Chính phủ Mỹ vẫn có nguy cơ đóng cửa

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại một sự kiện ở El Paso, Texas. (Nguồn: AP).

Hy vọng mong manh

“Chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận về nguyên tắc” liên quan tới rót nguồn ngân sách cho các chương trình an ninh biên giới từ nay cho tới hết ngày 30/9- Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Richard Shelby nói trước báo giới - “Đội ngũ của chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để thu hẹp những bất đồng”.

Tuy nhiên, vị chính trị gia này không hề nêu rõ rằng thỏa thuận mới đạt được có chi tiền ngân sách xây dựng tường bao Mỹ-Mexico mà Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu cầu hay không.

Khi được hỏi về việc liệu ông Trump có sẵn lòng ký kết vào thỏa thuận này không, ông Shelby nói rằng các nhà đàm phán đã thường xuyên thông báo với “các đại diện của Nhà Trắng”. Dù không nêu rõ ông Trump có ủng hộ thỏa thuận mới hay không, ông Shelby nói rằng ông hy vọng Tổng thống sẽ ủng hộ nó.

Đề nghị nguồn ngân sách 5,7 tỷ USD xây tường bao biên giới mà Tổng thống Trump đưa ra hồi tháng 12/2018 đã gây ra bất đồng giữa ông và Quốc hội, khiến cho Chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần suốt 35 ngày, và tình trạng đó mới chỉ được chấm dứt vào tháng trước trong khi ông vẫn chưa nhận được điều mình muốn.

Ông Trump đã nhất trí mở cửa trở lại Chính phủ trong vòng 3 tuần lễ để cho phép các nhà đàm phán trong Quốc hội tìm kiếm một thỏa thuận mới nhằm cung cấp ngân sách hoạt động cho các cơ quan liên bang cho đến hết năm tài khóa – tức ngày 30/9/2019 – và đảo ngược nguy cơ Chính phủ bị đóng cửa một lần nữa.

Đại diện đảng Dân chủ Nita Lowey nói: “Tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ hoàn tất một thỏa thuận vào thứ Tư tuần này”. Bà Lowey cho hay bà đã liên hệ với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi về vấn đề này, và nhận được sự tin tưởng rằng thỏa thuận mới đang đi đúng hướng.

Như vậy là các vòng đàm phán mới đã được khởi động lại. Tuy nhiên, ngay trong hôm đầu tuần này, trong một cuộc vận động tổ chức tại thành phố El Paso, bang Texas gần biên giới với Mexico, Tổng thống Trump một lần nữa hứa hẹn sẽ xây dựng bức tường bao biên giới bằng được, bất chấp sự phản đối từ phía đảng Dân chủ.

Còn tại Washington, một nhóm nhỏ các nhà lập pháp đã hội họp trong vòng 2 giờ đồng hồ để tìm giải pháp đàm phán. Họ mong muốn sẽ đạt được một thỏa thuận được Hạ viện và Thượng viện thông qua, sau đó được Tổng thống Trump ký vào hôm thứ Sáu tuần này - thời điểm mà luật ngân sách tạm thời cho Bộ An ninh Nội địa, Bộ Tư pháp và nhiều cơ quan liên bang khác hết hạn.

Ít lựa chọn

Theo giới chuyên gia phân tích, đứng trước thỏa thuận mới này, phía Nhà Trắng có một số lựa chọn. Họ có thể chấp nhận thỏa thuận mà Quốc hội đưa ra, nhưng sau đó sẽ tìm cách sử dụng quyền lực của mình để tìm kiếm các nguồn vốn khác để độc lập xây dựng tường bao biên giới.

Dù chưa được đem ra tham vấn giữa các nhà lập pháp đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ tại Hạ viện, Thượng viện; nhưng thỏa thuận mới này khó có thể được ông Trump ký bởi nó thiếu đi đề nghị về khoản tiền xây tường bao của ông. Cũng do tranh chấp này mà Chính phủ Mỹ đã phải đóng cửa trong khoảng thời gian dài lịch sử, từ tháng 12/2018 cho tới tháng 1/2019.

Một số nguồn thạo tin cho hay thỏa thuận mới chỉ cho phép cấp nguồn ngân sách 1,375 tỷ USD cho việc xây tường bao, nhưng thêm vào một lệnh cấm xây dựng tường bao bằng bê-tông, chỉ cho phép sử dụng “các công nghệ hiện hữu” trong dự án khổng lồ này.

Tuy nhiên, phía đảng Dân chủ cũng có sự nhượng bộ nhất định khi đặt ra con số hạn chế tiếp nhận người nhập cư trái phép trong các trung tâm tạm giữ - vấn đề khiến hai đảng bất đồng trong cuộc thảo luận tổ chức cuối tuần trước.

Những ngày tới đây sẽ là khoảng thời gian cực kỳ quan trọng, khi nước Mỹ chờ đợi xem liệu ông Trump chấp nhận thỏa thuận mới hay không. Trong trường hợp thỏa thuận không được chấp nhận, Chính phủ Mỹ sẽ lại phải đóng cửa một phần. Hiện nay, người ta chỉ có thể mong đợi vào thỏa thuận mà các nhà đàm phán tại Quốc hội đang thúc đẩy.

“Ít nhất thì họ đã hoàn thành tốt được một nhiệm vụ”- David Gergen, chuyên gia phân tích chính trị, nhận định - “Nhưng quyết định cuối cùng tới đây vẫn sẽ nằm trong tay Tổng thống”.

Khánh Duy