Chống buôn lậu: Giảm nhưng chưa hiệu quả!

Ngày 20-9, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã có chuyến khảo sát thực tế, đánh giá tình hình kinh doanh và tiêu thụ đường và thuốc lá trên địa bàn tỉnh Long An.

Manh động, tinh vi hơn

Làm việc với đoàn công tác, ông Phạm Đức Chinh, quyền Cục trưởng Cục QLTT, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Long An, báo cáo từ đầu năm tới nay, tình hình buôn lậu hàng hóa qua biên giới cơ bản được kiểm soát. Mặc dù vậy, vẫn còn diễn biến khá phức tạp tại một số luồng tuyến, địa bàn. Trong đó, thuốc lá lậu vào Long An chủ yếu qua một số xã biên giới của huyện Đức Huệ và thị xã Kiến Tường. Ngoài mặt hàng thuốc lá ngoại, còn có nhiều hàng hóa được đối tượng buôn lậu vận chuyển qua biên giới, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, như: quần áo, dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đường cát, rượu, bia, nước giải khát, đồ gia dụng, điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng, ma túy...

Hàng hóa nhập lậu được vận chuyển qua biên giới thông qua các tuyến đường mòn, lối mở; hoạt động chủ yếu vào ban đêm (từ 21 giờ đến 3 giờ sáng) hoặc lúc có nhiều phương tiện lưu thông qua lại nhằm qua mắt, tránh sự truy đuổi của các lực lượng chức năng. Một số đối tượng vận chuyển hàng lậu thường sử dụng ma túy đá khi điều khiển phương tiện; khi bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ thường rất manh động, chống đối lại lực lượng làm nhiệm vụ để tẩu tán tang vật.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh (bìa phải) cùng đoàn công tác khảo sát cột mốc biên giới 183 ở xã Mỹ Quý Đông, một trong những điểm nóng vận chuyển hàng lậu tại huyện Đức Hòa, tỉnh Long An

Cũng theo ông Phạm Đức Chinh, tình hình vi phạm về buôn bán hàng cấm, hàng nhập lậu diễn ra phức tạp và tinh vi hơn, công tác chống buôn lậu gặp khó khăn do đối tượng buôn lậu rất manh động, chống đối để tẩu tán tang vật. Bên cạnh đó, các đối tượng còn lợi dụng việc ký gửi hàng hóa theo xe khách để vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu, người gửi hàng chỉ cung cấp số điện thoại người nhận nên khi bị lực lượng kiểm tra phát hiện, việc xác minh chủ lô hàng gặp nhiều trở ngại. Một số cơ sở kinh doanh trên địa bàn cất giấu mặt hàng này ở những nơi kín đáo trong nhà gây khó khăn cho công tác trinh sát, kiểm tra, xử lý vi phạm...

Cũng nêu thực trạng các đối tượng buôn lậu ngày càng manh động hơn, sẵn sàng mạt sát, tấn công lực lượng công vụ, ông Nguyễn Ngọc Huân, Cục trưởng Cục Hải quan Long An, cho biết thời gian qua, lực lượng hải quan phải liên tục tuyên truyền cho người dân, doanh nghiệp (DN)vùng biên về các quy định, tiêu chuẩn hàng hóa qua biên giới. Thậm chí, phải sử dụng cả hình thức rất cổ điển là phát tờ rơi tuyên truyền cho DN trong khu công nghiệp. "Muốn chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả không chỉ trong nội bộ tỉnh mà cần có sự phối hợp giữa các tỉnh và TP HCM. Cần xác định phân khúc thị trường, lập danh sách mặt hàng nào khả năng sẽ buôn lậu tăng cao trong thời gian tới để chúng tôi tập trung lực lượng ngăn chặn" - ông Nguyễn Ngọc Huân đề nghị.

Phải quyết liệt hơn!

