Chùa Hoàng Kim (Quốc Oai, Hà Nội): Rệu rã chờ sập

Chùa Hoàng Kim treo biển cảnh báo công trình xuống cấp, đề nghị người dân không vào thắp hương, tránh xảy ra tai nạn.

Nhiều hạng mục hư hại

Chùa Hoàng Kim (một mái) nằm trong hệ thống của động Hoàng Xá hay còn gọi là núi Hoàng Xá, là một công trình di tích mang dấu ấn lịch sử qua nhiều thời kì. Đường vào quanh co, núi ba bề bốn bên dựng đứng, chùa nằm lọt trong một mái đá hoang vu.

Chùa kết cấu chữ “Đinh” gồm tiền đường và thượng điện. Tiền đường 3 gian 2 chái. Các bộ vì kiểu giá chiêng kẻ bẩy trên 3 hàng chân cột, cột cái là cốn mê chạm nổi hình tượng rồng và tứ linh. Thượng điện (Tam bảo) - nơi bài trí chủ yếu tượng thờ Phật, có 3 gian, bộ vì kết cấu giá chiêng kẻ ngồi trên 2 hàng chân cột. Chùa Hoàng Kim hiện lưu giữ nhiều tượng có giá trị, như pho A Di Đà và Nhị vị Bồ tát mang phong cách nghệ thuật tượng thời Lê. Đặc biệt, một pho tượng đá độc đáo gồm phần tượng và bệ tượng mang phong cách nghệ thuật thời Lý. Trong khuôn viên chùa còn có nhà Mẫu, miếu Võ Thịnh thờ Quan Công và Đức Thánh Trần.

Ngắm nhìn ngôi cổ tự đang từng ngày hoang phế, sư trụ chì Thích Đàm Nhâm thở dài: “Kể từ ngày nương nhờ cửa Phật đến nay, tôi chưa thấy ngôi chùa nào thảm hại như ngôi chùa Hoàng Kim này. Khi tôi về, chùa sập sệ đến hoang sơ, tiêu điều. Đích thân tôi đã đứng ra vận động nhân dân trong vùng quên góp mãi mới cất được một gian nhà tổ, bây giờ vẫn còn nợ chồng chất”.

Theo sư Nhâm, hạng mục xuống cấp trong chùa là phần nền nhà Tam bảo, nhà Mẫu đều bị sụt lún; hệ thống cột cái, cột quân bị mối mọt tiêu tâm; câu đầu, cột đội bị mối mọt; kèo góc bị gãy từ lâu. Ngoài ra, hệ thống hoành, rui, cửa bức bàn bị mối mọt, ngưỡng cánh cửa bị gãy khiến việc đóng mở cửa gặp khó khăn; tàu lá mái cũng bị mối mọt xông gãy, rui giáp nóc nhà bị mục nát, bờ nóc bị hở gây trụt ngói, những ngày mưa bão, nhà Tam bảo và nhà thờ Mẫu bị dột rất nặng...

Phật tử Vũ Thị Bình tâm sự: “Tôi hầu như ngày nào cũng đến chùa để quét tước, dọn dẹp thay sư thầy. Vì chùa đang xuống cấp, tôi không dám đi vào phía trong, chỉ dám làm các công việc ở phía ngoài. Vì các cột kèo, cột chống đỡ đã bị mối xuống gần hết, rỗng cả chân cột, thậm chí nhiều chỗ còn trễ cả mái hiên, rất nguy hiểm. Nhiều người thành tâm vào lễ Phật, tôi cũng phải cảnh báo họ kẻo xảy ra chuyện gì thì tội lắm”.

Theo quan sát của chúng tôi, chùa Hoàng Kim không chỉ xuống cấp ở một số hạng mục, mà nhiều tượng cũng bị hư hại. Nhiều pho tượng quý cũng bị bong tróc, nứt vỡ.

Treo biển cảnh báo cho người dân

Không thể đứng nhìn một công trình di tích chứa đựng nhiều giá trị văn hóa xuống cấp, những năm qua UBND thị trấn Quốc Oai liên tục chỉ đạo Tiểu ban quản lý di tích phối hợp cùng sư trụ trì chùa Hoàng Kim dùng nhiều cột để chống tạm một số hạng mục xuống cấp nhằm hạn chế đổ sập. Tuy nhiên, việc chỉ đạo đó cũng chỉ mang tính chất tạm thời, khắc phục được phần nào hay phần đó, còn chùa thì vẫn cứ bị nắng mưa bào mòn, tàn phá đến khắc nghiệt.

Khi được hỏi về phương án khắc phục tình trạng xuống cấp trên, ông Trần Văn Luật- Phó Chủ tịch UBND thị trấn Quốc Oai phân trần: “Chúng tôi đã trực tiếp báo cáo Sở Văn hóa và Thể thao TP Hà Nội, Ban Quản lý di tích và danh thắng Hà Nội, UBND huyện Quốc Oai… về thực trạng xuống cấp của chùa Hoàng Kim và nhà Mẫu, đề nghị sớm có kế hoạch tu bổ, tôn tạo nhằm bảo vệ di tích. Mặt khác, chúng tôi đã có công văn gửi sư trụ trì chùa Hoàng Kim đề nghị tạm dừng mọi hoạt động lễ bái tại chùa, nhà Mẫu và treo biển cảnh báo công trình xuống cấp, đề nghị người dân không vào thắp hương, tránh xảy ra tai nạn…”

Về vấn đề này, ông Nguyễn Vũ Hán - Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Quốc Oai chia sẻ: Sau khi nhận được báo cáo của UBND thị trấn Quốc Oai, phòng đã phối hợp với UBND thị trấn kiểm tra thực tế và đề xuất phương án tu bổ, gia cố, tôn tạo di tích theo thẩm quyền.

Tuy nhiên, do chùa Hoàng Kim là di tích lịch sử nằm trong di tích núi, động Hoàng Xá, thị trấn Quốc Oai, thuộc quần thể di tích chùa Thầy và khu vực núi đá Sài Sơn, Hoàng Xá, Phượng Cách, huyện Quốc Oai đã được xếp hạng Di tích cấp quốc gia đặc biệt nên việc tu bổ, gia cố, tôn tạo di tích này chỉ được thực hiện khi có đầy đủ hồ sơ pháp lý, ý kiến của các bộ, ngành và UBND TP Hà Nội.

“Chúng tôi đã trực tiếp tham mưu cho UBND huyện Quốc Oai gửi phương án đề xuất về Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội để phối hợp, hướng dẫn thực hiện theo quy định của Luật Di sản văn hóa, chứ nhìn một công trình địa phương xuống cấp bản thân tôi cũng cảm thấy vô cùng áy náy”- ông Hán chia sẻ.

Chia tay ngôi cổ tự, chúng tôi không ngớt nghĩ ngợi về một công trình di tích có giá trị đang bị nắng mưa đày ải từng ngày. Những người yêu văn hóa, di tích, đình chùa, miếu mạo không có ước muốn gì cao xa, chỉ mong cấp lãnh đạo sớm vào cuộc thẩm định, điều tra, đánh giá, khảo sát, sớm có phương án trùng tu, tôn tạo, để trả lại một không gian tâm linh, một ngôi chùa theo đúng nghĩa di sản.

Minh Phúc