Chờ đợi làn sóng cải cách lớn từ Trung Quốc

Ngang hàng Mao Trạch Đông

Trong Đại hội 19, Điều lệ của ĐCSTQ đã thêm một nguyên tắc mới: “Tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới”, chính thức đưa ông lên ngang hàng với Mao Trạch Đông.

Chỉ có ông Mao là lãnh đạo còn đương quyền khi được đưa tên vào Điều lệ. "Lý luận Đặng Tiểu Bình" chỉ được nêu trong Điều lệ Đảng sau khi ông qua đời năm 1997. Hai người tiền nhiệm của ông Tập là Hồ Cẩm Đào và Giang Trạch Dân không có tên trong Điều lệ.

Hơn nữa, sự hiện diện của ông Tập trong Điều lệ cũng được sử dụng cùng một thuật ngữ trong tiếng Trung (tư tưởng) như trong “tư tưởng Mao Trạch Đông”, trong khi ông Đặng chỉ đóng góp một “lý thuyết” - một thuật ngữ thấp hơn.

Ông Tập Cận Bình đã được nhìn nhận ngang hàng với Mao Trạch Ðông.

Học thuyết mới tư tưởng Tập Cận Bình về kinh tế nêu một số điểm mấu chốt: (i) Sáng tạo, đoàn kết, phát triển xanh và đem lại lợi ích cho tất cả mọi người. (ii) Phát triển một cách có chất lượng hơn, hiệu quả hơn, công bằng hơn và bền vững hơn. (iii) Trao quyền nhiều hơn cho các lực đẩy của thị trường trong quá trình phân bổ nguồn lực, chính phủ phải đóng vai trò tốt hơn.

Với nội hàm này có thể thấy đây là dấu hiệu cấp lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc muốn nền kinh tế bước lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị và tạo ra môi trường sạch hơn. Do vậy, có thể Trung Quốc sẽ hạ mục tiêu tăng trưởng từ 6,7% năm nay xuống khoảng 6 - 6,5% trong năm tới để tái cơ cấu nền kinh tế, từ bỏ mục tiêu tăng trưởng cao bằng mọi giá và trả giá bằng ô nhiễm.

Cam kết cải tổ

Ngày 30-10, ông Tập Cận Bình đã nhắc lại cam kết của ông về cải cách trong khi gặp gỡ một nhóm các nhà lãnh đạo doanh nghiệp giàu có và nhiều ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc.

Phát biểu tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh trong một sự kiện được truyền hình quốc gia, ông Tập đã đề cập đến các chủ đề như toàn cầu hóa, đổi mới và mối quan hệ của Trung Quốc với Mỹ trong một cuộc họp của các nhà điều hành bao gồm các CEO nổi tiếng như: Tim Cook (Apple), Stephen Schwarzman (Quỹ Blackstone) và Mark Zuckerberg (Facebook).

Theo New York Times (NYT), đây là một trong những lần xuất hiện trước công chúng đầu tiên của ông Tập với người nước ngoài kể từ khi Đại hội ĐCSTQ đưa ông lên một tầm cao mới ngang với Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình.

Theo NYT, ông Tập đã sử dụng các nhận xét của mình để quảng bá hình ảnh như một nhà lãnh đạo tiếp bước nhà cải cách họ Đặng như một nhà cải cách kinh tế và bảo vệ thương mại toàn cầu. "Trung Quốc đang tiến bước sâu rộng trong cải cách với sự quyết tâm và sức mạnh chưa từng có. Trung Quốc đã và sẽ tiếp tục ban hành một loạt biện pháp để mở cửa hơn nữa", ông Tập nói.

Vẫn còn ngờ vực

Tuy nhiên, theo NYT, các nhà đầu tư quốc tế và các nhóm kinh doanh ngày càng tỏ ra hoài nghi về cam kết của ông Tập đối với việc mở cửa nền kinh tế Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc đã thắt chặt các hạn chế về internet và công nghệ tiên tiến, do lo ngại các công nghệ và công ty nước ngoài có thể làm tổn hại đến an ninh của đất nước.

Và ngay cả khi ông Tập nhắc lại cam kết cải cách, ông nhấn mạnh rằng chủ quyền và an ninh của Trung Quốc là điều tối quan trọng. "Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình; đồng thời tuân thủ chính sách quốc gia cơ bản của việc mở cửa", ông nói.

Đối với các giám đốc điều hành tham dự sự kiện hôm 30-10, các hạn chế đang ảnh hưởng trực tiếp. Facebook vẫn bị chặn ở Trung Quốc bất chấp những nỗ lực vận động hành lang của công ty. Apple cho biết trong năm nay họ sẽ xây dựng một trung tâm dữ liệu trong nước để phù hợp với Luật an ninh không gian mạng mới của Trung Quốc.

Những động thái của Bắc Kinh đã thúc đẩy áp lực kêu gọi Washington tăng cường kiểm tra các công ty Trung Quốc muốn kinh doanh tại Mỹ hoặc mua các công ty công nghệ của Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng những vấn đề như vậy sẽ không được giải quyết trong cuộc họp sắp tới giữa ông Trump và ông Tập.

Bàng Cương