối với các công ty lớn nhất của Anh và ít nhất 75% thu nhập của họ đến từ các dịch vụ khác. Và hoạt động này đã bị liệt vào danh sách đen của chính quyền sau một loạt vụ phá sản của các tập đoàn lớn ở xứ sở sương mù.
Vụ phá sản của Tâp đoàn xây dựng Carillion năm 2018 và Hãng bán lẻ HBS năm 2016 là minh chứng rõ nhất cho cáo buộc kể trên. Vụ phá sản hồi tháng 1 của Tập đoàn xây dựng Carillion (lớn thứ 2 ở Anh) khiến uy tín của KPMG và Deloitte bị giảm sút nghiêm trọng.
Bởi họ là công ty phụ trách kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập đối với Carillion trong 19 năm qua. Tuy chỉ đóng vai trò tư vấn, nhưng EY và PwC cũng bị vạ lây bởi vụ phá sản kể trên.
Tờ Financial Times từng đưa tin, 4 công ty KPMG, Deloitte, EY và PwC đã lên kế hoạch chuẩn bị chia tách hoạt động kinh doanh ở Anh, để đáp ứng yêu cầu của các chính trị gia cũng như các cơ quan quản lý nhằm giải quyết xung đột lợi ích từng xảy ra tràn lan trong ngành kiểm toán. Giới chính trị gia, cổ đông và chuyên môn ủng hộ việc chia tách nhằm giảm bớt thế thống trị của Big Four.
Theo giới chuyên môn, trước năm 1989, thị trường kiểm toán thường được gọi với cái tên The Big Eight, nhưng sau các cuộc mua bán và sáp nhập, thuật ngữ Big Four được sử dụng và thịnh hành từ sau năm 2002.
Được biết, riêng trong năm 2012, phí doanh thu từ dịch vụ tư vấn của Deloitte đạt con số 12,5 tỷ USD, nhiều hơn doanh số của 5 nhà tư vấn chiến lược hàng đầu thế giới là BCG, Bain, AT Kearney, McKinsey và Booz gộp lại.
Big Four đứng trước nhiều áp lực lớn.
Những nghi vấn tiêu cực về việc tư vấn của Big Four bắt đầu sau scandal Luxembourg năm 2014 - những công ty lớn nhất thế giới đã đàm phán về thỏa thuận giảm thuế tại Grand Duchy. Tiếp đến là việc rò rỉ "Hồ sơ Panama" và scandal "Paradise Paper". Và mọi đầu mối đều có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới 4 công ty kể trên.
Điều đáng nói là bất chấp những tranh cãi và nghi vấn, Big Four vẫn nhận được gần 8 triệu euro từ Liên minh châu Âu (EU). Ngoài 8 triệu euro kể trên, hơn 10,5 triệu euro cũng đã được trao cho PwC, Deloitte và KPMG để họ nghiên cứu về "vấn đề thuế và hải quan". Trước đó, gần 7 triệu euro đã chảy vào túi của PwC, Deloitte và EY để họ "thực hiện các nghiên cứu và phân tích so sánh trong nhiều lĩnh vực thuế và hải quan".
"Những người trong Hội đồng châu Âu là những kẻ ngốc. Tốt hơn họ nên mời những con sói để dạy những con gà mái làm nhà", Karthik Ramanna, Giáo sư đến từ trường Quản trị Blavatnik thuộc Đại học Oxford khuyến cáo - thật không dễ dàng để cáo buộc Big Four đang vi phạm các nguyên tắc đạo đức.
Theo giới chuyên môn, Big Four là cách gọi quen thuộc đối với 4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới về quy mô cũng như doanh thu và họ đều có lịch sử hơn 100 năm hoạt động trong lĩnh vực này. Hơn 1 năm trước (25-9-2017), tờ The Guardian dẫn xác nhận của công ty Deloitte cho biết, họ bị tấn công mạng khiến email của công ty với khách hàng bị lộ. Được biết, có 6 doanh nghiệp là khách hàng của Deloitte và 1 số văn phòng trực thuộc chính phủ Anh bị ảnh hưởng bởi cuộc tấn công mạng kể trên. Nhưng cho đến nay chưa có tổ chức hay cá nhân nào nhận trách nhiệm.
