Chính quyền Vũ Hán quá tải, tổ dân phố trở thành tuyến đầu chống dịch

Xiao Lifang, đảng viên của một chi bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Vũ Hán, đã làm việc gần như không ngừng nghỉ kể từ khi dịch virus corona bùng phát, hỗ trợ tìm ra ai cần cách ly hay nhập viện, kiểm tra thân nhiệt và cung cấp thực phẩm, thuốc men cho hàng nghìn cư dân mà bà có trách nhiệm giám sát.

“Việc gì cũng đến tay xã khu (社区)”, bà nói, nhắc đến cấp hành chính nhỏ nhất ở Trung Quốc. “Chúng tôi không phải là bác sĩ”.

Cổng vào khu dân cư Vườn Rồng Vàng, nơi Xiao Lifang và nhóm 9 người đã thay ca trực cả ngày. Ảnh: Wall Street Journal.

Cầm điện thoại trực liên tục, tay không giơ nổi

Là di sản từ thời Mao Trạch Đông, ủy ban (hoặc tổ) tự quản ở các “xã khu” thay chính quyền giám sát các khu dân cư, thực hiện các nhiệm vụ của Đảng, dàn xếp các tranh chấp và duy trì trật tự xã hội ở cấp cơ sở.

Nhưng từ khi virus corona chủng mới bắt đầu lây lan, các tổ dân phố này bỗng trở thành tiền tuyến của cuộc chiến, khi mà chính quyền bị quá tải bởi quy mô của dịch.

Bà Xiao và nhóm 9 người đã làm việc thay ca suốt ngày tại một văn phòng, để hỗ trợ 3.700 người sống trong khu dân cư Vườn Rồng Vàng (Golden Dragon Garden). Họ thăm hỏi các gia đình, mang tới rau quả, gọi xe và trả lời điện thoại liên tục từ những cư dân cần giúp đỡ.

Ngày 14/2, bà Xiao đứng bên ngoài văn phòng mình, trong một chiếc áo khoác dày, dài đến đầu gối, đeo khẩu trang, kể về những lúc mệt mỏi nhất từ đầu dịch bệnh. “Tai này đau quá”, bà nói,chỉ về phía tai phải. "Tay tôi không còn sức mà cầm điện thoại. Tôi phải sạc điện thoại liên tục”.

Nhóm của bà giữ hồ sơ về thân nhiệt của tất cả cư dân, và trực tiếp đến thăm từng hộ một, dù chính họ cũng không chắc mình có nhiễm virus corona hay không.

Virus corona hiện đã lây nhiễm hơn 66.000 người trên khắp Trung Quốc và giết chết ít nhất 1.523 người, tính đến chiều 15/2, phần lớn các ca nhiễm là ở Vũ Hán.

Để theo kịp dịch bệnh, chính quyền đã chuẩn bị thêm hàng nghìn giường bệnh bằng cách mở thêm các cơ sở điều trị và biến các khách sạn thành khu cách ly. Chính quyền đã giao cho các tổ dân phố nhiệm vụ phân loại cách ly cư dân trong các cơ sở khác nhau, tùy vào mức độ nghiêm trọng của việc họ tiếp xúc với nguồn bệnh.

“Không bỏ lại bất cứ ai”, nhóm công tác chống dịch của tỉnh Hồ Bắc tuyên bố như vậy về chính sách mới này hồi tuần trước. Các cư dân không tuân thủ sẽ phải chịu hình phạt, nhưng không có thêm chi tiết cụ thể.

Các gia đình tỏ ra lo ngại trước việc những người làm trong tổ dân phố, vốn cũng đang quá tải, lại là người ra quyết định chăm sóc sức khỏe cho họ.

Từ khi virus corona chủng mới bắt đầu lây lan, các tổ dân phố bỗng trở thành tiền tuyến của cuộc chiến chống dịch. Ảnh: Wall Street Journal.

Liên tục chuyển người bệnh nhầm nơi

Tại khu dân cư khác ở Chezhan, quận Giang Ngạn, Vũ Hán, tổ dân phố ban đầu quyết định cách ly Zhu Qingmei tại một khách sạn mà không có chăm sóc y tế, mặc dù bà đang bệnh nặng đến nỗi khó thở, theo Zhu Qingmei.

Khi bệnh tình của bà Zhu, 55 tuổi, trở nên tồi tệ hơn và được xác nhận nhiễm virus corona, bà Zhu yêu cầu được nhập viện. Nhưng tổ dân phố lại sắp xếp đưa bà tới trung tâm hội nghị đã được chuyển thành bệnh viện dã chiến cho bệnh nhân triệu chứng nhẹ.

Bà Zhu bị bỏ hàng giờ ở phía sau một xe bán tải, tại lối vào bệnh viện dã chiến, trước khi nhân viên y tế bên trong phát hiện mức oxy trong máu của bà thấp đến mức nguy hiểm, và đưa bà tới bệnh viện tai - mũi - họng. Bà phải ở đó hai ngày, cuối cùng được chuyển đến bệnh viện được chỉ định điều trị virus corona.

