Chưa dừng lại cho đến khi công lý được thi hành

Chị Lê Thị Mít ở thôn Phương An xã Cam Nghĩa, huyện Cam Lộ, Quảng Trị có ba người con bị khuyết tật nặng. Hai người lớn tuổi đã chết. Bà đã nhận được sự hỗ trợ của Dự án RENEW.

- Ông có biết về Hành trình đòi công lý cho nạn nhân Da cam của bà Trần Tố Nga không?

Tôi gặp chị Nga cách đây vài năm khi chị về thăm Hà Nội, tôi rất ấn tượng về sự chân thành, khiêm tốn và nghị lực, quyết tâm của chị trong việc tìm kiếm công lý chống lại những công ty hóa chất đã tạo ra chất độc hại rất nhiều người vô tội. Chị Nga đang hành động và nói thay cho hàng nghìn người bị hại, tôi rất kính trọng chị và rất cảm kích vì chị đã dấn thân đi tìm công lý cho bản thân, gia đình và rất nhiều nạn nhân khác.

Ông Chuck Searcy, Chủ tịch Chi hội 160, Hội Cựu chiến binh vì Hòa bình (Mỹ); Tổ chức phi chính phủ về chất độc màu da cam.

- Là người gắn bó với Việt Nam trong thời gian dài, khi gặp các nạn nhân chất độc màu da cam, ông có những cảm xúc như thế nào?

Tất nhiên tôi cảm thấy buồn và thông cảm cho họ, bởi vì các vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần của họ không phải do bất cứ điều gì họ đã làm. Họ đều là nạn nhân của một cuộc chiến tàn khốc và phi nghĩa, họ và gia đình phải gánh chịu hậu quả một cách oan uổng.

Tổ chức Cựu chiến binh Mỹ vì Hòa bình (VFP) khảo sát nhà và trao bảng tượng trưng xây dựng nhà tình thương cho NNCĐDC ở Đà Nẵng.

- Nếu hành động, ông sẽ làm gì để giúp nạn nhân da cam Việt Nam trong cuộc chiến pháp lý này?

Nhiều người trong chúng tôi, những cựu chiến binh Mỹ trong cuộc chiến, đã nói, viết bài và viết thư cho các nhà lãnh đạo chính phủ kêu gọi họ làm nhiều hơn nữa để giúp đỡ các nạn nhân chất độc da cam - cả người Việt Nam và người Mỹ.

Sau nhiều năm kháng chiến, chính phủ Hoa Kỳ hiện đang bắt đầu giúp đỡ các gia đình Việt Nam bị ảnh hưởng nặng.

Hệ thống tòa án ở Hoa Kỳ và ở Pháp, như chúng ta đã thấy trong trường hợp gần đây của bà Nga khó có thể dựa vào để đưa ra công lý.

Vì vậy, chúng ta phải tiếp tục đưa các vụ việc ra trước tòa án ở mọi cấp độ, cố gắng tìm ra một thẩm phán hoặc bồi thẩm đoàn thực sự đảm bảo công lý, và không dừng lại cho đến khi các công ty hóa chất cũng như chính phủ phải chịu trách nhiệm về hành vi sai trái của họ. Và họ biết điều đó đã sai khi tạo ra chất độc da cam và rải chất độc này lên đất và người Việt Nam.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện chuyện!

Matthew Keenan bên các trẻ em bị chất độc màu da cam tại Đà Nẵng.

Tôi biết về vụ kiện của bà Trần Tố Nga đòi công lý cho các nạn nhân chất độc da cam/dioxin của Việt Nam. Tôi muốn biết nhiều hơn. Tôi nghĩ rằng tòa án đã sai lầm. Tôi muốn nói chuyện với các luật sư và đọc các giấy tờ của tòa án. Tôi tò mò về việc tòa án quyết định rằng các công ty không thể chịu trách nhiệm về cách Hoa Kỳ sử dụng hóa chất. Trong các trường hợp luật pháp, các công ty có thể phải chịu trách nhiệm về việc tạo ra một sản phẩm bị lỗi. Với chất độc màu da cam, các công ty đã không thực hiện đúng quy trình làm rụng lá.

Các hóa chất được cho là phải được chưng cất ở một nhiệt độ nhất định trong một khoảng thời gian cụ thể. Các công ty đã quyết định đẩy nhanh quá trình và chưng cất hóa chất ở nhiệt độ cao hơn và thời gian ít hơn. Do đó, sản phẩm cực kỳ độc hại hơn dự định.

Vì vậy, Chính phủ Hoa Kỳ đã mua, tiếp nhận và rải một sản phẩm gây thiệt hại cho con người và tài nguyên đất. Theo lý thuyết về trách nhiệm đối với sản phẩm, các công ty có thể chịu trách nhiệm về những tổn thương do sản phẩm bị lỗi mặc dù họ không liên quan đến việc phân phối sản phẩm.

Tôi đang cố gắng kết nối với các luật sư cho bà Nga để trao đổi về vấn đề pháp lý này. Tôi không biết nó có bao giờ được đưa ra tòa án hay không. Nếu đó là tôi chưa bao giờ thấy một cuộc thảo luận về nó.

Tôi mong muốn được kết nối với nhóm pháp lý, công ty luật hoặc luật sư về vụ kiện này. Những phân tích pháp lý của tôi nếu đúng sẽ phá hủy phán quyết của tòa án về vấn đề này.

Phạm Lý