Chính trường Mỹ chia rẽ vì 'khủng hoảng Jamal Khashoggi'

Vụ sát hại ông Jamal Khashoggi - nhà báo gốc Saudi Arabia của tờ Washington Post – lại khuấy đảo chính trường Mỹ sau khi Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) cho rằng, chính Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman đã chỉ đạo ám sát nhà báo này.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho rằng, Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman chỉ đạo ám sát nhà báo Jamal. Ảnh: AP

Trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cố “dìm xuồng” vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi, vụ việc vốn làm bùng nổ làn sóng chỉ trích trên khắp thế giới, các quan chức CIA đang nỗ lực đưa vụ việc ra ánh sáng.

Trong động thái mới nhất, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) bà Gina Haspel tổ chức một buổi báo cáo với các thượng nghị sĩ và nhấn mạnh, chính Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman đã chỉ đạo ám sát nhà báo này. Sau buổi báo cáo ngày 4-12 (giờ Mỹ) của bà Gina Haspel, nhiều thượng nghị sĩ hàng đầu của đảng Cộng hòa nói rằng họ không nghi ngờ gì về việc Thái tử Mohammed bin Salman đã ra lệnh sát hại nhà báo bất đồng chính kiến này và kêu gọi quy trách nhiệm rõ ràng cho vị thái tử này.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bob Corker cũng ra tuyên bố “củng cố niềm tin” về việc này. Ông tin rằng, Thái tử Mohammed đã ra lệnh và giám sát vụ giết người tại Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ đồng thời cũng biết chính xác điều gì đã xảy ra. Vị nghị sĩ đại diện cho bang Tennessee nhận định, việc chính quyền Tổng thống Trump cho rằng không có bằng chứng trực tiếp về sự liên quan của vị thái tử là không thể chấp nhận được.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham, đại diện cho bang Nam Carolina cho rằng, chỉ những người cố tình giả vờ mới có thể cho rằng Thái tử Mohammed không liên quan đến vụ sát hại nhà báo Jamal. “Phải cố tình giả mù thì mới không đi tới kết luận rằng vụ việc được dàn xếp và tổ chức bởi những đối tượng nghe theo lệnh của (Thái tử) Mohammed bin Salman”, thượng nghị sĩ Lindsay Graham khẳng định với phóng viên sau khi nhận được thông tin từ Giám đốc CIA Gina Haspel. Theo thượng nghị sĩ Graham, nếu chính phủ Saudi Arabia nằm dưới sự điều hành của vị thái tử này, Mỹ sẽ rất khó giao thiệp với Riyadh, vì vị thái tử này là một người điên, nguy hiểm và đã đặt quan hệ ngoại giao trước rủi ro. Ông khẳng định không thể tiếp tục ủng hộ việc bán vũ khí cho Saudi Arabia.

Đảng Dân chủ cũng có quan điểm tương tự. Nghị sĩ hàng đầu của đảng Dân chủ, ông Ben Cardin cũng cho rằng, Washington cần duy trì quan hệ đối tác chiến lược với Saudi Arabia nhưng vẫn phải quy trách nhiệm cho Thái tử Mohammed về vụ việc gây chấn động này. Trả lời phỏng vấn kênh Fox News, ông Cardin nhấn mạnh: “Tôi nghĩ rằng chắc chắn Thái tử Mohammed biết những gì xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ và có liên quan đến vụ việc. Chúng ta không thể cho phép bỏ qua những hành động như vậy. Mỹ cần phải có một lập trường mạnh mẽ và chúng ta phải buộc ai đó phải chịu trách nhiệm”.

Buổi báo cáo của bà Haspel được tổ chức kín với sự có mặt của 8 Thượng nghị sĩ. Hiện chưa rõ vì sao cuộc họp bị giới hạn thành phần tham dự, nhưng sự việc khiến nhiều thượng nghị sĩ khác tức giận, yêu cầu báo cáo cần được công khai trước toàn Thượng viện. Theo một nguồn tin thân cận, Giám đốc CIA dự kiến thông tin cho các nhà lãnh đạo và thành viên hàng đầu của ủy ban Hạ viện Mỹ trong vòng 2 tuần tới về vụ sát hại nhà báo Jamal.

Những bình luận mạnh mẽ như thế này đánh dấu sự phát triển mới nhất trong cuộc tranh cãi kéo dài 2 tháng qua quanh vụ việc nhà báo Jamal bị sát hại dã man. Tổng thống Trump có vẻ mềm mỏng trong mọi tuyên bố về vụ việc và tránh gây tổn hại đến mối quan hệ thân cận với Saudi Arabia, một động thái mà ông chủ Nhà Trắng lo là có thể ảnh hưởng đến giá dầu toàn cầu và các giao dịch vũ khí giữa hai nước. Trump, cũng như Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và Ngoại giao Mike Pompeo cho biết không có bằng chứng trực tiếp liên quan đến nghi vấn Thái tử Mohammed ra lệnh giết hại nhà báo Jamal.

KHẢ ANH

Thổ Nhĩ Kỳ ra lệnh bắt giữ các quan chức hàng đầu Saudi Arabia

Ngày 5-12, hai quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, Trưởng Công tố thành phố Istanbul ký lệnh bắt trợ lý hàng đầu của Saudi Arabia Thái tử Mohamed bin Salman là Saud al-Qahtani và Phó Giám đốc Cơ quan tình báo đối ngoại của nước này, tướng Ahmed al-Asiri, vì tình nghi lên kế hoạch sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.

Văn phòng Công tố đưa ra kết luận, trong đó “hết sức nghi ngờ” việc Saud al-Qahtani và tướng Ahmed al-Asiri, những người vừa bị bãi nhiệm hồi tháng 10, nằm trong số những người lên kế hoạch cho vụ sát hại nói trên ở tòa Lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul hôm 2-10.

T.V