Chống biến đổi khí hậu tạo thế 'Ngư Ông Đắc Lợi'

Những nhà hoạt động chống biến đổi khí hậu ngoài Tòa án xử vụ kiện của Shell

Cùng ngày, hai công ty dầu mỏ hàng đầu của Hoa Kỳ là Exxon Mobil và Chevron đều chịu áp lực của cổ đông buộc tuân thủ yêu cầu chống biến đổi khí hậu.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế, cơ quan theo dõi các chính sách năng lượng của phương Tây, đã đưa ra lời kêu gọi thế giới vào tháng trước về cơ bản loại bỏ tất cả các phát triển dầu khí mới. Nhưng IEA không chỉ ra làm cách nào để giảm nhu cầu.

Royal Dutch Shell, ExxonMobil và Chevron đều phải chịu áp lực cắt giảm lượng khí thải carbon nhanh hơn.

Exxon Mobil đã mất ba ghế hội đồng quản trị vào tay công ty thiểu số Engine số 1, một nhà hoạt động hàng đầu chống biến đổi khí hậu. Không dưới 61% cổ đông của Chevron đã bỏ phiếu để cắt giảm hơn nữa lượng khí thải tại cuộc họp nhà đầu tư thường niên của công ty một tuần trước.

Nhưng đó là tin tốt đối với các công ty dầu khí quốc gia của Ả Rập Xê-út là Saudi Aramco, Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi ADNOC, Gazprom và Rosneft của Nga. Những công ty này đang tìm cách tận dụng bằng cách lấp đầy khoảng trống còn lại nếu các công ty này bắt đầu cắt giảm sản lượng dầu nhằm làm hài lòng các nhà đầu tư, coi đó là cơ hội chính để giành thêm thị phần và kinh doanh.

Ả rập Saudi, Nga, Trung Quốc không chịu áp lực như các nước phương Tây. Bộ trưởng Năng lượng Ả Rập Xê Út, Hoàng tử Abdulaziz bin Salman nói trong một cuộc họp báo trực tuyến sau cuộc họp thường kỳ của OPEC +, rằng Saudi Arabia đang sản xuất dầu khí với chi phí thấp và sản xuất năng lượng tái tạo. Tôi kêu gọi thế giới chấp nhận điều này như một thực tế: rằng chúng ta sẽ là người chiến thắng trong tất cả các hoạt động này.

Saudi Aramco, Adnoc và Gazprom đều từ chối bình luận. Tập đoàn dầu mỏ Rosneft, trong đó nhà nước Nga có cổ phần lớn nhất, cũng từ chối bình luận.

Các công ty lớn về dầu mỏ của phương Tây như Shell đã mở rộng đáng kể trong 50 năm qua, khi phương Tây tìm cách cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng từ Trung Đông đầy biến động và từ Nga.

Các Big Oil phương Tây đã đặt ra kế hoạch giảm mạnh lượng khí thải vào năm 2050. Nhưng họ phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các nhà đầu tư phải làm nhiều hơn để đạt được các mục tiêu do Liên hợp quốc đề ra nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu.

Saudi Aramco, được niêm yết trên thị trường chứng khoán của Ả Rập Xê Út nhưng thuộc sở hữu nhà nước chiếm đa số, không chịu áp lực tương tự trong việc cắt giảm lượng khí thải carbon của mình, mặc dù những người cầm quyền của vương quốc này đặt mục tiêu tăng mạnh việc sử dụng năng lượng tái tạo của đất nước.

Gazprom dự kiến nhu cầu về khí đốt tự nhiên sẽ tăng trong những thập kỷ tới và khí sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong việc tiêu thụ năng lượng so với các nguồn tái tạo và hydro.

Các công ty khai thác dầu mỏ lớn của phương Tây kiểm soát khoảng 15% sản lượng toàn cầu, trong khi OPEC và Nga có thị phần khoảng 40%. Tỷ lệ đó tương đối ổn định trong những thập kỷ gần đây do nhu cầu ngày càng tăng được đáp ứng với các nhà sản xuất mới như các công ty đá phiến tư nhân nhỏ hơn của Hoa Kỳ, vốn phải đối mặt với những áp lực tương tự liên quan đến khí hậu.

Theo Giám đốc điều hành Exxon Mobil Darren Woods và Giám đốc điều hành Dầu khí Occidental Vicky Hollub, chống lại biến đổi khí hậu là giảm lượng khí thải carbon từ nhiên liệu hóa thạch chứ không phải từ bỏ sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Cả hai CEO đều nhấn mạnh rằng thế giới vẫn cần dầu và khí đốt, và các chính phủ cần tập trung vào việc giảm thiểu sự nóng lên toàn cầu bằng cách sử dụng các công nghệ như thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) thay vì tấn công nhiên liệu hóa thạch.

Kể từ năm 1990, tiêu thụ dầu toàn cầu đã tăng lên 100 triệu thùng / ngày từ 65 triệu thùng/ngày, trong đó châu Á chiếm tỷ trọng tăng trưởng lớn.

Các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ đã không cam kết giảm tiêu thụ dầu, tính theo bình quân đầu người vẫn chỉ là một phần nhỏ so với mức ở phương Tây. Trung Quốc sẽ phụ thuộc nhiều vào khí đốt để cắt giảm lượng tiêu thụ than khổng lồ của mình.

Bất chấp áp lực từ các nhà hoạt động, nhà đầu tư và ngân hàng trong việc cắt giảm khí thải, các Big Oil ở phương Tây còn chịu gánh nặng duy trì mức cổ tức cao trong bối cảnh nợ nần chồng chất. Cổ tức từ các công ty dầu mỏ thể hiện sự đóng góp đáng kể vào quỹ hưu trí.

Giới phân tích cho rằng, điều quan trọng là ngành công nghiệp dầu toàn cầu điều chỉnh sản xuất của mình phù hợp với các mục tiêu của Paris. Nhưng điều đó phải được thực hiện từng bước với chính sách, những thay đổi đối với nhu cầu và xây dựng lại hệ thống năng lượng của thế giới. Việc đưa các công ty dầu khí ra tòa chỉ dẫn đến giá cao hơn và mất lợi nhuận.

Tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft cho biết các vụ kiện về khí hậu đã được đệ trình ở 52 quốc gia trong hai thập kỷ qua, với 90% là ở Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu.

Ngọc Linh