Có mặt trong đoàn công tác, ông Trần Hữu Linh, Tổng Cục trưởng Tổng Cục QLTT, thông tin thêm thuốc lá lậu đến nay vẫn là mặt hàng bị tịch thu nhiều nhất ở Long An. Từ 2.246 vụ bị bắt giữ năm 2016 giảm còn 799 vụ trong 9 tháng năm 2019; số lượng thuốc lá tịch thu giảm từ 2.530.043 gói còn 882.470 gói "Buôn lậu thuốc lá nóng đến mức Bộ trưởng Bộ Công Thương lần thứ hai về Long An làm việc. Mới đây, Thủ tướng đã chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389 làm tốt công tác chống thuốc lá lậu" - ông Trần Hữu Linh nêu đồng thời kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Long An quan tâm chỉ đạo các lực lượng, phối hợp các lực lượng; cần thay đổi cách làm hoặc tăng tính quyết liệt để chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả nhịp nhàng hơn từ tuyến đầu là biên phòng đến công an, QLTT trong nội địa.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đánh giá từ nay đến cuối năm là mùa cao điểm của hoạt động sản xuất và nhu cầu tiêu dùng nội địa, cũng là thời điểm hoạt động buôn lậu gia tăng, phức tạp hơn nữa nên cần nhìn nhận rõ những bất cập, tồn tại. "Nếu chỉ mỗi ngành hải quan, biên phòng, QLTT… dù nỗ lực đến đâu cũng không thể bao quát được câu chuyện chống buôn lậu, vì vậy Ban Chỉ đạo 389 phải chỉ đạo thật sát. Cần chủ động xây dựng đề án, kế hoạch, chuyên án cụ thể tập trung đấu tranh triệt phá các băng nhóm buôn lậu chuyên nghiệp" - Bộ trưởng Bộ Công Thương chỉ đạo.

Cũng theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, sắp tới Việt Nam và Campuchia sẽ ký hiệp định thương mại biên giới, vì vậy công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại chặt chẽ hơn nữa nhưng vẫn phải phối hợp thúc đẩy thương mại biên giới; không chỉ phối hợp liên ngành trong nước mà còn cả với nước bạn, tiếp tục hoàn thiện, khuôn khổ hợp tác. Ông Trần Tuấn Anh cũng tiếp thu các ý kiến phản ánh về các vướng mắc, bất cập liên quan đến công tác chống buôn lậu và xử lý vi phạm, rà soát đánh giá, đẩy nhanh sự hoàn thiện về thể chế.

Ông Trần Văn Cần, Chủ tịch UBND tỉnh Long An, thừa nhận tỉnh có thiếu sót trong đánh giá tình hình buôn lậu qua địa bàn giảm nhưng chưa làm rõ là giảm do thị trường hay do công tác chống buôn lậu hiệu quả hơn. "Tình hình có lắng dịu so với một số nơi nhưng tính phức tạp vẫn còn, nếu không có sự chỉ đạo xuyên suốt của tỉnh ủy, ủy ban và phương án chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 389 sẽ nhanh bùng phát trở lại" - chủ tịch UBND tỉnh Long An đánh giá.

Số vụ khởi tố hình sự tăng cao

Theo số liệu thống kê, từ tháng 1 đến 30-8, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh Long An phát hiện bắt giữ, xử lý 799 trường hợp buôn lậu, vận chuyển, kinh doanh hàng cấm, nhập lậu. Thu giữ 1.340.320 gói thuốc lá ngoại (giảm 170.476 gói so cùng kỳ 2018); 31,5 tấn đường cát (giảm 23 tấn so cùng kỳ 2018) và nhiều hàng hóa điện tử, điện lạnh, đồ gia dụng, quần áo... trị giá khoảng 3 tỉ đồng. Cơ quan chức năng đã truy cứu trách nhiệm hình sự 40 vụ/46 đối tượng buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá ngoại nhập lậu.

Theo Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Long An, từ năm 2016 đến nay, số vụ bắt giữ thuốc lá lậu giảm mạnh như số vụ khởi tố hình sự lại tăng cao. Năm 2016, có 2.246 vụ bắt giữ, tịch thu 2.530.043 gói thuốc lá và khởi tố 13 vụ. Năm 2018, bắt 1.161 vụ, tịch thu 1.923.828 gói thuốc lá nhưng khởi tố 55 vụ. 9 tháng đầu năm 2019 bắt 799 vụ, tịch thu 882.470 gói thuốc lá và khởi tố 27 vụ.

Bài và ảnh: Thanh Nhân