“Giống như họ chỉ muốn làm cho xong việc của mình”, bà nói. “Khi tôi rời bệnh viện dã chiến, cứ như tôi đã chết một nửa. Tôi không thể nói, rất khó thở”.

Ủy ban quận phụ trách khu vực Chezhan từ chối yêu cầu phỏng vấn của Wall Street Journal. Một đại diện của ủy ban cho biết một số trường hợp có thể đã bị xử lý chưa đúng, nhưng chỉ vì công việc quá tải.

Giới chức y tế lo lắng rằng hệ thống quá tải đang khiến những người khỏe mạnh tiếp xúc với virus.

Đầu tháng này, một tổ dân phố vô tình chuyển một ca xác nhận nhiễm virus corona đi cách ly tại một khách sạn vốn chỉ dành cho người có tiếp xúc gần với các ca nhiễm. Một tài xế được tổ dân phố thuê đã đón nhầm người mẹ (đã xác nhận nhiễm virus), thay vì người con gái (không có triệu chứng, chỉ là đã tiếp xúc gần với ca nhiễm).

“Thật là hỗn độn”, ông Xia, một quan chức ủy ban y tế quận được giao giám sát khách sạn trên, nói. “Như thế sẽ khiến người khác bị nhiễm”.

Chính quyền Vũ Hán đã cách chức người đứng đầu ủy ban một quận vì xử lý nhầm hàng chục bệnh nhân nguy kịch, theo nhật báo Changjiang Daily của chính quyền.

Thành phố cũng đã khiển trách và kỷ luật cảnh cáo hai người khác, trong đó một người đã đưa bệnh nhân nặng đến nhầm bệnh viện. “Các quan chức nên coi việc phòng chống dịch bệnh là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất”, chính quyền cho biết.

Tại khu Vườn Rồng Vàng, một cư dân phàn nàn trên mạng xã hội Weibo rằng tổ dân phố đã từ chối cách ly cô và chồng, cả hai đều đang bị ốm.

Tổ dân sau đó đã sắp xếp chuyển người chồng, Xu Weijie, 44 tuổi, đến một khách sạn để theo dõi và cách ly.

Một người trong tổ dân phố ở Vũ Hán đang trong ca trực. Ảnh: Wall Street Journal.

Vui khi tìm được giường cho bệnh nhân

Dù thừa nhận đang gặp nhiều khó khăn, các tổ dân phố cho biết họ đã hỗ trợ được nhiều người cần giúp đỡ. Thành tích của họ bao gồm đưa được gần 1.500 bệnh nhân virus corona nặng tới bệnh viện trong hai ngày, cựu Bí thư Thành ủy Vũ Hán, Ma Guoqiang, cho biết vào đầu tuần. Ông Ma đã bị cách chức cách đây hai ngày.

Họ đang nhận được sự chi viện khi chính quyền đưa công nhân từ các doanh nghiệp nhà nước và tình nguyện viên đến giúp.

Tại khu Vườn Rồng Vàng, khoảng 40 cư dân bị sốt kể từ khi dịch bắt đầu, theo tổ dân phố. Gần một nửa chỉ là cảm thường, trong khi 10 người khác được xác nhận là nhiễm virus corona và đưa đi viện. 9 ca nghi vấn khác hoặc đã được đưa tới bệnh viện hoặc chuyển đến khách sạn để xét nghiệm.

Bà Xiao, bí thư của tổ dân phố tại đây, cho biết bà bắt đầu làm công tác này gần hai thập kỷ trước, không lâu trước dịch SARS năm 2002-2003 bùng phát ở Trung Quốc. Bà nói dịch bệnh này nghiêm trọng hơn. Đợt dịch SARS, tỉnh Hồ Bắc chỉ ghi nhận 7 ca nhiễm và một ca tử vong.

Bà liên hệ với các cư dân bị ốm thông qua WeChat. Nhóm của bà vui mừng mỗi khi tìm được giường bệnh để chuyển bệnh nhân tới.

Nhìn lại, bà nói không biết làm thế nào mà nhóm của bà vượt qua được các tuần đầu dịch bệnh. Cuộc chiến chống dịch khiến họ mệt mỏi và hoang mang, và bà Xiao tới nửa đêm mới về nhà. Sau khi bước vào nhà, bà xịt quần áo bằng cồn rồi đi tắm, với tâm lý lo sợ mình đang mang virus về nhà.

Bà cho biết đã nhận thấy sự thay đổi gần đây từ phía các cư dân. Sự sợ hãi đã giảm xuống, và các nhóm chat trên WeChat đang trở về với các chủ đề bình dị trong cuộc sống thường ngày, như nướng bánh thế nào, làm pizza thế nào.

Dù vậy, bà vẫn cảm thấy cuộc chiến chống virus còn lâu mới kết thúc. “Tôi sợ là mình đang lạc quan quá”, bà nói.

Bị từ chối qua trạm kiểm dịch, người phụ nữ trèo qua lan can cầu Người phụ nữ không đeo khẩu trang đã trèo qua lan can cầu, sau khi bị từ chối đi qua trạm kiểm tra thân nhiệt. Cảnh sát đã tìm cách đưa người này trở về nhà an toàn.

Trọng Thuấn